12
KHAI THÁC NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH TỪ TÀI SẢN CÔNG PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
của địa phương, của vùng và của đất nước. Đặc
biệt, cần đánh giá tác động môi trường một cách
đầy đủ, nghiêm túc, khi thực hiện khai thác tài
nguyên thiên nhiên.
Thứ tư,
nghiên cứu hoàn thiện các phương pháp
định giá tài nguyên, định giá quyền khai thác tài
nguyên phù hợp với thị trường và điều kiện cụ thể
của Việt Nam, đảm bảo thực hiện thu đúng, thu đủ
các khoản có liên quan vào NSNN. Bên cạnh đó,
đẩy mạnh cấp quyền khai thác tài nguyên thông
qua hình thức đấu giá, thu hẹp dần cấp quyền theo
hình thức chỉ định. Đối với những khu vực mỏ, tài
nguyên đã hết thời hạn khai thác thì phải thực hiện
đấu giá để giao quyền tiếp tục khai thác, ứng xử
như đối với trường hợp cấp quyền khai thác lần
đầu. Việc giao quyền khai thác theo hình thức chỉ
định chỉ nên áp dụng đối với trường hợp thực sự
đặc biệt, ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng, lợi
ích quốc gia. Từng bước hình thành thị trường về
quyền khai thác tài nguyên từ thị trường sơ cấp
(cấp phép ban đầu) đến thị trường thứ cấp (chuyển
nhượng quyền khai thác giữa các tổ chức, cá nhân).
Thực hiện cải cách thủ tục hành chính, giao cơ quan
tài chính thực hiện nhiệm vụ giá tài nguyên, định
giá quyền khai thác tài nguyên nhằm đảm bảo cân
đối thu – chi NSNN và rút ngắn thời gian xác định,
kịp thời thông báo cho tổ chức, cá nhân thực hiện
các nghĩa vụ tài chính.
Thứ năm,
nguồn lực tài chính từ đất đai, tài
nguyên chỉ được sử dụng cho đầu tư phát triển có
mục tiêu (trước hết là cơ sở hạ tầng kinh tế), bảo vệ
nguồn tài nguyên thiên nhiên và môi trường sinh
thái. Tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên thiên
nhiên làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái phải
nộp cho Nhà nước một khoản tiền tương ứng để
khôi phục, hoàn trả môi trường sinh thái những giá
trị đã mất tại địa điểm khác, để đảm bảo cân bằng
sinh thái bền vững. Thực hiện phương pháp điểm
sinh thái để xác định giá trị môi trường sinh thái
phải hoàn trả, khi khai thác tài nguyên.
Thứ sáu,
tỷ lệ phân chia nguồn tài chính khai thác
được từ tài nguyên thiên nhiên giữa trung ương và
địa phương cần phải có sự linh hoạt, điều chỉnh phù
hợp với từng thời kỳ, giai đoạn phát triển. Nghĩa là
cần xử lý tốt mâu thuẫn giữa phân cấp nguồn thu
tài nguyên với phân cấp về đầu tư giữa trung ương
và địa phương.
Thứ bảy,
tăng cường công khai, minh bạch, công
tác kiểm tra, giám sát, trách nhiệm giải trình nhằm
đảm bảo quản lý chặt chẽ và khai thác tiết kiệm,
có hiệu quả nguồn lực từ đất đai, tài nguyên thiên
nhiên phần lớn là hữu hạn này.
Khai thác hiệu quả nguồn lực tài chính
từ tài nguyên thiên nhiên
Trước bối cảnh nguồn thu từ dầu thô và thuế…
dự báo còn nhiều khó khăn; tỷ lệ tiết kiệm dành cho
đầu tư của khu vực kinh tế tư nhân hạn chế; sự cạnh
tranh vốn giữa các quốc gia ngày càng gay gắt, việc
khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai, tài nguyên
thiên nhiên hỗ trợ tăng trưởng và phát triển kinh
tế - xã hội giai đoạn 2016-2020 có ý nghĩa đặc biệt
quan trọng. Việc tăng cường huy động các nguồn
lực trong và ngoài nước, sử dụng tiết kiệm và hiệu
quả các nguồn lực là một trong những giải pháp căn
bản trong hệ thống tổng thể, đồng bộ các giải pháp,
biện pháp tổ chức thực hiện.
Cần thống nhất quan điểm cũng như cách tiếp
cận về đất đai, tài nguyên thiên nhiên. Nghĩa là,
đất đai, tài nguyên thiên nhiên phải được ứng xử
với tư cách là nguồn lực cho phát triển kinh tế xã
hội, phòng chống biến đổi khí hậu và bảo vệ môi
trường. Tiếp theo là khai thác, sử dụng có hiệu quả
các nguồn lực tài chính từ tài nguyên thiên nhiên,
cụ thể là:
Thứ nhất,
cần phải thực hiện quản lý thống nhất
nguồn lực từ đất đai, tài nguyên thiên nhiên trên cơ
sở một khung pháp lý thống nhất có tính nguyên
tắc từ đánh giá, xác định nguồn lực cho đến công
cụ, phương thức, tổ chức khai thác và phân bổ, sử
dụng nguồn lực.
Thứ hai,
đẩy mạnh công tác điều tra, đánh giá
tiềm năng đất đai, tài nguyên thiên nhiên, trong đó
cần phải lượng hóa, đánh giá được khía cạnh tài
chính, giá trị thực tế có khả năng khai thác. Trong
điều kiện NSNN khó khăn, thì việc khuyến khích
xã hội hóa, ban hành cơ chế thu hút nguồn tài chính
trong và ngoài nước cho công tác điều tra, đánh giá
là một trong những giải pháp căn cơ.
Thứ ba,
trong quá trình lập quy hoạch, kế hoạch
khai thác tài nguyên cần chú ý bổ sung nội dung
dự báo nhằm tối đa hóa lợi ích kinh tế; hỗ trợ
điều chỉnh phù hợp và kịp thời với diễn biến thị
trường. Đồng thời, phát huy tối đa lợi thế so sánh
giữa các địa phương có tài nguyên gắn với liên kết
vùng kinh tế, qua đó hạn chế tình trạng khai thác
tràn lan; tối ưu hóa việc khai thác nguồn lực tài
chính từ tài nguyên cho phát triển kinh tế xã hội
Đất đai, tài nguyên thiên nhiên phải được ứng
xử với tư cách là nguồn lực cho phát triển kinh
tế xã hội, phòng chống biến đổi khí hậu và bảo
vệ môi trường.
