40
CÁC CHÍNH SÁCH, GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP TRONG NĂM 2015
trị khu vực và toàn cầu. DNNVV chưa giúp phát
huy được nhiều hiệu ứng lan tỏa từ khu vực FDI.
Các ngành có lợi thế cạnh tranh rất tiềm năng của
Việt Nam như: nông nghiệp, dệt may, da giầy, điện
tử - tin học ... luôn phụ thuộc nguyên, phụ liệu nhập
ngoại, nên tỷ trọng giá trị gia tăng trong kim ngạch
xuất khẩu còn thấp.
Sự thiếu hụt các DN có quy mô vừa khiến lao
động bình quân giảm từ 49 lao động năm 2007 xuống
chỉ còn 29 lao động năm 2014. Trong đó DN ngoài
nhà nước giảm từ 27 lao động năm 2007 xuống còn
18 lao động năm 2014 và có đến 99% DN siêu nhỏ là
DN ngoài nhà nước.
Thực tế cũng cho thấy quy mô DN càng nhỏ thì
năng lực tài chính càng yếu kém. Khu vực DNNVV
có tỷ lệ tiếp cận vay và được vay còn thấp, tỷ lệ nợ
xấu cao, tài sản đảm bảo vay ngày càng khó khăn.
Số liệu do Viện Khoa học quản trị DNNVV tổng hợp
được từ năm 2013 phản ánh chỉ có khoảng 32,38%
số DN cho biết có khả năng tiếp cận và được vay
vốn thường xuyên; 35,24% phản ánh là khó tiếp cận;
số còn lại cho biết không thể tiếp cận. Việc tiếp cận
nguồn vốn khác (Ngân hàng Chính sách xã hội, quỹ
bình ổn giá ...) cũng gặp khó khăn. Chỉ có 48,65%
số DN có khả năng tiếp cận, 30,43% số DN khó tiếp
cận và 20,92% số DN không tiếp cận được. Chỉ số
khả năng trả lãi vay ngân hàng thấp nhất rơi vào
các DN siêu nhỏ, cao nhất là các DN lớn, kế đó là
các DN vừa.
So sánh giai đoạn 2007-2013, hiệu suất sinh lời
khu vực DNNVV thấp và có xu hướng giảm rõ rệt
đối với loại hình DN ngoài nhà nước đặc biệt từ
năm 2012, trong khi DN FDI giảm nhẹ và tăng trở
lại từ năm 2011, còn DN nhà nước giảm đều và giữ
vị trí ổn định.
Có khoảng 08 nguyên nhân chủ yếu khiến DN
nói chung khó tham gia được vào các chuỗi cung
ứng giá trị theo 01 kết quả khảo sát của Viện Phát
triển DN – Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt
Nam năm 2014. Trong đó quy mô nhỏ được xếp thứ
03 sau tiêu chí có sự chi phối của các đầu mối lớn và
tiếp cận công nghệ.
Liên quan đến khó khăn tiếp cận tín dụng, bảo
lãnh và các nguồn lực ưu đãi khác của khu vực
DNNVV còn là tái cơ cấu nợ và điều chỉnh giảm lãi
vay còn chậm theo chủ trương của Chính phủ gần
đây. Qua phản ánh của nhiều DN hội viên Hiệp hội
DNNVV, việc tiếp cận vay vốn đối với số DN chưa
được tái cơ cấu, và/hoặc tái cơ cấu “nửa vời” là rất
khó khăn, càng khó tiếp cận vay với các mức lãi suất
ưu đãi như kỳ vọng. Phần lớn DNNVV khó có tỷ
suất lợi nhuận cao trên 10% để chịu nổi mặt bằng
lãi suất hiện nay. Việc dãn, hoãn, khoanh nợ, giảm
lãi vay cũ, tạo điều kiện cho vay mới giúp DN vượt
qua khó khăn vẫn rất chậm.
Khu vực DNNVV cũng có nhiều hạn chế về
trình độ, năng lực tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế và
khu vực về quản trị DN. Nhiều DN chưa có chiến
lược kinh doanh, hoạt động chủ yếu dựa vào kinh
nghiệm, theo thương vụ và các quan hệ xã hội, thân
hữu, “sân sau”. Tầm hoạt động và mạng lưới phân
phối sản phẩm hẹp, hoạt động xúc tiến thương mại
còn giản đơn, sơ lược và ít hiệu quả thiết thực. Nhìn
chung, kiến thức quản trị, kỹ năng, kinh nghiệm
quản lý của lãnh đạo quản lý DN còn hạn chế. Phần
lớn các chủ DN và giám đốc DN tư nhân chưa được
đào tạo bài bản...
Theo 01 nghiên cứu độc lập của Viện Khoa học
quản trị DNNVV năm 2013, hiệu quả kinh doanh
của khu vực kinh tế tư nhân, chủ yếu là DNNVV
trong khoảng 10 năm trước thời điểm Việt Nam gia
nhập WTO (2007) luôn cao hơn hẳn các loại hình
DN khác. Đáng tiếc là thành quả này không duy trì
được kể từ đó đến nay.
Cuối năm 2014, Nhóm chuyên gia kinh tế thuộc
ADB, chuyên tư vấn tại Diễn đàn Thủ tướng CP đối
385.007
375.913
354.635
334.562
316.941
268.831
5,84
5,77
5,07
6,69
6,63
5,86
2010
S DNNVV đang ho t đ ng
V n/01 DNNVV thành l p m i (t đ ng)
2011
2012
2013
2014
Q1/2015
SỐ LƯỢNG DNNVV ĐANG HOẠT ĐỘNG VÀ VỐN ĐĂNG KÝ MỚI
BÌNH QUÂN
Nguồn : Tổng hợp từ kết quả khảo sát Viện phát triển DN -
Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam năm 2014
2007
2008
DN FDI
2009
2010
2011
2012
2013
12,2
5,8
6,6
7,2
7,5
6,9
6,6
6,1
4,4
4,4
4,2
4,1
4,2
4,4
3,4
3,1
4,4
4,1
6,4
3,4
3,2
12,8
12,8
12,6
11,5
11,9
12,0
DN nhà nư c
Toàn b DN
DN ngoài nhà nư c
HIỆU SUẤT SINH LỜI TRÊN TÀI SẢN - ROA (%)
Nguồn : Tổng hợp từ kết quả khảo sát Viện phát triển DN -
Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam năm 2014
