TÀI CHÍNH -
Tháng 10/2015
53
các biện pháp thuế quan và phi thuế quan, chúng ta
có thể bảo vệ sản xuất nội địa bằng các hàng rào kỹ
thuật, biện pháp vệ sinh dịch tễ, miễn là quy trình
thiết lập phải công khai, có tham vấn và phù hợp
với các nguyên tắc của WTO. Bên cạnh đó, cũng có
thể sử dụng các biện pháp chống bán phá giá, chống
trợ cấp, tự vệ; hỗ trợ tín dụng cho sản xuất hàng
công nghiệp như thưởng xuất khẩu, hỗ trợ công
nghệ hoặc áp dụng các biện pháp phân biệt đối xử
về đầu tư để tạo ưu thế cho doanh nghiệp sản xuất
nội địa như: Yêu cầu đầu tư nước ngoài có tỷ lệ xuất
khẩu tối thiểu, các điều kiện riêng về quản trị, nhân
sự cao cấp; áp dụng các ngoại lệ để bảo vệ quyền
của nhóm sử dụng sản phẩm sở hữu trí tuệ với các
quy định về bảo vệ lợi ích công cộng...
Đối với doanh nghiệp:
Bản thân doanh nghiệp cũng
cần tự nâng cao sức cạnh tranh thông qua đổi mới
công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, quản trị
doanh nghiệp hiệu quả để cắt giảm chi phí, giảm giá
thành sản phẩm. Cùng với đó là xây dựng năng lực
và phát triển nguồn nhân lực, nâng cao trình độ từ
việc đào tạo giám đốc, các cấp quản lý, tăng cường
đội ngũ chuyên gia hỗ trợ, nâng cao kỹ năng lao
động để tăng về số lượng và chất lượng công nhân
có tay nghề. Nghĩa là doanh nghiệp phải học cách
tìm kiếm cơ hội kinh doanh; học kết nối cùng chấp
nhận cạnh tranh; học cách huy động vốn; nhận thức
và đảm bảo đầy đủ yêu cầu tiêu chuẩn, các hàng rào
kỹ thuật; nắm bắt mức độ bất ổn kinh tế vĩ mô để
có thể tiên liệu về thay đổi chính sách làm cơ sở cho
những điều chỉnh chiến lược kinh doanh.
Không chỉ vậy, doanh nghiệp còn phải học cách
đồng hành với Chính phủ và “đối thoại pháp lý”.
Thực tiễn kinh doanh là một cơ sở “đắt giá” để
chính phủ có cam kết hội nhập, chính sách thích
hợp hơn, do đó đòi hỏi phải có những trao đổi, đối
thoại cởi mở, thẳng thắn giữa doanh nghiệp, hiệp
hội với Chính phủ. Tranh luận và thực thi đảm bảo
hợp đồng kinh doanh và quyền lợi doanh nghiệp
dựa trên cơ sở và thủ tục pháp lý cũng là một phần
không thể tách rời của đời sống doanh nghiệp, nhất
là trong bối cảnh hội nhập sâu rộng dựa trên các
cam kết và chuẩn mực quốc tế.
khảo sát gần đây (Điều tra chỉ số PCI năm 2015) của
Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI),
cho thấy một nhóm không nhỏ doanh nghiệp, trong
đó, 31,5% doanh nghiệp dân doanh, 29,8% doanh
nghiệp FDI... được hỏi trả lời rằng, họ không được
thông tin về việc Việt Nam đàm phán gia nhập Hiệp
định TPP. Nghĩa là số lượng doanh nghiệp hiểu và
biết về TPP là rất ít và họ cần hướng dẫn về cách thức
để chuẩn bị tốt nhất đối phó với những tác động của
Hiệp định mang lại.
Còn theo Báo cáo triển vọng phát triển châu Á
của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), hiện nay
mới chỉ có 36% doanh nghiệp Việt Nam tham gia
vào mạng lưới sản xuất và tiến tới xuất khẩu so với
gần 60% của Malaysia và Thái Lan. Đồng thời, chỉ
có 21% các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam
tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu so với 30%
của Thái Lan và 46% của Malaysia. Phần nhiều mới
chỉ tham gia được vào khâu lắp ráp, gia công, cung
cấp các phụ tùng thay thế mà chưa tham gia vào sản
xuất các sản phẩm chính…
Trong bối cảnh này, điều mà các doanh nghiệp,
doanh nghiệp nhỏ và vừa đang cần chính là sự
chung tay hỗ trợ từ phía Chính phủ về chính sách,
hành lang pháp lý và thông tin, để giúp họ được
hưởng những lợi ích từ Hiệp định TPP và khắc phục
những khó khăn phát sinh trong quá trình thực hiện
tại Việt Nam.
Tiếp sức để doanh nghiệp nhỏ và vừa đón nhận
cơ hội hiệu quả
Giới chuyên gia cho rằng, hội nhập phải được
xem là một bộ phận trong cải cách và chiến lược
phát triển, gắn bó hữu cơ với tiến trình cải cách bên
trong của đất nước. Chính vì vậy, trong bối cảnh
hội nhập sâu rộng và nền kinh tế toàn cầu đầy biến
động và thay đổi mạnh mẽ như hiện nay, cả Chính
phủ và doanh nghiệp đều cần không ngừng đổi mới
về nhận thức, học hỏi, sáng tạo và quyết liệt hành
động trên nhiều khía cạnh. Cụ thể:
Đối với Chính phủ:
Hiện nay, Việt Nam vẫn còn là
một nền kinh tế chuyển đổi, trình độ phát triển thấp,
vì vậy, khoảng cách giữa đòi hỏi của hội nhập và
năng lực đáp ứng thực tế của Việt Nam là không hề
nhỏ. Điều này đặt ra yêu cầu, Chính phủ cần hỗ trợ
doanh nghiệp, nhất là khu vực doanh nghiệp nhỏ và
vừa thông qua nỗ lực cải cách, xây dựng chính sách
theo hướng: Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường
(“luật chơi”, tổ chức, thực thi), tăng cường vai trò, vị
thế của khu vực tư nhân, đáp ứng cam kết hội nhập;
Chủ động có những đóng góp thiết thực cho quá
trình liên kết, hợp tác khu vực và toàn cầu... Ngoài
Theo điều tra của Phòng Thương mại và Công
nghiệp Việt Nam (năm 2015), khoảng 30%
doanh nghiệp được hỏi (31,5% doanh nghiệp
dân doanh, 29,8% doanh nghiệp FDI) trả lời
rằng, họ không được thông tin về việc Việt
Nam đàm phán gia nhập Hiệp định TPP.
