10
KHAI THÁC NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH TỪ TÀI SẢN CÔNG PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
đoạn từ 2011-2014, thu từ khai thác dầu thô chiếm
bình quân khoảng 16% trong tổng thu NSNN, thu
từ đất đai chiếm khoảng 10%, thu thuế tài nguyên
chiếm khoảng 5% thu NSNN; thu từ tiền cấp quyền
khai thác khoáng sản bình quân khoảng 4.500 tỷ/
năm (chưa bao gồm thu từ đấu giá quyền khai thác
khoáng sản)… Tuy nhiên, việc khai thác tài nguyên,
đất đai với tư cách là một nguồn lực quan trọng cho
phát triển kinh tế xã hội đã và đang vấp phải không
ít khó khăn và thách thức. Cụ thể như:
Thứ nhất,
nhiều loại tài nguyên đất đai, khoáng
sản, nguồn nước, rừng, nguồn lợi thủy sản mặc dù
đã được điều tra, đánh giá song chỉ thống kê được
thông tin cơ bản, thiếu thông tin quan trọng để có
thể lượng hóa được giá trị kinh tế cũng như định
hướng cho công tác khai thác. Hệ thống cơ sở dữ
liệu, thông tin về tài nguyên chưa được đầy đủ,
đồng bộ, thống nhất đảm bảo phục vụ tốt cho công
tác quản lý nhà nước nói chung và tổ chức thực hiện
khai thác.
Thứ hai,
công tác lập quy hoạch, kế hoạch khai
thác tài nguyên còn nhiều bất cập, thiếu cơ sở
khoa học và tính liên kết vùng để đảm bảo cho
việc khai thác, phân bổ nguồn lực hợp lý; mất
cân đối cung – cầu và chưa cân đối với nguồn lực
tài chính để thực hiện. Thực tế cho thấy, công tác
này hiện chưa đảm bảo sự cân bằng tổng thể, xử
lý hài hòa lợi ích giữa nhu cầu phát triển trước
mắt và lâu dài; xung đột lợi ích giữa các ngành,
lĩnh vực, nhóm lợi ích trong xã hội. Hệ quả, nhiều
nơi đất đai, nguồn lực tài nguyên không được
Tồn tại nhiều khó khăn, thách thức
Việt Nam có diện tích 331.698 km² với bờ biển
dài hơn 3.200km và có nguồn tài nguyên khoáng
sản tương đối phong phú về chủng loại, một số loại
có trữ lượng, tiềm năng lớn có thể phát triển thành
các ngành công nghiệp như dầu khí, bô-xit, ti-tan,
than, đất hiếm...; tổng lượng nước mặt (khoảng
830 tỷ m3/năm), nước dưới đất khá lớn (khoảng 63
tỷ m3/năm); có nhiều hệ sinh thái rừng với sự đa
dạng và phong phú về các loài động vật, thực vật.
Đồng thời, Việt Nam cũng là một quốc gia biển, tài
nguyên biển vô cùng phong phú, nhất là nguồn lợi
thủy sản, tiềm năng vị thế phát triển giao thông,
cảng biển, du lịch...
Trong điều kiện tích luỹ thấp, nguồn nhân lực
dồi dào, trình độ khoa học và công nghệ gặp ở
mức thấp, việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài gặp
nhiều khó khăn và phải đối mặt với sự cạnh tranh
về vốn từ các quốc gia khác thì việc chú trọng,
nâng cao hiệu quả khai thác tài nguyên thiên nhiên
không chỉ đáp ứng được nhu cầu sản xuất mà còn
tạo nguồn vốn để phục vụ cho tăng trưởng và phát
triển kinh tế.
Thời gian qua, nước ta đã tập trung khai thác
với quy mô tương đối lớn nguồn tài nguyên thiên
nhiên sẵn có như: Than đá, dầu khí, quặng kim loại,
rừng…. Nguồn thu từ việc khai thác tài nguyên
thiên nhiên đã góp phần quan trọng vào tổng thu
ngân sách nhà nước (NSNN), thúc đẩy tăng trưởng
và phát triển kinh tế… Điển hình như trong giai
KHƠI THÔNGNGUỒN LỰC TÀI CHÍNH
TỪTÀI NGUYÊNTHIÊNNHIÊNĐỂPHÁTTRIỂNĐẤTNƯỚC
ThS. PHẠM MINH HÓA
Việt Nam là một trong những quốc gia có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và
đa dạng. Tuy nhiên, do quản lý thiếu đồng bộ, công nghệ khai thác lạc hậu, khai thác
và sử dụng tài nguyên chưa hợp lý…nên gây lãng phí nguồn lực quốc gia, tài nguyên
bị suy thoái, cạn kiệt, đe dọa sự phát triển bền vững của đất nước. Cùng với việc nhận
diện những khó khăn thách thức, bài viết đề xuất những giải pháp khai thác hiệu quả
nguồn lực tài chính từ tài nguyên thiên nhiên phục vụ mục tiêu tăng trưởng và phát
triển kinh tế giai đoạn 2016-2020.
