18
KINH TẾ - TÀI CHÍNH VĨ MÔ
đất, thu tiền thuê đất và thuế đất
đai; Chính sách điều tiết lại - thực
hiện thông qua chính sách bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư khi
nhà nước thu hồi đất; và chính
sách phát triển, tạo quỹ đất cho
đầu tư cơ sơ ha tâng.
Trong đo, cơ chế chinh sach giá
đất đóng vai trò trung tâm thể hiện
và phan ánh các mối quan hệ giữa
các chủ thể liên quan đến quản lý và
sử dụng đất đai. Tại Việt Nam, các
quy định chính sách và pháp luật về
giá đất được tổng hợp qua bảng 1.
Đang chu y, theo quy đinh hiên
hanh, cơ chế xác định giá đất khi
thực hiện bồi thường theo giá đất
cụ thể (giá thị trường) của loại đất
thu hồi do UBND cấp tỉnh quyết
định tại thời điểm quyết định thu
hồi đất. Đồng thời, quá trình tiến
hành bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo
đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai,
kịp thời và đúng quy định của pháp luật. Như vây,
chinh sach phân phôi lai phân gia tri đât tăng thêm
đa co nhưng chuyên biên kha tich cưc.
Ngoai ra, ở góc độ quản lý nha nươc vê đât
đai, cơ quan nhà nước còn trực tiếp tổ chức đầu
tư và phát triển đất đai ở các dự án cơ sở hạ tầng,
dự án khu đô thi mới, khu công nghiệp… thông
qua cơ chế chính sách tạo quỹ đất, bên cạnh các
nguồn vốn đầu tư trực tiếp có nguồn gốc từ ngân
sách nhà nước. Theo đó, đối với những dự án đầu
tư xây dựng và phát triển đất đai – bất động sản,
Nhà nước tổ chức và cấp phát vốn cho việc quá
trình phát triển quỹ đất thông qua các tổ chức phát
triển quỹ đất (bằng một loạt các công việc như quy
hoạch tổng thể, quy hoạch chi tiết, thu hồi đất, bôi
thương giai phong măt băng, phát triển thành “đất
sạch” có kết cấu hạ tầng...) và thực hiện cung cấp
đất sạch ra thị trường thông qua các cơ chế đấu giá
hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất.
Cu thê, đối với những dự án đầu tư, xây dựng
hệ thống giao thông, cơ quan quản lý nhà nước thực
hiện phương pháp tạo quỹ đất hai bên đường (hay
còn được gọi là “phương pháp lấy dư đất hai bên
đường” hoặc “phương pháp giải tỏa kép”). Sau đó,
sử dụng quỹ đất dôi dư này như là nguồn lực trong
huy động vốn cho ngân sách nhà nước, thông đấu
giá, đấu thầu các nền đất sau đầu tư cơ sở hạ tầng.
Kinh nghiêm thưc tê tai môt sô thanh phô (vi du Đa
Năng) cho thây, viêc ap dung cơ chê nay la kha hiêu
người sử dụng đất đầu tư; đông thơi, Nhà nước
thực hiện điều tiêt phần giá trị đất giá trị đất không
do người sử dụng đất tạo ra.
Cu thê, trong hệ thống pháp luật và chính sách
về đất đai, các quy định liên quan đến điều tiết phần
giá trị đất gia tăng không do người sử dụng đất tạo
ra có thể được khái quát và tập trung vào 03 nhóm
chủ yếu đó là: Chính sách về giá đất; chính sách tài
chính đất đai và chính sách phân phối lại. Trong đó,
phân kỳ hệ thống chính sách và pháp luật về quản
lý đất đai nói chung ở Việt Nam được chia làm 04
giai đoạn cơ bản:
- Giai đoạn 1: Trước năm 1994, khi chưa áp dụng
các quy định Luật đất đai năm 1993;
- Giai đoạn 2: Luật Đất đai năm 1993 đến trước
01/7/2004, theo các quy định của Luật đất đai 1993
và Luật sửa đổi bổ sung một số điều Luật đất đai
năm 1998 và 2001;
- Giai đoạn 3: Từ sau 01/7/2004 đến trước ngày
01/7/2014, theo quy định của Luật đất đai 2003 thay
thế Luật đất đai năm 1993;
- Giai đoạn 4: Sau ngày 01/7/2014 đến nay, theo
các quy định của Luật đất đai 2013 có hiệu lực thi
hành.
Qua mỗi giai đoạn Luật Đất đai, các nhóm
chính sách trên có những thay đổi, điều chỉnh
và đóng vai trò khác nhau trong điều tiết phần
giá trị đất gia tăng. Cụ thể: Chính sách giá đất
đóng vai trò“dẫn truyền” tac đông; Chính sách
tài chính đất đai đóng vai trò điều tiết trực tiêp –
thực hiện thông qua chính sách thu tiền sử dụng
BẢNG 1. TỔNG QUAN VĂN BẢN CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT VỀ GIÁ ĐẤT TẠI VIỆT NAM
Năm
Văn bản pháp lu t
Hình thức áp dụng
1994
Nghi đinh 87/CP
va Nghi đinh 90/CP
Giá UBND
1996
Quyết định 302-TTg
K= 0,5 ->1,8
1998
Nghi đinh 17/1998/NĐ-CP
K= - ≤50%; +≥ 50%
1998-2004
Nghi đinh 22/1998/NĐ-CP
K =
Giá thị trường/Thu nhập
Giá UBND
2005
Nghi đinh 188/2004/NĐ-CP;
Nghị định 197/2004/NĐ-CP
Giá UB 1/1
2006
Nghị định số 17/2006/NĐ-CP
Xác định sát thị trường
2007
Nghi đinh sô 123/2007/
NĐ-CP
Tăng khung, xác định sát thị trường
2009
Nghi đinh sô 69/2009/NĐ-CP
Xác định sát thị trường
2014 -2018
Nghi đinh 44/2014/NĐ-CP;
Thông tư 36/2014/TT-BTNMT
Xác định phù hợp giá
phổ biến thị trường
Nguồn: Tác giả tổng hợp.
