46
KINH TẾ QUỐC TẾ
Thứ ba
, thương mại điện tử giúp tiếp cận các
khách hàng nhỏ lẻ. Hầu hết các ngân hàng ở Trung
Quốc đã bỏ qua những người vay tiền số lượng ít
mà chỉ tập trung cho các doanh nghiệp nhà nước
vay. Thêm vào đó, sự thiếu vắng hệ thống xếp hạng
tín dụng đã khiến cho các ngân hàng lưỡng lự khi
cho các cá nhân vay. Với sự ra đời của thương mại
điện tử, xếp hạng tín dụng cho khách hàng đã được
tạo ra nhờ sử dụng các thông tin cá nhân và lịch
sử các giao dịch mua sắm trực tuyến. Alibaba và
JD.com, hai cổng thanh toán điện tử lớn nhất của
Trung Quốc hiện đã cho phép người tiêu dùng có
thể vay với số tiền nhỏ hơn 10.000 NDT.
Các yếu tố tác động đến
mô hình thanh toán di động tại Trung Quốc
Yếu tố cơ bản tác động đến các mô hình thanh
toán di động ở Trung Quốc chính là các quy định
thắt chặt yêu cầu về giấy phép hoạt động tài chính
cho các công ty nhận tiền gửi hoặc cung cấp các dịch
vụ thanh toán. Các tổ chức phi tài chính muốn cung
cấp các dịch vụ thanh toán điện tử bắt buộc phải có
giấy phép tài chính hoặc là đối tác với một công ty
đã được cấp giấy phép nếu không muốn bị chấm
dứt hoạt động.
Yếu tố thứ hai là cạnh tranh giữa những nhà
cung cấp dịch vụ điện thoại và các ngân hàng tại
Trung Quốc. Nếu các công ty cung cấp dịch vụ điện
thoại có lợi thế về số lượng thuê bao và cơ sở hạ tầng
của mạng di động thì các ngân hàng Trung Quốc
lại có số vốn khổng lồ và có vị thế trên thị trường.
Tuy nhiên, các ngân hàng Trung Quốc đã không tạo
điều kiện thuận lợi cho các nhà cung cấp dịch vụ di
động trong thị trường thanh toán di động đầy hấp
dẫn này. Vì thế, đây chính là cơ hội cho các bên thứ
3 tham gia thị trường thanh toán di động.
Một yếu tố khác có tác động tích cực là thị trường
dành cho thanh toán qua điện thoại di động ở Trung
Quốc có tiềm năng phát triển vô cùng lớn (CNNIC,
2015). Với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và ổn định,
sức mua của người tiêu dùng Trung Quốc cũng tăng
lên trong những năm gần đây, góp phần mở rộng
thị trường thanh toán di động trong tương lai gần
và tạo ra những cơ hội cho người chơi cũng như các
mô hình hoạt động.
Thực trạng thanh toán di động tại Trung Quốc
Các nhà cung cấp mạng di động
Năm 2008, Chính phủ Trung Quốc đã thực hiện
cải cách và thành lập ba nhà cung cấp mạng di động
China Mobile, China Telecom và China Unicom
(giảm số lượng các nhà cung cấp từ sáu xuống còn
ba). Nhiệm vụ chính của các nhà mạng là đẩy mạnh
thị trường viễn thông của Trung Quốc, đặc biệt là
khi công nghệ 3G được cấp phép vào cuối 2008. Ba
nhà mạng này đã tạo nên một độc quyền tập đoàn
chặt chẽ có vị thế lớn trên thị trường và theo đuổi
chiến lược hội nhập theo chiều dọc hoặc là trực tiếp
mua lại hoặc là đầu tư vào các công ty hay là hình
thành các liên minh chiến lược.
Các ngân hàng thương mại
Đối với các ngân hàng và các tổ chức tài chính
khác, những yếu tố ảnh hưởng đến các chiến lược
thị trường của họ trong ngành công nghiệp thanh
toán qua mạng di động là sự non trẻ của thị trường
tín dụng tiêu dùng, sự thiếu kinh nghiệm của họ
trong tín dụng tiêu dùng và thiếu tiếp cận trực tiếp
với người tiêu dùng qua hệ thống mạng nơi mà các
nhà cung cấp dịch vụ di động thống trị. Giải pháp
cho các ngân hàng chính là kết hợp với các nhà
mạng hoặc tự xây dựng cơ sở hạ tầng tín dụng của
riêng họ bằng cách thu hút các doanh nghiệp hoặc
ngành công nghiệp bán lẻ.
Các ngân hàng Trung Quốc đã theo đuổi cả hai
chiến lược trên và ngoài ra các ngân hàng Trung
Quốc còn thử tạo ra một hệ thống tín dụng song
song: Năm 2009, Ngân hàng Trung ương Trung
Quốc đã phát triển một nền tảng dịch vụ tài chính
liên ngân hàng tiêu chuẩn qua mạng, thế hệ thứ
hai của hệ thống thanh toán qua mạng được gọi là
Super – Internet – Bank hay là super - e - bank.
Thanh toán qua bên thứ ba
Cùng với sự bùng nổ của thương mại điện tử và
suy thoái của thẻ tín dụng, Trung Quốc đã dẫn đầu
thế giới trong lĩnh vực thanh toán qua mạng di động.
Những nhà cung cấp dịch vụ thứ ba này đã chiếm
lĩnh thị trường với thị phần tương ứng cho Alipay
và TenPay là 54% và 37% (đến quý IV/2016), đe dọa
HÌNH 1: TĂNG TRƯỞNG CỦA THANH TOÁN
QUA ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG CỦA TRUNG QUỐC (tỷ USD,%)
Nguồn: Technode (2017)
