34
PHÂN TÍCH, BÌNH LUẬN CHÍNH SÁCH
băn khoăn với một số quy định tại Nghị định. Cụ
thể, Khoản 2, điều 9, Nghị định 78/2015/NĐ-CP
quy định “Cơ quan đăng ký kinh doanh không
được yêu cầu người thành lập DN hoặc DN nộp
thêm hồ sơ hoặc giấy tờ khác ngoài các giấy tờ
trong hồ sơ đăng ký DN theo quy định”. Điều này
có thật sự là chỉ với những loại hồ sơ quy định
trong Nghị định 78/2015/NĐ-CP thì có thể thành
lập DN kinh doanh ngành nghề có điều kiện? Và
thực tế là không thể.
Nghị định chỉ là văn bản dưới luật. Luật/nghị
định chuyên ngành quy định buộc phải có thêm
các hồ sơ thì cơ quan đăng ký kinh doanh không
thể viện dẫn Nghị định 78/2015/NĐ-CP để làm
khác. Phải nhận thức được rằng, đối với ngành
nghề kinh doanh có điều kiện thì điều kiện gồm
hai loại: (i) Điều kiện để được đăng ký ngành
nghề kinh doanh; và (ii) Điều kiện phải đáp ứng
khi triển khai kinh doanh sau khi đã được đăng
ký. Điều kiện (ii) sẽ chuyển sang bước hậu kiểm.
Song, với điều kiện (i) thì hoàn toàn ngược lại.
Nghĩa là phải minh định (bằng chứng) ngay từ
khi đăng ký hay bổ sung ngành nghề thì mới được
chấp thuận.
Mối quan hệ giữa giấy chứng nhận đăng ký
DN và giấy chứng nhận đăng ký đầu tư của DN
FDI chưa được Nghị định 78/2015/NĐ-CP đề cập.
Theo quy định thì trong thời hạn mười ngày, kể
từ khi tăng vốn điều lệ, DN phải tiến hành thủ tục
đăng ký thay đổi. Điểm lưu ý ở đây là phải tăng
thực tế rồi mới đăng ký nhưng điều này không thể
tiến hành được vì pháp luật về ngoại hối chỉ cho
phép nhà đầu tư nước ngoài chuyển vốn vào DN
khi trên giấy chứng nhận đăng ký đầu tư phải thể
hiện được phép góp phần vốn đó và còn trong thời
hạn góp. Nếu suy luận từ quy định “DN có trách
nhiệm thông báo thay đổi, bổ sung ngành, nghề
kinh doanh với Phòng Đăng ký kinh doanh trong
thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày có thay đổi
- khoản 4, điều 49” thì DN được kinh doanh trước
rồi thông báo sau. Như vậy, trong thời gian đó, nếu
kinh doanh mà chưa thông báo thì có bị coi là kinh
doanh trái phép.
Do vậy, để tạo thuận lợi cho DN khi gia nhập thị
trường, Nghị định 78/2015/NĐ-CP đã gỡ bỏ hoàn
toàn các điều kiện khi thành lập DN. Theo đó, tại
thời điểm đăng ký thành lập DN, DN không cần
phải đáp ứng các yêu cầu về điều kiện kinh doanh
ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Với quy định
này, nghị định đã chuyển cơ chế đăng ký thành lập
DN từ “tiền kiểm” hoàn toàn sang “hậu kiểm”.
Đăng ký qua mạng điện tử
Quy trình đăng ký DN qua mạng điện tử tại
Nghị định 78/2015/NĐ-CP được xác định, người
đại diện theo pháp luật của DN có thể sử dụng
chữ ký số công cộng hoặc tài khoản đăng ký kinh
doanh để xác thực toàn bộ nội dung hồ sơ đăng
ký DN qua mạng điện tử. Hồ sơ đăng ký DN qua
mạng điện tử có giá trị pháp lý như hồ sơ nộp bằng
bản giấy.
Toàn bộ quy trình tiếp nhận, xử lý, cấp giấy
chứng nhận đăng ký DN, thanh toán lệ phí và
các giao dịch giữa cơ quan đăng ký kinh doanh
và người thành lập DN, được thực hiện qua mạng
điện tử. DN có thể ngồi tại nhà hoặc văn phòng là
có thể thực hiện thủ tục đăng ký DN mà không cần
phải đến trực tiếp xếp hàng tại các phòng đăng ký
kinh doanh như trước đây. Quy định này sẽ đưa
dịch vụ đăng ký DN qua mạng điện tử đạt dịch vụ
công trực tuyến mức độ 4 - mức độ cao nhất về ứng
dụng công nghệ thông tin.
Các quy định riêng biệt
Để đảm bảo công bằng cho mọi thành phần kinh
tế khi tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh,
Nghị định 78/2015/NĐ-CP đã khẳng định các bộ,
cơ quan ngang bộ, hội đồng nhân dân và ủy ban
nhân dân các cấp không được ban hành các quy
định về đăng ký DN áp dụng riêng cho ngành hoặc
địa phương mình. Đồng thời, những quy định về
đăng ký DN do các đơn vị nói trên ban hành trái
với quy định này hết hiệu lực thi hành kể từ ngày
Nghị định 78/2015/NĐ-CP có hiệu lực. Quy định
này sẽ hạn chế tối đa việc các bộ, địa phương ban
hành các quy định về đăng ký DN áp dụng cá biệt
cho ngành, địa phương mình, qua đó đảm bảo sự
cạnh tranh lành mạnh cho tất cả nhà đầu tư, DN
khi tham gia vào thị trường, đồng thời thống nhất
thực hiện quy định về đăng ký DN tại tất cả các địa
phương trên toàn quốc.
Vẫn còn những băn khoăn
Bên cạnh những hướng dẫn, quy định cụ thể tại
Nghị định 78/2015/NĐ-CP, không ít DN vẫn còn
Nghị định 78/2015/NĐ-CP hướng dẫn riêng về
đăng ký DN đã tạo bước đột phá so với quy định
cũ đã cởi trói cho DN. Cụ thể, trong các vấn đề:
Từ tạo thế chủđộng choDN; chuyển từ tiền kiểm
sang hậu kiểm; đăng ký DN qua mạng điện tử
đến những quy định cho các địa phương…
