44
KINH TẾ - TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
Áp lực cung lớn hơn cầu
Trái với những năm trước đây, tương quan cung
- cầu về dầu mỏ trên thế giới có khuynh hướng
chuyển từ tình trạng thiếu cung sang thừa cung.
Theo báo cáo dầu mỏ năm 2015 của OPEC, tính
đến tháng 4/2015, cung dầu mỏ thế giới ở mức 94,1
triệu thùng/ngày, trong khi tiêu thụ dầu mỏ năm
2014 chỉ ở mức 91,32 triệu thùng/ngày và dự báo
trong năm 2015 mặc dù có tăng mức tiêu thụ cũng
chỉ ở mức 92,5 triệu thùng/ngày. Nghĩa là năm
2015 dư thừa cung dầu mỏ dự báo vào khoảng 1,6
triệu thùng/ngày.
Sự thay đổi quan trọng này trong tương quan
cung - cầu dầu mỏ bắt nguồn từ những yếu tố được
trình bày dưới đây:
Thứ nhất, những thay đổi căn bản trong sản xuất và
tiêu dùng năng lượng ở Mỹ
Cuối tháng 8/2012, chính quyền Tổng thống Mỹ
Obama ban hành phiên bản cuối cùng các đạo luật
mới yêu cầu mức sử dụng xăng hiệu quả hơn đối
với các nhà sản xuất ôtô. Theo đạo luật này mức tiêu
thụ 29 dặm/1 ga-lông xăng năm 2012 sẽ được nâng
lên 35,5 dặm/ga-lông năm 2016 và sẽ phải đạt mức
54,5 dặm/ga-lông vào năm 2025. Tiêu thụ dầu lửa
của Mỹ giảm xuống được giải thích một phần từ việc
cải thiện tiêu thụ xăng cho 1 km đường dài của ôtô.
Mức cải thiện này là 7% trong khoảng từ năm 2004
đến năm 2012.
Một nội dung quan trọng nhất trong chính sách
năng lượng mới ở Mỹ là dần từ bỏ năng lượng dựa
vào nguyên liệu hoá thạch (than đá và dầu mỏ)
chuyển sang dựa vào năng lượng sạch từ gió và
mặt trời, nhằm loại bỏ sản xuất năng lượng tạo ra
khí carbon.
Trên một phương diện khác, từ trước tới nay, Mỹ
được biết đến là một quốc gia nhập khẩu dầu. Tuy
nhiên, điều này có thể thay đổi trong tương lai khi
mà các nhà lập pháp Mỹ đang tính chuyện chiến
tranh dầu mỏ với Iran bằng cách thông qua đạo luật
cho phép các công ty Mỹ xuất khẩu dầu mỏ. Các nhà
sản xuất dầu mỏ của Mỹ sẽ có lợi vì họ sẽ bán dầu ra
thế giới với giá cao hơn bán ở trong nước. Các công
ty Mỹ phàn nàn rằng họ bị buộc phải bán dầu trong
nước thấp hơn giá thế giới đến 10 USD/thùng.
Nói cách khác, nước Mỹ vẫn còn một nước cờ dự
trữ có thể đưa vào sử dụng trong tương lai. Nếu sự
chuyển biến về năng lượng sạch trở nên rõ ràng, thì
việc duy trì nguồn nguyên liệu này trong nước Mỹ là
không cần thiết. Khi đó, dù có phải chiến tranh giá
dầu với Iran hay không sẽ không còn là lý do để Mỹ
cho phép xuất khẩu dầu mỏ. Như vậy, cung dầu mỏ
vẫn sẽ phải tính đến áp lực giảm giá từ yếu tố này.
Thứ hai, Trung Quốc không còn “tiêu thụ” dầu như
trước
Trung Quốc là nền kinh tế tăng trưởng nhanh
nhất thế giới trong hai thập kỷ gần đây và đã trở
thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới với GDP lên
tới hơn 10 nghìn tỷ USD (năm 2014). Quan trọng hơn,
đây là một nền kinh tế tiêu thụ năng lượng vào loại
nhiều nhất thế giới. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc
tế (EIA) năm 2013, Trung Quốc đã vượt Mỹ trong
tiêu thụ dầu mỏ, và trong năm 2014 mức gia tăng
tiêu thụ dầu mỏ của Trung Quốc chiếm tới 43% tăng
TRIỂNVỌNG GIÁ DẦUTRONGBỐI CẢNH
THỊTRƯỜNGNĂNGLƯỢNGHIỆNNAY
BÙI NGỌC SƠN
- Viện Kinh tế và Chính trị thế giới
Giá dầu thế giới giảmmang lại lợi ích to lớn cho tăng trưởng kinh tế của các nước, do chi
phí sản xuất giảm xuống. Tuy nhiên, đối với những nước có mức lệ thuộc nhất định vào thu
nhập từ dầu mỏ như Việt Nam, việc giá dầu giảm lại đưa đến một số bất lợi. Do vậy, nhận
thức được đúng triển vọng của giá dầu trong tương lai có vai trò hết sức quan trọng cho
việc thay đổi hay không thay đổi “lối chơi” của nền kinh tế.
