TÀI CHÍNH -
Tháng 3/2015
141
phẩm; Chi phí quản lý là toàn bộ phí phát sinh liên
quan đến quản lý điều hành tổ chức hoạt động.
Phân loại chi phí theo mối quan hệ giữa chi phí
với đối tượng chịu chi phí
Phân loại chi phí sản xuất theo cách này có ý
nghĩa đối với việc xác định phương pháp kế toán
tập hợp và phân bổ chi phí cho các đối tượng chịu
chi phí một cách đúng đắn, hợp lý. Trong trường
hợp có phát sinh chi phí gián tiếp bắt buộc phải áp
dụng phương pháp phân bổ, lựa chọn tiêu thức
phân bổ phù hợp. Mức độ chính xác của chi phí
gián tiếp tập hợp cho từng đối tượng phụ thuộc
vào tính hợp lý và khoa học của tiêu chuẩn phân
bổ chi phí. Vì vậy, các nhà quản trị DN phải hết
sức quan tâm đến việc lựa chọn tiêu thức phân bổ
chi phí nếu muốn có thông tin chuẩn mực về chi
phí và kết quả lợi nhuận từng loại sản phẩm, dịch
vụ, từng loại hoạt động của tổ chức. Theo cách
phân loại này, chi phí gồm chi phí trực tiếp và chi
phí gián tiếp:
Đối tượng chi phí là bất kỳ đối tượng nào cần
tính chi phí cho nó. Trong các trường đại học thì đối
tượng chịu chi phí là một khóa học, một tín chỉ, một
đề tài nghiên cứu khoa học…
Chi phí gián tiếp là các chi phí không thể ghi
nhận trực tiếp cho đối tượng chịu chi phí. Vì không
thể là ghi nhận trực tiếp cho đối tượng chịu chi phí,
nên kế toán cần phải tiến hành phân bổ cho các đối
tượng theo một cách thức hợp lý và có hệ thống.
Chi phí trực tiếp là các chi phí có thể ghi nhận
một cách dễ dàng cho đối tượng chịu chi phí. Kế
toán sử dụng phương pháp tập hợp trực tiếp đối với
chi phí trực tiếp.
Phân loại chi phí theo mối quan hệ với mức độ
kiểm soát của nhà quản trị
Phân loại chi phí theo mối quan hệ với mức độ
kiểm soát của nhà quản trị có ý nghĩa rất lớn trong
việc phân tích chi phí và ra quyết định xử lý, góp phần
thực hiện tốt kế toán trách nhiệm trong đơn vị. Theo
cách phân loại này, chi phí bao gồm hai loại là chi phí
kiểm soát được và chi phí không kiểm soát được:
Chi phí kiểm soát được là những chi phí mà nhà
quản trị có thể tác động và thay đổi chung.
Chi phí không kiểm soát được là những chi phí
mà nhà quản trị không thể thay đổi và tác động đến
trong ngắn hạn.
Phân loại chi phí theo mối quan hệ của chi phí với
quyết định quản trị
Phân loại chi phí theo mối quan hệ của chi phí
với quyết định có ý nghĩa quan trọng đối với nhà
quản trị, khi lựa chọn phương án đầu tư để đạt
được hiệu quả tốt nhất.
Theo cách phân loại này có các chi phí sau: Chi
phí cơ hội, chi phí chênh lệch, chi phí chìm, chi phí
tránh được:
Chi phí cơ hội: Là lợi ích bị mất đi vì chọn phương
án này hành động thay cho phương án hành động
khác.
Chi phí chênh lệch: Là các khoản chi phí có ở
phương án này mà không có hoặc có một phần ở
phương án khác.
Chi phí chìm là chi phí mà các trường đại học
vẫn phải chịu cho dù các nhà quản trị lựa chọn bất
kỳ một phương án nào.
Chi phí tránh được là khoản chi phí mà nhà quản
trị có thể giảm được khi thực hiện quyết định kinh
doanh tối ưu.
Chi phí không tránh được là chi phí mà tổ chức
phải chịu cho dù nhà quản trị có lựa chọn các
phương án hành động hay không.
Chi phí
Chi phí
M c đ ho t đ ng
M c đ ho t đ ng
Bi n phí
Đ nh phí
Bi n phí
Đ nh phí
HÌNH 3: ĐỒ THỊ MINH HỌA CHI PHÍ HỖN HỢP
Nguồn: Tác giả tổng hợp
