82
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
phương pháp định giá theo chi phí cộng thêm.
Những công ty có thị phần thấp hơn thường hoạt
động tại thị trường nhỏ hơn, nơi mà sản phẩm có
thể có xu hướng sản xuất theo yêu cầu và không
được thiết lập giá. Do đó, họ có thể chú trọng nhiều
hơn đến giá theo chi phí cộng thêm. Nghiên cứu
chỉ ra giá theo chi phí cộng thêm quan trọng hơn
với các sản phẩm sản xuất theo yêu cầu, và không
quan trọng đối với các sản phẩm tiêu chuẩn. Mức
độ ảnh hưởng trong việc xác định giá bán có ảnh
hưởng tích cực đến tầm quan trọng của phương
pháp định giá dựa trên chi phí cộng thêm. Nghiên
cứu không tìm thấy có sự ảnh hưởng nào của quy
mô DN đến tầm quan trọng của phương pháp định
giá dựa trên chi phí cộng thêm. Nghiên cứu cũng
chỉ ra rằng tầm quan trọng của thông tin chi phí và
chiến lược khác biệt có ảnh hưởng tích cực đến tầm
quan trọng giá theo chi phí cộng thêm còn cường
độ cạnh tranh có tác động tiêu cực đến tầm quan
trọng của định giá theo chi phí cộng thêm.
Nghiên cứu của Peter Lane, Chris Durden (2013)
tìm hiểu về tầm quan trọng của thông tin chi phí
trong các quyết định về giá bán và tầm quan trọng
của phương pháp định giá dựa trên chi phí trong
các tổ chức du lịch ở Anh. Dữ liệu thu thập được
thông qua cuộc khảo sát trực tuyến trong các tổ
chức du lịch ở Anh. Nghiên cứu cho thấy rằng chi
phí vẫn là một yếu tố quan trọng để quyết định giá
của các DN du lịch. Các kết quả của nghiên cứu chỉ
ra rằng quy mô của một DN có ảnh hưởng đến tầm
quan trọng đối với các loại thông tin giá cả. Đồng
thời, trong DN lớn định giá dựa trên chi phí đầy
đủ cộng thêm có tầm quan trọng hơn so với các DN
nhỏ. Các phương pháp định giá khác không tìm
thấy có một mối quan hệ đáng kể với quy mô DN.
Các nhân tố ảnh hưởng đến tầm quan trọng
của phương pháp định giá theo chi phí
Dựa trên cơ sở tổng quan các nghiên cứu và việc
vận dụng lý thuyết bất định, tác giả xác định ra các
nhân tố ảnh hưởng đến tầm quan trọng của phương
pháp định giá dựa vào chi phí. Các nhân tố này bao
gồm: Chiến lược kinh doanh của DN; Quy mô DN;
Thị phần của DN; Mức độ cạnh tranh; Mức độ đáp
ứng sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng; Mức
độ ảnh hưởng trong việc xác định giá bán; và Tầm
quan trọng của thông tin chi phí, cụ thể:
Thứ nhất,
chiến lược kinh doanh: Porter (1985)
cho rằng sự khác biệt dẫn tới hiệu quả. Trong một
thị trường mà sản phẩm có sự khác biệt với các
sản phẩm cùng loại khác thì phương pháp định giá
dựa trên chi phí cộng thêm sẽ trở nên quan trọng
trong việc thiết lập giá bán nhằm đảm bảo doanh
thu của các sản phẩm hoặc dịch vụ có sự khác biệt
sẽ cao hơn các chi phí bỏ ra để tạo ra sự khác biệt
đó. Hơn nữa, nếu các sản phẩm là khác biệt so với
các sản phẩm của đối thủ cạnh tranh thì giá dựa
trên cạnh tranh sẽ không thể cung cấp thông tin
cho các DN về phạm vi giá. Do đó, khi sản phẩm
có sự khác biệt cao, giá dựa trên cạnh tranh sẽ yếu.
Vì vậy, trong những trường hợp này, sự khác biệt
về sản phẩm cao thì tầm quan trọng của định giá
dựa vào chi phí là cao.
Thứ hai,
quy mô DN: Gordon và cộng sự (1981)
cho rằng, các công ty có doanh thu và tài sản lớn có
xu hướng thiết lập giá cao hơn mức giá cạnh tranh
trong khi các công ty có quy mô nhỏ có xu hướng
định giá ở mức cạnh tranh. Guiding và cộng sự
(2005) khi xét đến mối quan hệ giữa quy mô DN
và định giá cho rằng định giá theo chi phí chỉ phù
hợp với các DN thiết lập giá, chủ yếu là DN có quy
mô lớn và sản phẩm có sự khác biệt. Các DN lớn
thường chi phối thị trường, có khả năng ấn định
giá cho thị trường và có khả năng sử dụng thông
tin chi phí để định giá. Hơn nữa, theo Guiding và
cộng sự (2005), các DN lớn sẽ có nguồn lực để xây
dựng hệ thống chi phí hiện đại phục vụ cho định
giá dựa vào chi phí có hiệu quả. Ngược lại, các DN
nhỏ thường là các DN chấp nhận giá, họ thường
đưa ra giá bán của họ theo giá trị trường
Thứ ba,
thị phần: Những công ty có thị phần
thấp hơn có xu hướng hoạt động trong những khu
vực ngách nơi mà các sản phẩm có thể có xu hướng
được làm theo yêu cầu của khách hàng. Do đó, có
thể tập trung nhiều hơn vào tầm quan trọng của
giá dựa trên chi phí cộng thêm. Gorden và cộng
sự (1981) chỉ ra rằng các công ty mong muốn thâm
nhập thị trường nhằm tối đa hóa thị phần có xu
hướng định giá dựa trên các yếu tố thị trường chứ
không phải dựa trên chi phí. Vì vậy, các DN có thị
phần thấp hơn chú trọng nhiều hơn đến tầm quan
trọng của định giá dựa trên chi phí cộng thêm.
Dựa trên cơ sở tổng quan các nghiên cứu và
việc vận dụng lý thuyết bất định, tác giả xác
định ra những nhân tố ảnh hưởng đến tầm
quan trọng của phương pháp định giá dựa vào
chi phí gồm: Chiến lược kinh doanh của doanh
nghiệp; Quy mô doanh nghiệp; Thị phần của
doanh nghiệp; Mức độ cạnh tranh; Mức độ đáp
ứng sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng;
Mức độ ảnh hưởng trong việc xác định giá bán;
Tầm quan trọng của thông tin chi phí.
