116
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
Lép vế trong“cuộc chơi”
Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, khu vực
kinh tế tư nhân đang đóng vai trò ngày càng quan
trọng trong tổng thể nền kinh tế Việt Nam. Khu
vực này đang sử dụng vốn hiệu quả hơn các doanh
nghiệp nhà nước (DNNN). Theo các số liệu thống
kê, Việt Nam có tới 35 triệu lao động nông nghiệp,
chiếm gần 70% tổng số lao động cả nước nhưng năng
suất, hiệu quả rất thấp. Nếu các DN khu vực kinh
tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, số lượng lao động
nông nghiệp sẽ chuyển dịch vào các DN này, qua đó
phát huy được tiềm năng lao động, nâng cao hiệu
quả kinh tế và giải quyết được vấn đề xóa đói giảm
nghèo ở nông thôn… Các tính toán của công ty tư
vấn quản lý toàn cầu McKinsey cho thấy, với mỗi một
đơn vị vốn bổ sung thì khu vực kinh tế tư nhân Việt
Nam đang tạo ra doanh thu bổ sung nhiều gấp ba lần
so với các DNNN.
Việc đưa Việt Nam ra khỏi nhóm các nước có thu
nhập thấp cũng có sự đóng góp rất quan trọng của
khu vực kinh tế tư nhân. Số liệu thống kê ghi nhận,
khối kinh tế Nhà nước thu hút tới 65% tổng tín dụng
nhưng lại chỉ sản xuất ra được 28% tổng sản phẩm
xã hội, thấp hơn khu vực kinh tế tư nhân (chiếm tới
hơn 50% tổng sản phẩm quốc nội). Như vậy, trong bối
cảnh khủng hoảng kinh tế, khu vực tư nhân là “điểm
tựa” không nhỏ của nền kinh tế…
Tuy nhiên, hiện nay khu vực kinh tế tư nhân của
Việt Nam vẫn chưa được phát triển đúng tầm và còn
gặp rất nhiều trở ngại. Vị trí, vai trò của khu vực kinh
tế tư nhân trong nền kinh tế đang có nhiều thay đổi.
Sức khỏe của DN khu vực này đã yếu đi rất nhiều sau
những tác động của khủng hoảng kinh tế toàn cầu và
tình hình bất ổn kinh tế vĩ mô trong nước. Những con
số về DN đóng cửa vẫn tăng trong năm 2014 hay câu
chuyện về khó khăn trong kết nối giữa khu vực DN
tư nhân trong nước và nước ngoài là ví dụ điển hình
cho những lo ngại tụt hậu trong cạnh tranh, khi nền
kinh tế Việt Nam hội nhập sâu vào nền kinh tế khu
vực ASEAN (vào năm 2015).
Đánh giá một cách tổng thể thì khối DN tư nhân
hiện vẫn chưa thực sự được đối xử bình đẳng với khối
DNNN và DN đầu tư nước ngoài. Số liệu của Phòng
Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho thấy, DN
tư nhân chiếm tới hơn 97% tổng số DN nhưng toàn
bộ khu vực này lại chỉ chiếm 42% tổng nguồn vốn
trong nền kinh tế. Thực tế cho thấy, những năm qua,
Việt Nam tập trung gia tăng số lượng DN mới nên
đã bỏ lỡ việc tăng cường năng lực cho các DN đang
hoạt động để tận dụng cơ hội tham gia chuỗi giá trị
toàn cầu. Hiện tại, trong số DN đang hoạt động ở Việt
Nam, các DN có quy mô lớn chỉ chiếm khoảng 2% và
tương ứng là các DN vừa. Còn lại 95-96% là các DN
nhỏ và siêu nhỏ. Do vậy, nhiều DN trong nước chưa
đủ năng lực cạnh tranh để xuất khẩu sang thị trường
nước ngoài.
Xu hướng Việt Nam thiếu các DN có quy mô vừa
vẫn tiếp tục gia tăng xét cả theo tiêu chí lao động và
vốn. Đặc điểm này phổ biến ở tất cả các ngành quan
trọng cho thấy các DN nhỏ trong nước đang gặp
khó khăn để lớn lên thành DN có quy mô vừa. Trên
thực tế, sự tham gia của các DN Việt Nam trong
mạng lưới sản xuất chuỗi giá trị toàn cầu là thấp
hơn so với các nền kinh tế trong khu vực ASEAN.
Nghiên cứu của Viện Ngân hàng Phát triển châu
Á (ADBI) cho thấy, chỉ có 36% DN Việt Nam tham
KHUVỰC KINHTẾ TƯNHÂNVÀ“CHÌA KHÓA”
ĐỂPHÁTTRIỂNBỀNVỮNG
NGUYỄN THỊ HUYỀN
Khu vực kinh tế tư nhân được đánh giá là một trong ba thành phần quan trọng của kinh
tế Việt Nam, chiếm tỷ trọng lớn với hơn 95% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động của
nước ta. Tuy nhiên, khu vực này vẫn còn gặp nhiều rào cản trong hoạt động sản xuất, kinh
doanh. Bài viết đề xuất một số giải pháp giúp khu vực này phát huy tiềm năng hiệu quả.
