52
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
Mới có 21% doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia
vào chuỗi cung ứng toàn cầu
Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP)
là một thỏa thuận thuận thương mại tự do đang
được đàm phán giữa 12 nước bao gồm Brunei,
Canada, Chile, Mỹ, Malaysia, Mexico, New Zeland,
Nhật Bản, Peru, Singapore, Australia, Việt Nam.
Cuộc đàm phán Hiệp định đã chính thức khép lại
từ ngày 5/10, với kết quả được nhiều người mong
đợi: Hiệp định TPP đã chính thức được ký kết. Nó
được kỳ vọng sẽ trở thành hiệp định thương mại
kiểu mẫu của thế kỷ 21. Các cuộc đàm phán đã đem
lại những cam kết ở mức độ cao hơn nhiều so với
các cam kết có trong Tổ chức thương mại tự do thế
giới (WTO) và bao gồm nhiều lĩnh vực mới chưa có
trong WTO.
Khảo sát cho thấy, việc mở cửa, hội nhập được
kỳ vọng sẽ tác động tích cực đến nền kinh tế Việt
Nam. Cụ thể, xuất khẩu và tổng sản phẩm quốc nội
(GDP) của Việt Nam có thể tăng thêm tương ứng 68
tỷ USD và 36 tỷ USD hay 28,4% và 10,5% vào năm
2025 so với kịch bản nếu không tham gia Hiệp định
TPP. Sở dĩ như vậy là bởi do, Hiệp định TPP bao
gồm nhiều đối tác quan trọng của Việt Nam như
Mỹ, Nhật Bản, Australia… tham gia. Việt Nam vốn
là thị trường xuất khẩu lớn với nhiều mặt hàng có
lợi thế cạnh tranh như dệt may, da giày, đồ gỗ, nông
sản. Nhiều trong số các mặt hàng này có khả năng
mở rộng thị trường và gia tăng xuất khẩu do thuế
suất giảm sâu. Cụ thể, tại thị trường Mỹ, Dệt may
Việt Nam hiện chiếm khoảng 1/2 tổng giá trị xuất
khẩu với thuế suất trung bình 17,3%, cao nhất 32%,
và dự kiến mức thuế này sẽ giảm xuống 0% khi Việt
Nam chính thức tham gia Hiệp định TPP.
Bên cạnh đó, việc thực thi cam kết cùng cải cách
sẽ tạo dựng môi trường đầu tư minh bạch và cạnh
tranh, qua đó không chỉ hấp dẫn đầu tư, mà còn
tạo nền tảng phân bổ các nguồn đầu tư hiệu quả.
Những dòng vốn từ các nước thành viên TPP có
trình độ phát triển cao có thể mang lại những lợi ích
lan tỏa đáng kể về công nghệ và kỹ năng quản lý.
Tuy nhiên, bài học từ việc gia nhập Tổ chức Thương
mại Thế giới (WTO) của Việt Nam thời gian qua đã
cho thấy, cơ hội có khi lại là thách thức, nếu ứng xử
chính sách vĩ mô không phù hợp. Tác động của hội
nhập đối với nền kinh tế Việt Nam nhìn chung là
tích cực, song không có nghĩa đúng với mọi ngành,
mọi khu vực doanh nghiệp. Việt Nam phải mở cửa
mạnh hơn và do vậy, cạnh tranh sẽ gay gắt hơn.
Những ngành vốn được bảo hộ nhiều và doanh
nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa lực yếu,
kém cạnh tranh sẽ phải giảm sản xuất, thậm chí thu
nhỏ hoặc phá sản. Ngay cả đối với những ngành
hàng được xem là có lợi thế khi hội nhập cũng có thể
vấp phải không ít rào cản. Điển hình như, khi tham
gia Hiệp định TPP, dệt may phải đảm bảo nguyên
tắc xuất xứ (một tỷ lệ đầu vào kể “từ sợi” phải xuất
phát từ các thành viên TPP) thì mới được áp thuế
suất 0% của nước thành viên nhập khẩu. Hay như
đối với hàng thủy sản, vốn thuế suất không còn là
rào cản chính, song các biện pháp kiểm dịch động
thực vật (SPS) có thể sẽ ngặt nghèo hơn.
Xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế theo
chiều sâu và rộng, các doanh nghiệp nhỏ và vừa được
xem là khu vực nhiều tiềm năng trong việc đóng góp
vào quá trình toàn cầu hoá và sự phát triển, hợp tác
kinh tế thông qua việc tham gia nhiều hơn vào chuỗi
cung ứng khu vực và toàn cầu. Tuy nhiên, trong một
HỖTRỢDOANHNGHIỆPNHỎVÀVỪA ĐÓNNHẬN CƠHỘI
TỪHIỆPĐỊNHTPP
NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC
- Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp
Nhiều ý kiến cho rằng, khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ là đối tượng dễ bị tổn thương
nhiều hơn so với các khu vực khác, khi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) chính
thức được ký kết. Qua khảo sát thực tiễn, bài viết đề xuất giải pháp chính sách nhằmhỗ trợ
doanh nghiệp nhỏ và vừa đón nhận hiệu quả những cơ hội hội màHiệp định TPP đem lại.
