136
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
Các chính sách và quy định liên quan đến thị
trường điện vẫn chưa đồng bộ. Khi phát sinh các
bất cập, các quy trình, quy phạm pháp luật chưa
được xem xét bổ sung, điều chỉnh kịp thời, các
vướng mắc chậm được giải quyết. Để phát triển
thị trường điện bền vững, cần sớm hình thành thị
trường năng lượng sơ cấp (than, dầu khí) - đầu vào
của sản xuất điện. Phải đảm bảo các đơn vị phát
điện (không phân biệt chủ sở hữu) đều được tiếp
cận nguồn nhiên liệu, than, khí, dầu bình đẳng
theo giá thị trường, đa dạng hóa các nguồn cung
cấp để gia tăng cạnh tranh ngay từ khâu cung cấp.
Giải pháp quản trị rủi ro thị trường phát triển
cạnh tranh
Từ thực tiễn, có thể thấy rằng, việc quản lý rủi
ro hiệu quả các nhà máy điện trong mô hình tổ
chức thị trường điện một người mua phụ thuộc
đồng thời vào các yếu tố nội bộ và các yếu tố bên
ngoài nhà máy điện. Cụ thể:
Giá chào bán phù hợp:
Việc lựa chọn các nhà máy
theo nguyên tắc từ thấp đến cao, nhà máy có giá
bán cao nhất nhưng thấp hơn giá biên hệ thống sẽ
đạt doanh thu biên cao nhất trong thị trường. Để
đạt được tổng doanh thu cao trong thị trường cần
có một cơ cấu giá phù hợp với biểu đồ giá biên hệ
thống. Giá biên hệ thống (SMP) là giá của tổ máy
hay nhà máy cuối cùng tham gia phát điện vào hệ
thống điện khi bỏ qua các ràng buộc trên lưới điện
truyền tải. Giá SMP lại biến động theo mùa, theo
giờ trong ngày, cho nên các DN phải rất linh hoạt
trong chinh sách giá chào bán. Như vậy, tiêu chí là
giá chào bán hợp lý, để được huy động nhiều chứ
không phải giá bán cao nhất.
Mức độ khả dụng của các tổ máy phát điện:
Sẽ ảnh
hưởng trực tiếp tới hiệu quả khai thác của các nhà
máy, bởi nó là thành phần quyết định thời gian
vận hành, doanh thu của nhà máy. Nhà máy sẽ đạt
doanh thu biên lớn nhất khi giá chào gần nhất với
giá biên và thời gian phát điện lớn nhất. Muốn
vậy, các nhà máy cần đảm bảo bố trí lịch sửa chữa
hợp lý, tránh sửa chữa định kỳ vào thời gian có cơ
hội huy động.
Quản lý rủi ro thông qua hợp đồng với công ty
mua bán điện của EVN:
Hợp đồng sẽ có các điều
khoản bảo hiểm cho rủi ro kỹ thuật và tài chính
của đơn vị phát điện. Ví dụ những rủi ro của việc
biến động giá thị trường, thanh toán và tỷ giá sẽ
được bảo hiểm bởi điều khoản mua bán công suất
và sản lượng, còn các điều khoản về điều độ và
vận hành nhà máy giúp đơn vị phát điện quản
lý, điều chỉnh sản lượng điện phù hợp với khả
năng và mục tiêu kinh doanh của mình. Cần sớm
nghiên cứu đề xuất điều khoản bảo hiểm rủi ro
với việc thay đổi tỷ giá.
Ứng dụng phần mềm chuyên dụng:
Để doanh
nghiệp có thể dự báo kịch bản thị trường, có chiến
lược chào giá phù hợp với yêu cầu của thị trường
và đặc điểm của đơn vị.
Minh bạch công khai giảm dẫn tỷ lệ các nhà máy
gián tiếp tham gia thị trường:
Muốn minh bạch giá
điện, trước tiên phải minh bạch được giá thành
sản xuất điện, truyền tải và phân phối điện.
Những thay đổi trong cơ chế định giá bán điện
cần theo hướng giảm bớt sự can thiệp của nhà
nước, gia tăng vai trò điều tiết của thị trường. Cơ
chế định giá bán điện cần đảm bảo giải quyết hài
hòa bài toán mẫu thuẫn giữa một bên là chi phí
sản xuất kinh doanh ngày càng tăng, mục tiêu
đảm bảo khả năng cân đối tài chính của các đơn vị
sản xuất điện với khả năng chi trả của người tiêu
dùng điện. Việc định giá bán điện phải thu hút đa
dạng các nguồn vốn đầu tư và các hình thức đầu
tư, giảm bớt sự phụ thuộc quá mức vào vốn vay
góp phần giảm thiểu rủi ro do tỷ giá và rủi ro liên
quan đến khả năng thanh toán của DN.
Tóm lại, để có thể phát triển vững chắc trong
thị trường, công ty phát điển cần nghiên cứu kỹ
các quy định thị trường điện, nâng cao khả năng
khả năng cạnh tranh thị trường điện, tìm giải
pháp quản lý rủi ro phù hợp nhằm tối đa hóa lợi
nhuận và tối thiểu hóa chi phí.
Tài liệu tham khảo:
1. Chứng khoán Phú Gia (2012): Báo cáo nghiên cứu ngành điện..
/
Bao_Cao_Nghien_Cuu_Nganh_Dien.pdf (12/12/2014);
2. Thanh Hương- Baodautu.vn (9/9 /2014): Genco 3 tiên phong cổ phần
hóa
dautu.vn/genco-3-tien-phong- co-phan-hoa.html
(06/12/2014);
3. Hợp đồng mua bán điện số 06-2012/HĐ-NMĐ-PL ngày 28/6/2012 giữa
Công ty cổ phần nhiệt điện Phả Lại và Tập đoàn Điện lực Việt Nam.
Giá nhiên liệu trong từng năm có sự tăng
giảm, tuy nhiên xu hướng dài hạn là tăng giá.
Vì vậy, giá điện sản xuất của các nhà máy sẽ
có xu hướng tăng tương ứng. Trước đây, than
bán cho điện chỉ bằng khoảng 60% -70% giá
thành sản xuất than thì năm 2013 đã bằng
với giá thành, năm 2014, giá than bán cho
điện sẽ thực hiện theo giá thị trường.
