24
QUẢN LÝ, SỬ DỤNG NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH TẠI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP
- Giai đoạn từ 2011- nay: Việc cải cách đơn vị
sự nghiệp được đẩy mạnh với mục tiêu chung đến
năm 2020, xây dựng thể chế quản lý và cơ chế vận
hành có chức năng rõ ràng, giám sát hiệu quả, hình
thành hệ thống dịch vụ công ích mang màu sắc
Trung Quốc; ưu tiên dịch vụ cơ bản, mức độ cung
cấp phù hợp, cơ cấu hợp lý. Trong giai đoạn này,
trên cơ sở sắp xếp quy chuẩn, Trung Quốc đã hoàn
thành việc phân loại đơn vị sự nghiệp thành: (i)
Chức năng hành chính; (ii) Các đơn vị sự nghiệp
hoạt động sản xuất kinh doanh; (iii) Đơn vị sự
nghiệp công ích.
Cụ thể, đối với đơn vị sự nghiệp hành chính:
Đảm nhận chức năng quyết sách hành chính, chấp
hành hành chính, giám sát hành chính chủ yếu thực
thi quyền hạn, chức vụ hành chính như cấp giấy
phép hành chính, xử phạt hành chính, cưỡng chế
hành chính và phán quyết hành chính.
- Đối với đơn vị sự nghiệp hoạt động sản xuất
kinh doanh: Là những đơn vị sự nghiệp cung cấp
các sản phẩm, dịch vụ theo cơ chế thị trường,
không đảm nhiệm chức năng phục vụ công ích.
Loại hình đơn vị sự nghiệp này từng bước được
chuyển thành doanh nghiệp hoặc hủy bỏ chế độ
xây dựng đơn vị sự nghiệp, đăng ký pháp nhân,
hủy bỏ biên chế sự nghiệp.
- Đối với đơn vị sự nghiệp công ích được phân
thành 2 loại: Loại 1 đảm nhận chức năng phục vụ
công ích cơ bản như giáo dục phổ thông, nghiên cứu
khoa học cơ bản, văn hóa công cộng, y tế công. Loại
2 đảm nhận chức năng phục vụ công ích như giáo
dục đại học, y tế phi lợi nhuận.
Nhìn chung, việc đẩy mạnh cải cách đơn vị sự
nghiệp công ích ở Trung Quốc được thực hiện trên
các mặt: Cải cách nhân sự, cải cách chế độ phân
phối thu nhập, cải cách chế độ quản lý tài sản công,
cải cách chế độ bảo hiểm xã hội và giám sát đơn vị
sự nghiệp.
Quản lý thu - chi tại
các đơn vị sự nghiệp công lập của Trung Quốc
Thứ nhất,
lập dự toán thu: Dự toán thu của đơn
vị sự nghiệp công lập tại Trung Quốc bao gồm: Thu
từ ngân sách nhà nước cấp, thu từ dự toán quỹ
của Chính phủ; thu sự nghiệp, thu từ hoạt động
kinh doanh, thu nhập khác. Kể từ năm 2002, căn
cứ yêu cầu của phương án cải cách chế độ quản lý
kho bạc, Trung Quốc đã từng bước xây dựng chế
độ thu từ các khoản thu nhập phi thuế (các khoản
thu không phải là thuế, phí) theo hình thức “đơn
vị kê khai, ngân hàng thu hộ, ngân sách quản lý
thống nhất”. Theo đó, các đơn vị mở tài khoản tài
chính ngoài ngân sách, thực hiện quản lý tài khoản
loại 0 (số dư cuối ngày được kết chuyển về 0). Đối
với khoản tiền ngoài ngân sách nộp vào trong tài
khoản, bãi bỏ chính sách cho phép một số khoản
tiền ngoài ngân sách được giữ lại theo tỷ lệ nhất
định như trước đây. Tất cả các khoản thu - chi của
khoản tiền ngân sách phải được thống nhất phản
ánh trong tài khoản tài chính. Việc lập dự toán thu
phải đảm bảo yêu cầu chung là hợp pháp, đúng
quy định, nội dung phải toàn diện, con số thể hiện
chính xác, chân thực.
Thứ hai,
quản lý chi thường xuyên: Trước khi
thực hiện cải cách quản lý ngân sách, chi thường
xuyên được áp dụng phương pháp gia tăng để tính
toán. Kinh phí năm trước là cơ sở để xác định cho
dự toán năm sau, đồng thời xem xét tình hình thu
và các nhân tố ảnh hưởng đến nhiệm vụ chi, xác
định tỷ lệ và quy mô tăng trưởng các khoản chi. Sau
khi thực hiện cải cách, Trung Quốc đã tăng cường
hoàn thiện hệ thống chế độ và quy định các mức chi
thường xuyên, thực hiện quản lý theo định mức và
biên chế; đổi mới phương pháp quản lý, xây dựng
kho dữ liệu cơ bản. Các bước lập dự toán ngân sách
thường xuyên gồm: Lập tiêu chuẩn định mức, thẩm
định số liệu, tính toán số tham chiếu và đưa ra số
tham chiếu.
Thứ ba,
quản lý chi ngân sách dự án: Ngân sách
dự án bao gồm các khoản chi xây dựng cơ bản, dự
án phát triển đặc thù, chi sự nghiệp, sửa chữa lớn,
mua sắm lớn... Đặc điểm của chi ngân sách dự án là
có tính đặc thù, tính độc lập và tính hoàn chỉnh. Vì
vậy, việc cải cách quản lý chi ngân sách dự án phải
đáp ứng các yêu cầu: Hoàn thiện các quy tắc xây
dựng dự án, cải tiến phương thức quản lý dự án,
tăng cường quản lý kho dữ liệu về dự án, đẩy mạnh
đánh giá thẩm định dự án và cần phải kết nối với
quy hoạch ngân sách trung hạn.
Thứ tư,
quản lý hiệu quả ngân sách: Quản lý
hiệu quả việc sử dụng ngân sách là một bộ phận
cấu thành quan trọng trong quản lý hiệu quả của
Chính phủ, là một mô hình quản lý ngân sách
gắn với kết quả thực hiện. Trung Quốc đang triển
khai thực hiện quản lý ngân sách theo hiệu quả
Trung Quốc hiện có khoảng 1,3 triệu đơn vị sự
nghiệp với trên 30 triệu viên chức đang làm
việc, trong đó bao gồm: 480.000 đơn vị sự
nghiệp giáo dục với khoảng 14 triệu viên chức,
100.000 đơn vị sự nghiệp y tế với 4 triệu viên
chức, 80.000 đơn vị sự nghiệp văn hóa với 1,5
triệu viên chức.
