TÀI CHÍNH -
Tháng 5/2017
85
Mặc dù đã có cơ chế quản lý, giám sát tài chính
theo chức năng của cơ quan quản lý nhà nước nhưng
với số lượng các TĐTC có vốn nhà nước đầu tư khá
nhiều, chiếm tới 70% vốn của ngành ngân hàng,
Chính phủ Trung Quốc nhận thấy cần phải quản lý,
giám sát đối với phần vốn Nhà nước đầu tư vào các
TĐTC. Do đó, Chính phủ Trung Quốc đã thành lập
Công ty TNHH đầu tư tài chính Hồi Kim Trung ương
(gọi tắt là Công ty Hồi Kim) vào năm 2003 theo Luật
Công ty của Trung Quốc, được ủy quyền thực hiện
các quyền và nghĩa vụ như một nhà đầu tư, thay mặt
Nhà nước đầu tư vào các DNNN lớn trong lĩnh vực
tài chính.
Mô hình quản lý, giám sát tài chính
của chủ sở hữu với tập đoàn tài chính
Công ty Hồi Kim là công ty con của Công ty cổ
phần đầu tư Trung Quốc (CIC) nhưng hoạt động tách
biệt với hoạt động đầu tư của CIC. Công ty Hồi Kim
thừa hành chỉ thị và thực hiện nhiệm vụ của Chính
phủ giao, mọi hoạt động đầu tư của Công ty Hồi Kim
chịu sự giám sát của Bộ Tài chính.
Với chức năng, nhiệm vụ đầu tư cổ phần vào các
DNNN lớn trong lĩnh vực tài chính, nên Công ty Hồi
Kim sẽ thực hiện quyền, nghĩa vụ của chủ sở hữu nhà
nước đầu tư vào các TĐTC trong phạm vi số vốn điều
lệ nắm giữ, nhằm thực hiện mục tiêu bảo toàn và gia
tăng giá trị vốn Nhà nước, trên nguyên tắc không can
thiệp vào hoạt động kinh doanh của TĐTC mà công
ty đầu tư vốn.
Tính đến cuối tháng 6/2016, sau khi nhận chuyển
giao, quản lý cổ phần của nhà nước đầu tư vào nhóm
Big Four và các TĐTC: Ngân hàng Phát triển Trung
Quốc; Ngân hàng Công thương Trung Quốc, Ngân
hàng Nông nghiệp Trung Quốc, Ngân hàng Trung
Quốc, Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc, TĐTC
Everbright, Công ty TNHH bảo hiểm Nhân thọ
Trung Quốc…, Công ty Hồi Kim đã đầu tư vào hơn
20 công ty và TĐTC với tỷ lệ đầu tư khác nhau. Trong
đó, tập trung nắm quyền chi phối tại 9 DN (các ngân
hàng, công ty đầu tư tài chính và bảo hiểm), số lượng
lớn các DN còn lại có tỷ lệ đầu tư 30-40% tổng vốn
điều lệ của DN.
Theo đó, Chính phủ Trung Quốc cũng xây dựng
bộ máy quản trị và cơ chế giám sát tài chính của
Chính phủ đối với Công ty Hồi Kim theo phân cấp
rõ ràng:
Thứ nhất,
về cơ cấu, tổ chức bộ máy của Công ty
Hồi Kim: Chính phủ thực hiện quyền cổ đông, bổ
nhiệm các thành viên của Hội đồng quản trị và Ban
Kiểm soát của Công ty Hồi Kim. Hội đồng quản trị
của công ty gồm ít nhất 5 thành viên, có 1 Chủ tịch là
người đại diện theo pháp luật của công ty. Nhiệm kỳ
của thành viên Hội đồng quản trị là 3 năm và có thể
được bổ nhiệm lại. Ban Kiểm soát gồm ít nhất 3 thành
viên, nhiệm kỳ 3 năm và có thể được bổ nhiệm lại.
Các bộ phận phòng ban trong công ty được chia theo
các lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm để
thực hiện việc đầu tư, theo dõi, giám sát về tài chính
ở các công ty con được đầu tư vốn trong lĩnh vực
tương ứng, nhằm đảm bảo kiểm soát tốt tình hình
hoạt động của các công ty, bảo toàn vốn Nhà nước.
Thứ hai,
về giám sát hoạt động của Công ty Hồi
Kim: Mọi đề xuất từ Hội đồng quản trị và Điều lệ
hoạt động, quy chế tài chính của công ty phải được
Chính phủ thông qua và phê chuẩn. Với tư cách là
cổ đông lớn của các định chế tài chính Trung Quốc
ở trong nước, Công ty Hồi Kim chịu sự giám sát của
các cơ quan Bộ có liên quan theo quy định của Chính
phủ. Trong đó, Bộ Tài chính trực tiếp là người quản lý
phần vốn Nhà nước tại Công ty Hồi Kim và giám sát
tài chính đối với công ty. Công ty Hồi Kim có trách
nhiệm gửi các kế hoạch hoạt động, báo cáo kết quả
hoạt động đầu tư, kinh doanh vốn cho các cơ quan
chức năng theo quy định.
Thứ ba,
về giám sát tài chính của Công ty Hồi Kim
với các công ty đầu tư: Công ty Hồi Kim cử người
đại diện phần vốn đầu tư để tham gia vào Hội đồng
quản trị của công ty. Các công ty con bên cạnh gửi
các báo cáo theo quy định cho các cơ quan quản lý
nhà nước sẽ gửi đồng thời cho Công ty TNHH Đầu
tư Hồi Kim Trung ương để thực hiện quản lý, giám
sát tài chính.
Một số vấn đề về quản lý,
giám sát tập đoàn tài chính ở Trung Quốc
Thực tế công tác quản lý, giám sát các tập đoàn tài
chính ở Trung Quốc cho thấy nhiều vấn đề cần tập
trung giải quyết.
Thứ nhất,
cơ chế quản lý, giám sát tài chính của cơ
quan quản lý nhà nước theo chức năng tồn tại nhiều
vấn đề:
- Thiếu tính nhất quán về nguyên tắc, chuẩn mực,
phân công nhiệm vụ và triển khai thực hiện ở các cấp
độ, từ quốc tế đến trong nước và ởmỗi địa phương, do
Chính phủ Trung Quốc đã thành lập Công ty
TNHH đầu tư tài chính Hồi KimTrung ương (gọi
tắt là Công ty Hồi Kim) vào năm 2003 theo Luật
Công ty của Trung Quốc, được ủy quyền thực
hiện các quyền và nghĩa vụ như một nhà đầu
tư, thay mặt Nhà nước đầu tư vào các doanh
nghiệp nhà nước lớn trong lĩnh vực tài chính.
