46
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
chuyên đề kiểm tra các đầu mối kinh doanh tạm nhập
- tái xuất xăng, dầu, thiết bị điện tử, điện lạnh có giá trị
cao... đã đem lại nhiều kết quả cao.
Thứ hai,
khai thác có hiệu quả cơ sở dữ liệu thông
tin của ngành trong công tác thu thập, phân tích và
xử lý thông tin để xác định đối tượng KTSTQ tại trụ
sở cơ quan hải quan và đối tượng KTSTQ tại trụ sở
doanh nghiệp.
Thứ ba,
năm2014 toàn lực lượng KTSTQđã ra quyết
định truy thu 1.104 tỷ đồng (bằng 118% so với cùng kỳ
năm 2013), đã thực thu vào NSNN 1.110 tỷ đồng (bằng
122% so với cùng kỳ năm 2013) (trừ kết quả thu từ
xăng dầu tạm nhập, tái xuất chuyển tiêu thụ nội địa).
Thứ tư,
quy trình KTSTQ đã ban hành tạo mọi điều
kiện cho DN giải trình, trong một số trường hợp khi
DN giải trình không được, cơ quan hải quan mới tiến
hành kiểm tra tại doanh nghiệp. Như vậy quy trình
này đã thể hiện “quyền được giải trình” của DN một
cách tối đa, dẫn tới giảm thiểu chi phí về mặt thời gian,
chi phí in ấn cho doanh nghiệp.
Có thể nói, với Quy trình KTSTQ hiện tại đã góp
phần đưa hoạt động KTSTQ theo hướng ngày một
chuyên sâu, chuyên nghiệp. Các vấn đề mới phát sinh
sau mỗi cuộc KTSTQ đã có những đóng góp quan
trọng vào việc phát hiện và khắc phục các sơ hở của
chính sách, biện pháp quản lý nhà nước nói chung và
của ngành Hải quan nói riêng. Đặc biệt, trong bối cảnh
hiện nay, việc thực hiện đúng quy trình KTSTQ còn
giúp: Phát hiện, ngăn chặn kịp thời không để phát sinh
thêmnhững kẽ hở của chính sách pháp luật, biện pháp
quản lý; Phát hiện những khoảng trống trong quản lý,
kịp thời khắc phục, truy thu thuế; Góp phần tích cực
vảo kiềm chế nhập siêu; Tăng nguồn thu cho NSNN...
Một số bất cập
Bên cạnh những ưu điểm nêu trên, trong thực
tiễn triển khai quy trình KTSTQ cũng đã bộc lộ một
số hạn chế:
Một là,
tên của quy trình KTSTQ hiện nay là quy
trình nghiệp vụ KTSTQ đối với hàng hóa xuất khẩu
nhập khẩu. Với cách đặt tên này sẽ dẫn đến hiểu lầm,
khi nói đến quy trình KTSTQ đối với hàng hóa xuất
khẩu nhập khẩu theo Quyết định số 3550/QĐ-TCHQ
sẽ không phân biệt được nội dungmuốn đề cập là Quy
trình 2 hay cả 3 Quy trình trong quyết định này. Điều
này, dẫn tới việc không hiểu rõ những chủ chương chỉ
đạo trong nội bộ ngành Hải quan khi chỉ đề cập đến
thật ngữ “Quy trình KTSTQ đối với hàng hóa xuất
khẩu, nhập khẩu”, và dẫn đến thực hiện không chính
xác đối với từng nội dung được đề cập trong thực hiện
quy trình.
Hai là,
trong bộ quy trình KTSTQ hiện nay, việc xác
định đối tượng KTSTQ, đối tượng chịu KTSTQ, phạm
vi KTSTQ được thực hiện theo nguyên tắc quản lý rủi
ro, căn cứ vào: Kết quả thu thập, phân tích và xử lý
thông tin; Kế hoạch đã định; Dấu hiệu vi phạm mới;
Chuyên đề KTSTQ; Chỉ đạo của cấp trên.
Có thể nói các căn cứ này của quy trình 2, kết quả
của quá trình thực hiện quy trình 2 dựa trên các căn
cứ này được gọi là đầu ra của quy trình. Tuy nhiên,
đến nay, chưa có hướng dẫn về việc đánh giá quá
trình thực hiện quy trình dựa trên việc phân tích
hiệu quả giữa đầu ra của quy trình trên các yếu tố
đầu vào của quy trình, khi đó sẽ không đánh giá
được vai trò quan trọng của các yếu tố đầu vào đối
với quá trình thực hiện quy trình KTSTQ. Việc đánh
giá này là rất cần thiết cho định hướng của nghiệp
vụ KTSTQ trong tương lai.
Ba là,
quy trình KTSTQ hiện nay chỉ là quy trình
hướng dẫn trong nội bộ ngành Hải quan và chưa phải
là văn bản quy phạm pháp luật, do đó các căn cứ dẫn
chiếu về quy trình trong bản kết luận KTSTQ khi có
những tranh chấp tại tòa án kinh tế chưa được thừa
nhận là cơ sở pháp lý. Hạn chế này đã gây ra nhiều
khó khăn cho công tác KTSTQ trong các vụ kiện tụng
tại tòa án về lĩnh vực KTSTQ.
Bốn là,
quy trình KTSTQ đang ban hành chưa đề
cập tới các hướng dẫn kiểm tra hồ sơ trong các giao
dịch điện tử, trong khi hiện nay tất cả các DN đều
thực hiện khai hải quan điện tử trên hệ thống thông
quan tự động VNACCS/VCIS (trừ một số trường
hợp đặc biệt được quy định thực hiện khai hải quan
bằng hình thức khai giấy)
Khi Luật Hải quan năm 2014 chính thức có hiệu
lực từ 01/01/2015, Nghị định số 08/2015/NĐ-CP
ngày 21/01/2015 của Chính phủ quy định chi tiết
và biện pháp thi hành Luật Hải quan về thủ tục hải
quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan; Bộ Tài
chính cũng đã ban hành Thông tư 38/2015/TT-BTC
ngày 25/3/2015 quy định về thủ tục hải quan, kiểm
tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập
khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu,
nhập khẩu được ban hành đã có nhiều thay đổi về
hình thức khai hải quan, về hồ sơ hải quan, về thủ
tục hải quan đối với một số loại hình... đã tạo ra cơ
sở pháp lý rõ ràng đối với hoạt động KTSTQ. Theo
Năm 2014, toàn lực lượng kiểm tra sau thông
quan đã ra quyết định truy thu 1.104 tỷ đồng
(bằng 118% so với cùng kỳ năm 2013), đã thực
thu vào NSNN 1.110 tỷ đồng (bằng 122% so
với cùng kỳ năm 2013) (trừ kết quả thu từ xăng
dầu tạmnhập, tái xuất chuyển tiêu thụ nội địa).
