56
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
và yêu cầu hạch toán của từng đối tượng kế toán
riêng biệt, đơn vị được phép bổ sung các chỉ tiêu
(cột, hàng) trên sổ, thẻ kế toán chi tiết để phục vụ lập
báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán theo yêu cầu
quản lý. Ngoài ra, đơn vị cũng được mở thêm các sổ
kế toán chi tiết khác theo yêu cầu quản lý của đơn vị.
Hệ thống sổ kế toán theo chế độ kế toán mới
Sổ tổng hợp gồm Sổ nhật ký dùng để ghi chép
các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh theo trình
tự thời gian; Sổ cái dùng để ghi chép các nghiệp vụ
kinh tế, tài chính phát sinh theo nội dung kinh tế
(theo tài khoản kế toán).
Các sổ, thẻ kế toán chi tiết dùng để ghi chi tiết
các nghiệp vụ kinh tế tài chính phát sinh liên quan
đến các đối tượng kế toán theo yêu cầu quản lý mà
Sổ Cái chưa phản ánh chi tiết. Với việc tổ chức lại
hệ thống tài khoản, chế độ kế toán mới đồng thời bổ
sung nhiều sổ kế toán chi tiết phục vụ nhu cầu quản
lý, theo dõi các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
Chế độ kế toán mới đã làm rõ hơn nguyên tắc mở,
khóa sổ kế toán tại đơn vị HCSN. Theo đó, sổ kế toán
phải được mở vào đầu kỳ kế toán năm hoặc ngay sau
khi có quyết định thành lập và bắt đầu hoạt động của
đơn vị kế toán và theo dõi các nghiệp vụ kinh tế, tài
chính phát sinh trong 01 năm tài chính từ ngày 01/01
đến hết 31/12 hàng năm. Đối với các sổ kế toán theo
dõi tiếp nhận và sử dụng nguồn NSNN, các nghiệp
vụ tài chính phát sinh sau ngày 31/12 được chuyển sổ
từ tài khoản năm nay của năm N sang tài khoản năm
trước của năm N+1 để tiếp tục theo dõi số liệu phát
sinh trong thời gian chỉnh lý quyết toán, phục vụ lập
báo cáo quyết toán NSNN theo quy định.
Hệ thống báo cáo
Chế độ kế toán mới đã sửa đổi, bổ sung các mẫu
biểu báo cáo quyết toán ngân sách bao gồm Báo cáo
quyết toán kinh phí hoạt động (Mẫu B01/BCQT) với
02 phụ biểu: Báo cáo chi tiết chi từ nguồn NSNN và
nguồn phí được khấu trừ, để lại (Mẫu F01-01/BCQT)
và Báo cáo chi tiết kinh phí chương trình, dự án (Mẫu
F01-02/BCQT); Báo cáo thực hiện xử lý kiến nghị của
kiểm toán, thanh tra, tài chính (Mẫu B02/BCQT);
Thuyết minh báo cáo quyết toán (Mẫu B03/BCQT).
Điểm đặc biệt của chế độ kế toán mới là hệ thống
báo cáo tình hình tài chính, bao gồm Báo cáo tình
hình tài chính (Mẫu B01/BCTC) phản ánh tình hình
tài sản và nguồn vốn của đơn vị HCSN tại thời điểm
nhất định; Báo cáo kết quả hoạt động (Mẫu B02/
BCTC) phản ánh doanh thu- chi phí và thặng dư/
thâm hụt của từng hoạt động tại đơn vị trong kỳ báo
cáo; Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Mẫu B03a và B03b/
BCTC) phản ánh tình hình luân chuyển tiền tại đơn
vị HCSN trong kỳ báo cáo và Thuyết minh báo cáo
tài chính (B04/BCTC). Ngoài ra, một số đơn vị đặc
thù quy định tại điểm b, Khoản 5, Điều 7 của Thông
tư được phép sử dụng hình thức báo cáo đơn giản
theo mẫu Báo cáo tài chính (Mẫu B05/BCTC) thay
cho các báo cáo theo hình thức đầy đủ kể trên.
Về kỳ hạn lập báo cáo; chế độ kế toán theo Quyết
định số 19/2006/QĐ-BTC quy định, các đơn vị HCSN,
tổ chức có sử dụng NSNN phải lập báo cáo tài chính
hàng quý và cuối năm và báo cáo quyết toán hàng
năm sau thời gian chỉnh lý theo quy định; các đơn vị,
tổ chức không sử dụng NSNN lập báo cáo tài chính
vào cuối kỳ kế toán năm. Chế độ kế toán mới có quy
định riêng về kỳ hạn lập báo cáo đối với từng loại báo
cáo (Báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán NSNN, báo
cáo quyết toán kinh phí nguồn khác)
Vấn đề đặt ra trong thực tiễn triển khai
Với hàng loạt điểm mới nêu trên, chế độ kế toán
mới áp dụng từ ngày 01/01/2018 cũng đặt ra yêu cầu
trong tổ chức thực hiện hiện nay. Đó là (i) đảm bảo
tính thống nhất trong tổ chức thực hiện; (ii) Chế độ
kế toán mới có rất nhiều nội dung đổi mới so với chế
độ kế toán theo Quyết định số 19/2006/QĐ-BTC, trong
khi đó khả năng tiếp cận của người làm công tác kế
toán của các đơn vị HCSN ở các cấp còn hạn chế.
Để đáp ứng yêu cầu này, cơ quan quản lý tài chính
nhà nước các cấp cần quan tâm tổ chức tập huấn để
nâng cao nhận thức về chế độ kế toán mới, bồi dưỡng
kỹ năng cho cán bộ kế toán đơn vị HCSN. Đối với các
đơn vị HCSN cần nghiên cứu đầy đủ các chế độ tài
chính liên quan đến hoạt động của đơn vị, cập nhật
những quy định của chế độ kế toánmới và tăng cường
ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, nâng cao
kỹ năng phân tích tình hình tài chính của đơn vị để
phục vụ công tác quản lý tài chính hiệu quả.
Tài liệu tham khảo:
1. Luật Kế toán 2015;
2. Luật Ngân sách nhà nước 2015;
3. Thông tư 107/2017/TT-BTC về chế độ kế toán hành chính sự nghiệp;
4. Quyết định số 19/2006/QĐ-BTC;
5. Thông tư số 185/2010/TT-BTC.
Chế độ kế toán mới ghi nhận “doanh thu”, “chi
phí” và theo dõi kết quả, đánh giá hiệu quả
tài chính của từng hoạt động, bao gồm hoạt
động hành chính sự nghiệp, hoạt động sản
xuất kinh doanh, dịch vụ, hoạt động tài chính
và các hoạt động khác.
