TÀI CHÍNH -
Tháng 4/2016
73
chiếm đoạt tài sản và 1.707 vụ lừa đảo chiếm đoạt
tài sản. Đó là chưa kể đến các vụ “giật hụi” xảy ra tại
nhiều địa phương trong toàn quốc, nạn nhân lên tới
con số hàng ngàn người, số tiền mất mát hàng trăm
tỷ đồng, được công bố trên các phương tiện thông
tin đại chúng thời gian gần đây. Rõ ràng, “tín dụng
đen” với những hệ lụy nguy hiểm đang trở thành
“quốc nạn” cần phải được ngăn chặn và đẩy lùi để
bảo vệ yên bình cho cuộc sống của người dân và môi
trường tài chính lành mạnh trong cả nước.
Qua nghiên cứu tình hình thực tế, có thể thấy sở
dĩ các hình thức “tín dụng đen” có cơ hội phát triển
lan rộng và để lại nhiều hệ lụy xấu là do các nguyên
nhân sau đây:
Thứ nhất,
xuất phát từ những điểm ưu việt trong
chính bản thân các hình thức “tín dụng đen” đó là:
cực kỳ linh hoạt, đáp ứng được nhu cầu của người
vay về thời điểm, về số tiền, kỳ hạn, thời điểm giải
ngân kể cả trong những tình huống khẩn cấp nhất.
Hơn nữa, khả năng tiếp cận rất d dàng, thủ tục
giấy tờ đơn giản, không cần tài sản thế chấp. Đây là
những ưu điểm mà rất ít loại hình tín dụng do các
tổ chức chính thức (ngân hàng, quỹ tín dụng ...) hiện
tại đáp ứng được.
Thứ hai,
thực tế tại Việt Nam thời gian qua,
những tổ chức tham gia cấp tín dụng cho các đối
tượng người nghèo, người có thu nhập thấp như
Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ tín dụng nhân
dân không có sự phân biệt rõ ràng trong phân khúc
thị trường. Cụ thể có những khu vực địa bàn trùng
lắp đối tượng, nhưng cũng có nơi thị trường bị bỏ
Thực trạng tín dụng đen ở Việt Nam
Tín dụng phi chính thức được hiểu là những loại
hình tín dụng không đăng ký hoạt động và không
chịu sự giám sát của bất kỳ cơ quan quản lý nhà
nước. Bên cạnh hình thức cho vay nặng lãi, một số
hình thức tín dụng phi chính thức khác có các tên
gọi khác nhau tùy thuộc văn hóa vùng miền như:
Họ (miền Bắc), Hụi (miền Nam), Biêu/Phường
(miền Trung). Mặc dù có những quy định trong Bộ
luật Dân sự (Điều 471 Bộ luật Dân sự về họ hụi biêu
phường), Luật Hình sự (Điều 201 Bộ luật Hình sự
2015 về tội cho vay nặng lãi), Nghị định 144/2006/
NĐ-CP về họ, hụi, biêu phường nhưng do không
chịu sự kiểm soát trực tiếp của các cơ quan quản lý
nên các hình thức tín dụng phi chính thức ngày càng
có nhiều biến tướng, gây ra rất nhiều hệ lụy xấu
trong xã hội và được gọi là “tín dụng đen”. Theo số
liệu được Tổng cục Phòng chống tội phạm (Bộ Công
an) công bố tại Hội thảo “Giải cứu người nghèo khỏi
“bẫy tín dụng đen” do Trung tâm nghiên cứu truyền
thông phát triển (RED) tổ chức tháng 9/2015 tại Hà
Nội, từ năm 2010 trở lại đây, có khoảng 49.000 vụ
việc liên quan đến tội phạm “tín dụng đen” được
phát hiện. Như vậy, trung bình có 10.000 vụ/năm,
mỗi ngày có 29 vụ và mỗi giờ làm việc có 3,6 vụ
“tín dụng đen” được phát hiện tại Việt Nam. Về hậu
quả của loại hình tín dụng này, theo số liệu được
công bố, từ 2010 - 2014 cả nước xảy ra 6.376 vụ việc
“tín dụng đen” dẫn đến 41 vụ giết người, 318 vụ
cố ý gây thương tích, 2.496 vụ lạm dụng tín nhiệm
PHÁT TRIỂNTÍNDỤNGVI MÔ–GIẢI PHÁP ĐẨY LÙI
“TÍNDỤNGĐEN”ỞVIỆT NAM
TS. BÙI DIỆU ANH
- Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
“Tín dụng đen” là hình thức tín dụng phi chính thức đang tồn tại ở Việt Nam, mang lại
nhiều hệ lụy xấu trong xã hội. Mặc dù đã có các quy định trong luật và văn bản dưới
luật chi phối song dường như “tín dụng đen” vẫn chưa được ngăn chặn hiệu quả. Bài
viết đề cập đến thực trạng “tín dụng đen” dưới những biến tướng của hình thức tổ chức
họ/hụi, đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần đẩy lùi những biến tướng của hình
thức tín dụng này.
