36
nhà nước giảm d n theo mức giảm bội chi ngân
sách nhà nước, năm 2015 khoảng 17,4% (so với năm
2011 là 26,4%).
Thứ hai,
tình tr ng lãng phí, thất thoát trong
đ u tư công còn di n biến phức t p: Tình tr ng
lãng phí, thất thoát, chi chưa đúng chế độ, chính
sách, không bố trí đủ nguồn vốn, chất lượng công
trình thấp trong đ u tư xây dựng vẫn chưa được
giải quyết tri t để. Một số bộ, ngành trung ương
và địa phương vẫn đề xuất kh i công mới các dự
án, trong khi chưa cân đối đủ nguồn vốn để thanh
toán nợ đọng xây dựng cơ bản ho c mức vốn bố
trí quá thấp, không bảo đảm hoàn thành dự án
theo đúng thời gian và tiến độ đã phê duy t. Nợ
đọng xây dựng cơ bản chưa được x lý tri t để và
chủ yếu tập trung khối địa phương. Tình tr ng
nợ xây dựng cơ bản và ứng trước đ u tư lớn, thể
hi n kỷ luật đ u tư công còn chưa ch t ch , dẫn
đến áp lực đối với điều hành và cân đối ngân sách
nhà nước. Tình tr ng đ u tư phân tán, dàn trải,
hi u quả thấp vẫn chưa được khắc phục. Dự án
d dang nhiều, thời gian thi công k o dài, chậm
tiến độ, tăng tổng mức đ u tư, gây lãng phí thất
thoát nguồn lực tài chính nhà nước chưa được x
lý tri t để.
Thứ ba,
chất lượng thể chế quản lý đ u tư công
còn h n chế, hi u quả đ u tư công chậm cải thi n.
Nhiều vấn đề của thể chế quản lý đ u tư công (gồm
vi c quy ho ch, lựa chọn dự án, thực hi n dự án,
quản lý xây dựng, đánh giá, giám sát dự án) còn yếu
k m, chưa được thực hi n theo thông l quốc tế. Thể
chế pháp luật về đ u tư công hi n nay chưa thực
sự hoàn thi n; Chưa khắc phục tri t để tình tr ng
chồng ch o giữa các văn bản pháp luật c liên quan
đến đ u tư công. Một số quy định về đ u tư công
còn chưa thống nhất, mâu thuẫn với các quy định
t i các luật khác, các quy định của Quốc hội, Chính
phủ… ho c quy định chưa phù hợp gây kh khăn
trong vi c thực hi n, làm ảnh hư ng tới tiến độ giải
ngân của dự án.
Các dự án đ u theo hình thức công tư (PPP) g n
Bảng 2: Tốc
phát triển vốn đầu tư phát triển toàn xã
các năm 2015-2017 so với năm trước (Theo giá hiện hành) (%)
Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017
Tổng s
111,9
108,9
112,1
Khu vực nhà nước
106,8
107,3
106,7
Khu vực ngoài nhà nước
112,8
109,5
116,8
Khu vực có v n đầu tư trực ti p nước ngoài
119,9
110,4
112,8
Nguồn: Tổng cục Thống kê
đây được chú ý nhiều để huy động đ u tư của tư
nhân vào phát triển kết cấu h t ng nhưng mới chỉ
tập trung vào lĩnh vực giao thông, năng lượng và
chất lượng dự án còn thấp, chưa đáp ứng yêu c u
đề ra. Tỷ l thu hút vốn nước ngoài trong các dự án
PPP còn h n chế, chủ yếu tập trung trong lĩnh vực
đi n. Vi c quản lý các dự án BOT, BT... còn nhiều
h n chế, yếu k m, gây ra nhiều h lụy cả về kinh tế
lẫn xã hội.
Tình hình nêu trên c nhiều nguyên nhân, cả
khách quan lẫn chủ quan. Nguyên nhân khách quan
chủ yếu vẫn là nền kinh tế còn k m phát triển, quy
mô nguồn vốn để thực hi n đ u tư công nhỏ, trong
khi nhu c u vốn rất lớn. Nguyên nhân chủ quan về
quản lý đ u tư công vẫn là lớn nhất, trong đ c vấn
đề về chất lượng các văn bản pháp luật; Phân cấp,
phân quyền giữa Trung ương và địa phương; Công
tác quản lý và cách thức triển khai các dự án; giải
quyết vấn đề nợ đọng xây dựng cơ bản tồn đọng từ
nhiều năm; năng lực quản lý của chủ đ u tư và ban
quản lý dự án còn yếu, chưa đáp ứng được yêu c u;
các chính sách và quy định về quản lý đ u tư theo
hình thức PPP còn nhiều bất cập...
Giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư công
trong năm 2018 và những năm tiếp theo
Bên c nh vi c thực hi n tốt các nhi m vụ giải
pháp mà Nghị quyết của Quốc hội đề ra như:
“Tăng cường kỷ luật tài chính - ngân sách; Cơ cấu
l i ngân sách nhà nước theo hướng tăng d n tỷ
trọng thu nội địa, tỷ trọng chi đ u tư phát triển,
giảm tỷ trọng chi thường xuyên, bảo đảm chi an
sinh xã hội, phúc lợi xã hội và quốc phòng, an
ninh; Kiểm soát ch t ch bội chi, nợ của Trung
ương và địa phương; Nghiên cứu hoàn thi n
khung pháp lý về đ u tư theo hình thức đối tác
công tư…”, một số vấn đề c n được quan tâm đối
với lĩnh vực đ u tư công năm 2018 và một số năm
tiếp theo như sau:
Một là, đ i m i mạnh mẽ tư duy về đầu tư công
dựa trên việc đáp ứng các nhu cầu của phát triển bền
v ng.
Ngay từ năm 2018, các dự
án đ u tư công phải được thuyết
minh với t m nhìn đủ dài, hợp lý.
Đ u tư công với chức năng là một
trong những công cụ của Nhà
nước trong quản lý và phát triển
xã hội, do đ , c n được nhìn nhận
dưới nhãn quan chung về phát
triển bền vững của quốc gia. Theo
đ , hướng đ u tư công phải đảm
