TÀI CHÍNH -
Tháng 12/2017
59
Đầu tư khởi nghiệp và sáng tạo TP. Hồ Chí Minh
do Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP. Hồ Chí
Minh khởi xướng.
Một số gợi ý nhằm hoàn thiện Dự thảo Nghị định
Để hoàn thiện Dự thảo Nghị định quy định chi
tiết về đầu tư, khởi nghiệp sáng tạo, tác giả đề xuất
một số gợi ý sau:
Thứ nhất,
về Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, Dự
thảo Nghị định cần làm rõ khái niệm về Quỹ này, DN
khởi nghiệp sáng tạo. Khoản 2 Điều 2 Dự thảo Nghị
định định nghĩa “Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo
là quỹ được hình thành từ vốn góp của các NĐT để
đầu tư vào DN khởi nghiệp sáng tạo”. Định nghĩa
DNNVV khởi nghiệp sáng tạo nêu tại Luật Hỗ trợ DN
nhỏ và vừa lại chung chung, chưa rõ ràng về tiêu chí
khiến cho việc nhận biết Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng
tạo. Vì vậy, Dự thảo Nghị định cần bổ sung các tiêu chí
về DN khởi nghiệp sáng tạo, cách thức xác định khởi
nghiệp sáng tạo với những yếu tố định lượng cụ thể,
tiêu chí xác định công ty đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.
Cụ thể, Dự thảo cần làm rõ tối thiểu đầu tư 30%, 50%
số vốn góp vào DN khởi nghiệp sáng tạo thì được gọi
là Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo/công ty đầu tư
khởi nghiệp sáng tạo nhằm hạn chế khả năng trục lợi,
thành lập Quỹ Khởi nghiệp sáng tạo mà không thực
sự đầu tư khởi nghiệp sáng tạo để hưởng các ưu đãi
của Nhà nước, giúp những NĐT muốn đầu tư cho
khởi nghiệp sáng tạo không bị lợi dụng.
Thứ hai,
để bảo vệ NĐT và hiệu quả hoạt động
quản lý Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, cần bổ
sung điều kiện về chất lượng của người điều hành
Quỹ. Giống như công ty quản lý Quỹ Đầu tư chứng
khoán, công ty quản lý Quỹ Đầu tư khởi nghiệp
sáng tạo đều là tổ chức thực hiện quản lý tài sản
theo ủy thác của Quỹ. Người điều hành của công
ty quản lý quỹ cần có chứng chỉ hành nghề quản lý
quỹ, kinh nghiệm làm việc nhất định trong lĩnh vực
kế toán, kiểm toán, tài chính, ngân hàng để đảm bảo
khả năng quản trị, giảm thiểu rủi ro đạo đức, trục
lợi, lừa đảo, lợi dụng vốn.
Thứ ba,
về ưu đãi thuế cho đầu tư khởi nghiệp
sáng tạo: Dự thảo Nghị định cần xác định DN khởi
nghiệp sáng tạo, Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo,
công ty đầu tư khởi nghiệp sáng tạo với những tiêu
chí định lượng cụ thể để giúp cơ quan thuế nhận diện
đối tượng để hưởng ưu đãi thuế TNDN. Bên cạnh đó,
cần có chính sách thuế khuyến khích NĐT cá nhân,
nhất là các NĐT “thiên thần” đầu tư vào DN khởi
nghiệp sáng tạo, cụ thể như: Khoản tiền được đầu
tư vào DN khởi nghiệp sáng tạo được tính là chi phí
được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế cho NĐT
cá nhân, miễn/giảm thuế đối với lợi nhuận được chia,
thu nhập từ chuyển nhượng phần vốn khi NĐT cá
nhân đầu tư trực tiếp vào công ty đầu tư mạo hiểm/
Quỹ Đầu tư mạo hiểm, miễn giảm thuế thu nhập từ
bán cổ phần, góp phần thúc đẩy các DN thực hiện
mua bán sáp nhập dễ dàng hơn, qua đó tạo thanh
khoản cho các NĐT, các Quỹ Đầu tư mạo hiểm.
Thứ tư,
về cơ chế đầu tư cho DN khởi nghiệp sáng
tạo có sử dụng NSNN: DNVVN khởi nghiệp sáng tạo
cần thực hiện theo Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước
để đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại DN với nguyên
tắc bảo toàn vốn nhà nước. Vì vậy, các tổ chức tài chính
địa phương vô hình chung sẽ gánh chịu rủi ro, chịu
trách nhiệm nếu làm thất thoát vốn nhà nước khi đầu
tư vào DNVVN khởi nghiệp sáng tạo, tuy nhiên, hiện
không có quy định về xử lý rủi ro về vấn đề này. Điều
29 Dự thảo Nghị định đề xuất “Cơ quan chủ trì Đề án
xây dựng phương án xử lý báo cáo Chủ tịch UBND,
trình HĐND cùng cấp xem xét, quyết định chuyển
khoản đầu tư thành khoản tài trợ cho DN khởi nghiệp
sáng tạo”. Thế nhưng, việc chuyển khoản đầu tư thành
khoản tài trợ không phù hợp với nguyên tắc bảo toàn
vốn nhà nước của Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước.
Chủ tịch UBND, HĐND là đối tượng chịu trách nhiệm
xem xét quyết định việc chuyển khoản đầu tư thành
khoản tài trợ, trong khi không có cơ chế miễn trừ trách
nhiệm. Điều này khiến Dự thảo Nghị định khó có hiệu
quả khi triển khai trên thực tế. Để tháo gỡ nút thắt này,
Nhà nước nên đưa ra mức lãi suất kỳ vọng khi thoái
vốn, dù có thể là rất thấp. Điều đó giúp các tổ chức tài
chính địa phương biết trách nhiệm để đảm bảo mức kỳ
vọng đó, DN khởi nghiệp sáng tạo cũng định hướng
được trong 5, 10 năm tới phải hoàn trả cho Nhà nước
bao nhiêu tiền, đảm bảo tối đa nghĩa vụ bảo toàn vốn
Nhà nước của các tổ chức tài chính địa phương.
Cộng đồng khởi nghiệp rất kỳ vọng các quy định
của Dự thảo Nghị định khi được ban hành sẽ sớm đi
vào cuộc sống, khơi thông dòng vốn cho khởi nghiệp
sáng tạo, khuyến khích phát triển khởi nghiệp sáng
tạo, nâng cao tinh thần tự lực tự cường, quyết tâm
vượt khó làm giàu trong cộng đồng DN trẻ và tiếp
tục hình thành thêm nhiều DN khởi nghiệp mới.
Tài liệu tham khảo:
1. Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa số 04/2014/QH14 ngày 12/6/2017;
2. Luật Chứng khoán và các văn bản liên quan;
3. Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước để đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại DN;
4. Quyết định số 844/QĐ-TTg ngày 18/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm2025”;
5. Dự thảo Nghị định quy định chi tiết về đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo trên
Cổng Thông tin điện tử của Bộ Kế hoạch và Đầu tư;
Pages/tinbai.aspx?idTin=38169&idcm=140.
