38
KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN
Cac trung tâm trach nhiêm cua kê toan trach nhiêm
Thực tế cho thấy, kế toán trách nhiệm chỉ được
thực hiện tại doanh nghiệp (DN) có cơ cấu tổ chức bộ
máy quản lý được phân quyền một cách rõ ràng. Tùy
thuộc vào đặc điểm cơ cấu tổ chức, mức độ phân cấp
quản lý và mục tiêu của nhà quản trị DN mà chia ra
thành các trung tâm trách nhiệm tương ứng. Trung
tâm trách nhiệm là một bộ phận trong tổ chức ma cac
nha quản lý chịu trách nhiệm đôi vơi thanh qua hoạt
động cua bô phân do minh phu trach trực tiếp với kết
quả của chức năng hay bộ phận đó. Mỗi trung tâm
trách nhiệm trong một tổ chức có toàn quyền kiểm
soát các hoạt động của trung tâm mình như quản lý
về chi phí, doanh thu và các khoản đầu tư. Thông
thường, co 4 trung tâm trach nhiêm:
- Trung tâm chi phí là một đơn vị/bộ phận của tổ
chức trong đó nhà quản lý chỉ có quyền điều khiển,
kiểm soát sự phát sinh của chi phí, la nơi xuât phat
cac hoạt động chi phí.
- Trung tâm doanh thu là một đơn
vị/bộ phận của tổ chức, trong đó nhà
quản lý chịu trách nhiệm về doanh thu
phát sinh, không chiu trach nhiêm vê
lơi nhuân hay vôn đâu tư.
- Trung tâm lợi nhuận là trung
tâm trách nhiệm mà ở đó nhà quản
lý phải chịu trách nhiệm về lợi nhuận
đạt được tại đơn vị do mình chịu trách
nhiệm quản lý.
- Trung tâm đầu tư là một đơn
vị/bộ phận của tổ chức trong đó nhà
quản lý chỉ có chịu trách nhiệm về lợi
nhuận và vốn đầu tư sử dụng bởi đơn
vị/bộ phận đó.
Kê toan trach nhiêm
trong cac công ty dêt may niêm yêt
Tính đến nay, có 36 công ty dệt may
niêm yết trên thị trường chứng khoán (TTCK) Việt
Nam (trong đo: trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.
Hồ Chí Minh (HOSE) la 9 công ty, Sở Giao dịch Chứng
khoán Hà Nội (HNX) la 5 công ty va UpCOM la 22
công ty). Cac công ty dêt may niêm yêt trên TTCK Viêt
Nam la cac công ty đươc tô chưc theo cơ câu tô chưc
mô hinh tông công ty va hoat đông chinh la san xuât.
Tuy theo tinh hinh hoat đông san xuât kinh doanh cua
môi công ty ma cơ câu tô chưc quan ly khac nhau.
Nhin chung, dươi goc đô mô hinh tông công
ty co hoat đông chinh la san xuât va phu hơp vơi
phong cach quan tri cua cac DN Viêt Nam thi cac
công ty dêt may niêm yêt trên TTCK Viêt Nam co
dang mô hinh phô biên như Hình2:
Hình 2 cho thây, cac công ty dêt may niêm yêt
trên TTCK Viêt Nam co hê thông phân chia trach
nhiêm ro rang, không chông cheo phu hơp cho
viêc xây dưng cac trung tâm trach nhiêm. Bởi kế
toán trách nhiệm chỉ được thực hiện ở DN có cơ
cấu tổ chức bộ máy quản lý được phân quyền một
cách rõ ràng.
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, hê thông kê
toan trach nhiêm không nhưng mang lai nhiêu lơi
ich va hiêu qua quan ly ma con cung câp thông
tin hưu ich cho nha quan tri nhăm xây dưng chiên
lươc cho cac công ty dêt may niêm yêt trên TTCK
Viêt Nam.
Tuy nhiên, khảo sát cac công ty dêt may niêm yêt
trên TTCK Viêt Nam cho thấy, có một thực trạng
chung là các công ty này chưa tô chưc hê thông kê
toan trach nhiêm nhăm đanh gia cac bô phân, phong
ban trong công ty.
Trung tâm
trách nhiệm
Trung tâm
lợi nhuận
Trung tâm
đầu tư
Trung tâm
chi phí
Trung tâm
doanh thu
HÌNH1. MÔTẢTRUNGTÂMTRÁCHNHIỆMTRONGDOANHNGHIỆP
Nguồn: Tác giả tổng hợp
Đại hội đồng cổ đông
Tài chính kế toán
Ban kiểm soát
Công ty liên kết
Công ty con
Ban Tổng giám đốc
Khối văn phòng
Đơn vị trực thuộc
Tổ chức hành chính
Xí nghiệp
Kế hoạch đầu tư
Kỹ thuật vật tư
Nghiên cứu phát triển
Nhà máy 1
Nhà máy 2
Đại hội đồng cổ đông
Kinh doanh
HÌNH 2: CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ MÁY CUA CÁC CÔNG TY DỆT MAY NIÊM YẾT
TRÊN THI TRƯƠNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
Nguôn: Tac gia nghiên cưu
