TÀI CHÍNH -
Tháng 4/2016
79
hàm phản ứng đẩy, nghiên cứu này kết luận “cú sốc”
từ giá dầu thế giới tác động không đáng kể đến CPI
của Việt Nam trong giai đoạn 2001 - 2011 và cho rằng
lạm phát của Việt Nam chủ yếu quyết định bởi các yếu
tố nội tại bên trong.
Trái ngược với kết quả nghiên cứu trên, nghiên
cứu của Chương trình Phát triển của Liên Hợp quốc
- UNDP (2008) cho rằng, lạm phát của Việt Nam chịu
tác động chủ yếu từ các nhân tố bên ngoài. Nghiên cứu
của Quỹ Tiền tệ quốc tế - IMF (2006) thông qua mô
hình VAR cho thấy, “cú sốc” giá dầu ít có vai trò trong
việc giải thích biến động của lạmphát giai đoạn từ năm
2001- 2006…Như vậy, tùy theo từng giai đoạn nghiên
cứu và phương pháp nghiên cứu, kết quả tác động của
“cú sốc” giá dầu thế giới đến lạm phát của Việt Nam
chưa thật sự thống nhất với nhau.
Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu
Để xem xét tác động của giá dầu thế giới đến chỉ số
CPI chung cũng như chỉ số CPI từng thành phần của
Việt Nam, tác giả sử dụng mô hình VAR và kỹ thuật
phân rã phương sai, phân tích hàm phản ứng đẩy. Dữ
liệu nghiên cứu bao gồm giá dầu thế giới được thu
thập từ Cơ quan Quản lý thông tin về năng lượng và
các chỉ số về CPI được thu thập từ nguồn của Tổng
cục Thống kê Việt Nam. Dữ liệu chỉ số giá chung và
chỉ số giá phân tách theo từng thành phần bao gồm 11
Cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu liên quan
Các nghiên cứu thực nghiệm đều cho rằng, ít
nhất giá dầu tác động vào nền kinh tế thông qua
cơ chế truyền dẫn vào lạm phát trong nước (Chen,
2009). Blanchard và Gali (2007) sử dụng dữ liệu từ
các nền kinh tế công nghiệp phát triển (Mỹ, Pháp,
Anh, Đức, Ý và Nhật Bản) và tập trung vào các hiệu
ứng khác nhau của các “cú sốc” giá dầu đến lạm
phát cho thấy mức độ tác động giảm dần theo thời
gian. Kết quả nghiên cứu của Du và Cộng sự (2010)
nhận định, trước khi cải cách về cơ chế xăng dầu ở
Trung Quốc thì tác động của giá dầu thế giới đến
kinh tế vĩ mô là không đáng kể và sau cải cách thì
mối quan hệ này đã trở nên mạnh mẽ hơn.
Còn theo Gao và Cộng sự (2014), sự phản ứng
không đồng nhất trước “cú sốc” giá dầu sẽ khó giải
thích nếu xem “cú sốc” giá dầu như là một “cú sốc” về
phía cung. Một “cú sốc” tiêu cực về phía cung sẽ đẩy
giá tăng cao. Tuy nhiên, khi giá dầu tăng lên người tiêu
dùng sẽ phải cắt giảm chi tiêu của họ đối với các hàng
hóa dịch vụ phi năng lượng nếu nhu cầu về các mặt
hàng liên quan đến năng lượng là không co giãn.
Kết quả nghiên cứu của Nguy n Thị Liên Hoa và
Trần Đặng Dũng (2013) cho thấy, mức độ phản ứng
của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trước “cú sốc” giá dầu
thế giới mạnh hơn so với “cú sốc” trong giá gạo. Tuy
nhiên, mức ảnh hưởng là không lớn
và tác động của các “cú sốc” này
không phải là tức thời và có độ tr
nhất định, cụ thể tác động của giá dầu
lên CPI thể hiện rõ nét sau 6 tháng và
tác động của nó là dai dẳng. Bằng kỹ
thuật phân rã phương sai và phân tích
MỐI QUANHỆ GIỮA GIÁ DẦUTHẾ GIỚI
VÀ CHỈ SỐGIÁHÀNGTIÊUDÙNG CỦAVIỆT NAM
ThS. NGUYỄN THỊ HẰNG NGA
– Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh,
ThS. NGUYỄN KIM NAM, ThS. TRƯƠNG NGỌC HẢO
– Cao đẳng Công Thương TP. Hồ Chí Minh
Bằng cách phân tách chỉ số giá tiêu dùng theo từng bộ phận của Việt Nam trong giai đoạn
2010 – 2015, bài viết thông qua mô hình VAR cũng như kỹ thuật phân tích hàm phản ứng
đẩy và phân rã phương sai cho thấy, giá dầu thế giới thực sự tác động đến chỉ số giá tiêu
dùng chung, trong đó mức độ tác động mạnh chủ yếu ở nhómhàng giao thông và nhóm
hàng nhà ở và vật liệu xây dựng.
BẢNG 1: KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH ĐỘ TRỄ
Lag LogL
LR
FPE
AIC
SC
HQ
0
305.2478
NA
3.04e-07 -9.330702 -9.263798 -9.304304
1
336.1267 58.90744* 1.33e-07* -10.15775* -9.957032* -10.07855*
2
336.8929 1.414447 1.47e-07 -10.05824 -9.723721 -9.926252
Nguồn: Tác giả tổng hợp
