36
PHÂN TÍCH, BÌNH LUẬN CHÍNH SÁCH
được các đội ngũ “cò mồi” tham gia quá trình làm
thủ tục hải quan. Theo phân tích của Cục Giám sát
quản lý về hải quan, đội ngũ “cò” này không phải
là nhân viên đại lý hải quan mà chỉ là những người
làm nghề tự do, không có những hiểu biết căn bản,
đầy đủ về quy định của pháp luật và thường khai
báo thủ tục hải quan không chính xác nhưng thực
tế vẫn có một bộ phận DN sử dụng (thường là các
DN có quy mô hoạt động nhỏ). Việc khai báo hải
quan sai của đối tượng này sẽ ảnh hưởng lớn đến
việc đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của DN
và gây nên nhiều hệ lụy khác.
Thí điểm thực hiện quy định
Đại lý giám sát hải quan
Với hành lang pháp lý khung, để hoạt động đại
lý giám sát hải quan đi vào cuộc sống, phát huy
những lợi ích thiết thực của nó, ngày 10/4/2014,
Bộ Tài chính mới ban hành Thông tư số 47/2015/
TT-BTC quy định về việc thí điểm thực hiện quy
định Đại lý giám sát hải quan thực hiện Hiệp định
vận tải đường bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Theo đó, DN Trung Quốc có phương tiện vận
tải đường bộ (xe ô tô chở hàng, xe rơ moóc, xe
đầu kéo, xe sơ mi rơ moóc) khi vận chuyển hàng
hóa XNK, quá cảnh trong lãnh thổ Việt Nam, theo
quy định hiệp định, phải thông báo, đăng ký hoạt
động và thực hiện chế độ ký quỹ, giám sát đối với
phương tiện vận tải đường bộ và hàng hóa chuyên
chở, thông qua Đại lý giám sát hải quan. Đại lý
giám sát hải quan là DN Việt Nam, đáp ứng được
các điều kiện quy định và được cấp phép. Đại lý
là đầu mối và chịu trách nhiệm đối với hoạt động
vận tải đường bộ về phương tiện vận tải đường
bộ và hàng hóa chuyên chở của DN vận tải Trung
Quốc, khi lưu thông và vận chuyển hàng hóa trên
lãnh thổ Việt Nam. Bên cạnh đó, DN Việt Nam là
đại lý giám sát hải quan phải ký hợp đồng với DN
Trung Quốc có phương tiện vận tải thực hiện vận
chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh
trong lãnh thổ Việt Nam để trở thành Đại lý giám
sát hải quan của DN Trung Quốc theo quy định.
Nhằm đảm bảo việc hoạt động đúng quy định của
pháp luật Việt Nam đối với phương tiện vận tải
đường bộ vận chuyển hàng hóa trên lãnh thổ Việt
Nam, đảm bảo tính nguyên trạng của hàng hóa vận
chuyển chịu sự giám sát hải quan, DN Trung Quốc
nộp tiền ký quỹ tại Ngân hàng thương mại do Đại
lý giám sát hải quan chỉ định, người thụ hưởng
là Đại lý giám sát hải quan. Số tiền ký quỹ là 2 tỷ
đồng Việt Nam áp dụng cho một DN Trung Quốc,
không giới hạn số lượng phương tiện vận chuyển
hàng hóa.
Thông tư cũng quy định về nguyên tắc quản
lý. Theo đó, phương tiện vận tải đường bộ Trung
Quốc chỉ được vận chuyển trên tuyến đường theo
quy định tại Hiệp định vận tải Việt - Trung, giao
nhận hàng và làm thủ tục hải quan tại các địa điểm
có tổ chức Hải quan; Phương tiện vận tải Trung
Quốc khi vận chuyển hàng hóa trên lãnh thổ Việt
Nam phải chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan
hải quan theo quy định của pháp luật về hải quan.
Khi phương tiện vận tải đường bộ nhập cảnh,
trước khi làm thủ tục hải quan cho phương tiện
nhập cảnh, lái xe hoặc người đại diện DN Trung
Quốc xuất trình Sổ hải quan giám sát phương tiện
và các chứng từ có liên quan để Đại lý giám sát hải
quan xác nhận các thông tin do người khai khai,
phục vụ công tác thống kê, báo cáo, xác nhận trách
nhiệm của Đại lý giám sát khi phương tiện vận tải
đường bộ Trung Quốc nhập cảnh vào lãnh thổ Việt
Nam đến địa điểm giao nhận hàng...
Khi phương tiện vận tải đường bộ Trung Quốc
xuất cảnh, trước khi làm thủ tục hải quan cho
phương tiện rời địa điểm giao nhận hàng, lái xe
hoặc người đại diện DN Trung Quốc xuất trình Sổ
hải quan giám sát phương tiện và các chứng từ có
liên quan để Đại lý giám sát hải quan xác nhận
các thông tin do người khai khai, phục vụ công tác
thống kê, báo cáo, xác nhận trách nhiệm của Đại
lý giám sát từ địa điểm giao nhận hàng đến khi
phương tiện vận tải Trung Quốc xuất cảnh ra lãnh
thổ Việt Nam…
Trường hợp cơ quan Hải quan đủ cơ sở xác
định có vi phạm pháp luật trong quá trình vận tải,
chuyên chở hàng hóa trên lãnh thổ Việt Nam thì
phải thông báo ngay cho Đại lý giám sát hải quan
để phối hợp xử lý. Khoản ký quỹ Ngân hàng sẽ
được sử dụng để chi trả các chi phí, tổn thất có liên
quan. Nếu chi phí, tổn thất có liên quan nhiều hơn
số tiền bảo lãnh thì Đại lý giám sát hải quan và DN
Trung Quốc phải có trách nhiệm trả chi phí, tổn
thất có liên quan theo giá trị tổn thất. Thông tư này
có hiệu lực thi hành sau 45 ngày kể từ ngày ký và
hết hiệu lực thi hành đến hết ngày 10/2/2017.
Doanh nghiệp Trung Quốc có phương tiện vận
tải đường bộ khi vận chuyển hàng hóa xuất
nhập khẩu, quá cảnh trong lãnh thổ Việt Nam,
phải thông báo, đăng ký hoạt động và thực
hiện chế độ ký quỹ, giám sát đối với phương
tiện vận tải đường bộ và hàng hóa chuyên chở,
thông qua Đại lý giám sát hải quan.
