76
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
sách cổ tức là vấn đề quan trọng trong quản lý tài
chính với mục tiêu cuối cùng là tối đa hóa giá trị của
công ty. Nhận thức rõ tầm quan trọng của vấn đề
này, các doanh nghiệp đã quan tâm thực hiện nhằm
nâng cao giá trị của doanh nghiệp mình. Tại Việt
Nam là ví dụ điển hình.
Dưới tác động của khủng hoảng tài chính thế
giới, kinh tế Việt Nam đã có những bất ổn về cân
đối vĩ mô (tỷ giá, lạm phát, cán cân thương mại),
dẫn đến chính sách tiền tệ và tài khóa thận trọng.
Các tác giả kỳ vọng lý thuyết “Bird in hand”, hàm ý
cổ đông ưa chuộng cổ tức hơn là lợi nhuận từ chênh
lệch giá do tình trạng không chắc chắn) sẽ chi phối
hành vi của các cổ đông lớn trong việc ra các quyết
định tài chính dài hạn, cụ thể tỷ lệ chi trả cổ tức
sẽ gia tăng trong giai đoạn này và biến động cùng
chiều với tỷ lệ sở hữu.
Cơ sở lý thuyết và bằng chứng thực nghiệm
Jensen và Meckling (1976) cho rằng, trong môi
trường bất cân xứng thông tin, chi phí đại diện xuất
hiện do mâu thuẫn lợi ích của người quản lý và chủ sở
hữu. Nhà quản lý có thể sử dụng tối đa lợi nhuận sau
thuế vào các dự án rủi ro, thay vì chi trả cổ tức vì mục
đích tư lợi cá nhân, dẫn đến các cổ đông phải gánh
chịu những phí tổn do mâu thuẫn lợi ích này. Trong
bối cảnh như vậy, chi trả cổ tức được xem như một
công cụ để kiểm soát hành vi cơ hội của các nhà quản
lý. Lý thuyết này cho rằng, một tỷ lệ cổ tức cao, nghĩa
là lợi nhuận giữ lại thấp, sẽ giảm vấn đề đại diện.
Lý thuyết hiệu ứng khách hàng cho rằng, nhà
đầu tư khác nhau sẽ có những nhu cầu khác nhau và
C
ấu trúc sở hữu là một trong những yếu tố tác
động mạnh mẽ đến quản trị công ty, qua đó
tác động đến các quyết định tài chính trong
công ty như quyết định tài trợ, quyết định đầu tư
và quyết định phân phối. Đã có nhiều nghiên cứu
trên thế giới và trong nước về mối quan hệ giữa cấu
trúc sở hữu và chính sách cổ tức, nhưng kết quả còn
chưa thống nhất, do sự khác biệt về môi trường kinh
doanh và các quy định về quản trị công ty. Chính
Cấutrúc sởhữuvà chính sách cổtức
của doanhnghiệpViệt Nam
Phạm Quốc Việt
- Đại học Tài chính – Marketing,
Trần Bảo Vy -
BIDV, Chi nhánh Bắc Sài Gòn
Bài nghiên cứu xem xét tác động của cấu trúc sở hữu đến chính sách cổ tức của các công ty niêm yết
trên thị trường chứng khoán sau khủng hoảng tài chính thế giới. Mẫu nghiên cứu sử dụng dữ liệu
bảng gồm 91 công ty niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HSX) trong giai đoạn
2009 – 2015. Kết quả nghiên cứu cho thấy, sở hữu nhà nước và sở hữu tư nhân trong nước có tác
động cùng chiều với tỷ lệ chi trả cổ tức, trong khi tác động của sở hữu nước ngoài đến chính sách cổ
tức không có ý nghĩa. Kết quả này có thể là gợi ý quan trọng trong định hướng tái cấu trúc doanh
nghiệp nhà nước, cũng như thu hút đầu tư nước ngoài vào thị trường chứng khoán Việt Nam trong
thời gian tới.
Từ khóa: Cấu trúc sở hữu, chính sách cổ tức, cổ phiếu, sở hữu, tái cơ cấu doanh nghiệp.
This study investigates the impacts of
ownership structure on dividend policy
of the listed companies after the global
financial crisis. Research sample uses table
data consisting 91 listed companies on HSX
2009-2015. The results shows that state
ownership and local private ownership have
a direct impact with the dividend ratio, while
foreign ownership has an inverse impact.
This result suggests important orientation in
restructuring state enterprises and attracting
foreign investments in Vietnam’s stock market
in the future.
Keywords: Ownership structure, dividend policy,
share, ownership, enterprise restructure
Ngày nhận bài: 6/4/2017
Ngày chuyển phản biện: 8/4/2017
Ngày nhận phản biện: 27/4/2017
Ngày chấp nhận đăng: 29/4/2017
