TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2016
101
vị tiền tệ kế toán theo tỷ giá hối đoái khác nhau”.
Cụ thể là các tình huống thực tế phát sinh giao dịch
bằng ngoại tệ trong kỳ, hay đánh giá lại các khoản
mục tiền tệ có gốc ngoại tệ tại thời điểm lập báo cáo
tài chính, hoặc chuyển đổi báo cáo tài chính được lập
bằng đồng ngoại tệ sang đơn vị tiền tệ. Các loại tỷ
giá được sử dụng bao gồm tỷ giá giao dịch thực tế
(tỷ giá giao dịch thực tế của nghiệp vụ tại thời điểm
phát sinh bằng ngoại tệ và tỷ giá giao dịch thực tế khi
đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ tại
thời điểm lập báo cáo tài chính) và tỷ giá ghi sổ (tỷ
giá ghi sổ thực tế đích danh và tỷ giá ghi sổ bình quân
gia quyền di động).
Thứ ba,
về nguyên tắc áp dụng tỷ giá và nguyên tắc
xử lý chênh lệch tỷ giá:
- Sử dụng tỷ giá giao dịch thực tế của nghiệp vụ
tại thời điểm phát sinh/tỷ giá giao dịch thực tế: Phản
ánh tăng doanh thu, tăng thu nhập, tăng chi phí, tăng
tài sản tức là bên Nợ TK vốn bằng tiền, Nợ TK phải
thu, bên Có TK nợ phải trả. Trường hợp liên quan
đến doanh thu nhận trước hoặc nhận tiền trước của
người mua, hoặc phân bổ chi phí trả trước vào chi
phí sản xuất kinh doanh trong kỳ, thì sử dụng tỷ giá
tại thời điểm phát sinh trước (chứ không phải tỷ giá
giao dịch thực tế tại thời điểm ghi nhận).
- Sử dụng tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh: Giảm các
khoản thanh toán phải thu phải trả, giảm các khoản
ký cược, ký quỹ, giảm chi phí trả trước. Trường hợp
giảm các khoản thanh toán phải thu, phải trả liên
quan đến ứng trước thì áp dụng tỷ giá tại thời điểm
phát sinh.
- Sử dụng tỷ giá bình quân gia quyền di động:
Những vấn đề cần chú ý trong thực hiện hợp đồng
Thứ nhất,
về đơn vị tiền tệ trong kế toán: Thông
tư 200/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định
về đơn vị tiền tệ trong kế toán là Đồng Việt Nam
(VND) được dùng để ghi sổ kế toán và lập Báo cáo
tài chính. Tuy nhiên, trong trường hợp có nhiều
nghiệp vụ phát sinh bằng ngoại tệ và đáp ứng
được các tiêu chuẩn quy định, thì được phép lựa
chọn loại ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ trong kế toán
và phải thông báo cho cơ quan thuế trực tiếp quản
lý. Tiêu thức lựa chọn đơn vị tiền tệ trong kế toán
dựa vào: Doanh nghiệp (DN) có nhiều nghiệp vụ
thu chi chủ yếu bằng ngoại tệ; Sử dụng chủ yếu
trong các giao dịch bán hàng, cung cấp dịch vụ
và có ảnh hưởng lớn đến giá bán hàng, cung cấp
dịch vụ (thường được sử dụng để niêm yết giá bán
hàng hóa, dịch vụ); Sử dụng chủ yếu trong việc
mua hàng hóa, dịch vụ và có ảnh hưởng lớn đến
chi phí của DN (thường được sử dụng để thanh
toán các khoản chi phí); Sử dụng để huy động các
nguồn lực tài chính; hoặc thường xuyên thu được
từ các hoạt động kinh doanh và tích trữ lại.
Đơn vị tiền tệ trong kế toán khi đã được xác định thì
không có sự thay đổi, trừ khi có sự thay đổi trọng yếu
trong các giao dịch và sự kiện. Việc thay đổi từ đơn vị
tiền tệ này sang đơn vị tiền tệ kế toán khác chỉ bắt đầu
vào niên độ kế toán mới và DN phải thông báo cho cơ
quan thuế trực tiếp quản lý chậmnhất 10 ngày làmviệc,
kể từ ngày kết thúc niên độ kế toán.
Thứ hai,
về chênh lệch tỷ giá hối đoái: DN phát
sinh chênh lệch tỷ giá hối đoái, khi DN “trao đổi thực
tế hoặc quy đổi cùng một số lượng ngoại tệ sang đơn
VẤNĐỀ XỬ LÝ CHÊNH LỆCHTỶ GIÁHỐI ĐOÁI
THEOQUY ĐỊNHHIỆNHÀNH
TS. NGUYỄN THỊ NGỌC LAN
- Đại học Công đoàn
Vấn đề ghi nhận, đánh giá, xử lý và hạch toán các khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái luôn là vấn đề phức tạp
đối với doanh nghiệp và cũng nảy sinh nhiều vướng mắc từ văn bản pháp lý đến áp dụng thực tế. Do vậy,
Đây là một trong những vấn đề luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng doanh nghiệp, khi mà
hoạt động giao thương với các đối tác nước ngoài ngày càng nhiều hơn. Bài viết đề cập đến một số vấn đề
liên quan đến tỷ giá hối đoái và đưa ra một số nghiệp vụ phát sinh mà doanh nghiệp cần quan tâm trong
quá trình thực hiện hợp đồng với các đối tác nước ngoài.
•
Từ khóa: Tỷ giá, tiền tệ, kế toán, VDN, USD, dịch vụ, hàng hóa.
