96
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
- Phân tích, dự báo các chỉ số tài chính theo từng
“quá trình hoạt động” của DN.
Thứ hai, phân định rõ kế toán quản trị và kế toán tài
chính
Trong hệ thống kế toán DN, chúng ta cần phải
phân biệt rõ kế toán quản trị và kế toán tài chính. Hai
bộ phận kế toán này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau
nhưng cũng có những điểm giống và khác nhau.
Điểm giống nhau của kế toán quản trị và kế toán
tài chính là: (i) Cả 2 bộ phận kế toán này đều đề cấp
đến các sự kiện kinh tế trong DN và quan tâm đến
tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh
thu, chi phí và kết quả hoạt động, quá trình lưu
chuyển tiền tệ của DN…; (ii) đều dựa trên những
ghi chép ban đầu của kế toán; (iii) biểu hiện trách
nhiệm của người quản lý.
Bên cạnh những điểm giống nhau của hai bộ phận
kế toán nói trên, còn có những điểm khác nhau, đó là:
- Về đối tượng sử dụng thông tin: Kế toán quản
trị, đối tượng sử dụng thông tin là các thành viên bên
trong DN như: Ban giám đốc, Chủ sở hữu… Trong
khi đó, đối tượng của kế toán tài chính là ở bên ngoài
DN như: các cổ đông, cơ quan thuế, cơ quan quản lý
tài chính…
- Về nguyên tắc trình bày và cung cấp thông tin: Kế
toán quản trị, do yêu cầu nắm bắt nhanh các cơ hội
kinh doanh đa dạng nên thông tin cần phải cung cấp
nhanh chóng, linh hoạt phù hợp với quyết định của
người quản trị. Do đó, nguyên tắc kế toán này không
phải tuân thủ các nguyên tắc hay chuẩn mực kế toán
chung. Ngược lại, kế toán tài chính phải tuân thủ các
nguyên tắc, chuẩn mực và chế độ hiện hành về kế toán
của từng quốc gia.
- Về tính pháp lý của kế toán: Kế toán tài chính có
tính pháp lệnh, nghĩa là hệ thống sổ sách, ghi chép,
trình bày và cung cấp thông tin của kế toán tài chính
đều phải tuân theo các quy định thống nhất nếu muốn
được thừa nhận. Ngược lại, tổ chức công tác quản trị
lại mang tính nội bộ, thuộc thẩm quyền của từng DN
phù hợp với đặc thù quản lý, yêu cầu quản lý, điều
kiện và khả năng quản lý cụ thể của từng DN.
- Về đặc điểm của thông tin: Kế toán tài chính:
Thông tin thực hiện về nghiệp vụ đã phát sinh, đã xảy
ra, được thu thập từ các chứng từ ban đầu về kế toán.
Kế toán quản trị: Thông tin chủ yếu đặt trọng tâm cho
tương lai vì phần lớn nhiệm vụ của nhà quản trị là lựa
chọn phương án.
- Về hình thức báo cáo sử dụng: Kế toán tài chính
sử dụng báo cáo kế toán tổng hợp (báo cáo tài chính)
phản ánh kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của
DN trong một giai đoạn… Kế toán quản trị xác định
từng khâu công việc của DN như báo cáo chi phí sản
xuất và giá thành, báo cáo nợ phải trả…
Như vậy, muốn xây dựng hệ thống kế toán quản
trị tốt tại DN, đòi hỏi mỗi tổ chức, DN cần chú ý 2 vấn
đề nói trên (xây dựng mô hình kế toán quản trị trong
DN; phân biệt rõ kế toán quản trị và kế toán tài chính
tại DN).
Giải pháp ứng dụng kế toán quản trị tại DN
Từ những vấn đề cần lưu ý về hệ thống kế toán
quản trị và tình hình thực tiễn của hoạt động sản
xuất, kinh doanh và cạnh tranh hiện nay giữa các DN,
chúng tôi đưa ra một số những giải pháp sau:
Thứ nhất,
Nhà nước cần ban hành một chính sách
kế toán phân định riêng phạm vi phản ánh của kế toán
quản trị cùng với các văn bản hướng dẫn thực hiện kế
toán quản trị tại DN. Cùng với đó, Nhà nước không
nên ràng buộc và can thiệp vào nghiệp vụ kỹ thuật
kế toán quản trị ở các DN sản xuất, kinh doanh bằng
các chính sách kế toán, hay những quy định trong hệ
thống kế toán DN. Điều này sẽ làm cản trở các công
việc kế toán khác. Đồng thời, Nhà nước cần thường
xuyên hỗ trợ DN sản xuất, kinh doanh trong đào tạo
nhân lực, triển khai, phát triển kế toán quản trị.
Thứ hai,
các DN sản xuất, kinh doanh cần sớm
hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất, kinh
doanh xác lập hệ thống quản lý sản xuất kinh
doanh, định hướng phát triển hệ thống quản lý để
làm cơ sở xác lập, định hướng thiết kế, xây dựng
mô hình kế toán quản trị cho DN. Đồng thời, nâng
cao nhận thức và trình độ quản lý cho các nhà
quản trị DN. Các nhà quản trị DN phải biết đưa
ra những yêu cầu về thông tin cần được bộ phận
kế toán quản trị cung cấp và quan trọng hơn là
phải có kiến thức phân tích và sử dụng thông tin
của kế toán quản trị. Bên cạnh đó, thường xuyên tổ
chức đào tạo lại nhân sự kế toán với định hướng
đa dạng hoá nghiệp vụ và sử dụng thành thạo các
công cụ xử lý thông tin hiện đại…
Thứ ba,
tiếp tục nghiên cứu đổi mới, hoàn thiện
chương trình đào tạo kế toán quản trị. Nhân viên kế
toán quản trị cần phải có trình độ nhất định về kế toán
và phải có kiến thức kế toán quản trị chuyên sâu để
thực hiện công việc cung cấp thông tin thích hợp và
đáng tin cậy trong sự phù hợp với các luật lệ có liên
quan.
Tài liệu tham khảo:
1. TS.BùiCôngKhánh,Cácđiềukiện,cơsởcầnthiếtđểtriểnkhai,ứngdụngmôhình
kế toán quản trị tại các DN ở Việt Nam, tháng 9/2013;
2. Tạp chí Kế toán, Những phương án xây dựng kế toán quản trị trong DN sản xuất
kinh doanh, tháng 5/2013;
3. Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam, Hệ thống kế toán quản trị trong DN.
