78
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
Đa số DN chỉ tuân thủ những quy định đơn giản, ví
dụ như ban hành điều lệ công ty phù hợp với Luật
DN; ban hành Quy chế quản trị, thông qua việc Chủ
tịch hội đồng quản trị kiêm tổng giám đốc trong đại
hội đồng cổ đông; tuân thủ thời gian, trình tự, thủ tục
tổ chức đại hội đồng cổ đông…Việc áp dụng các quy
định phức tạp hơn, thì có rất ít công ty đáp ứng được,
chẳng hạn như về số lượng thành viên hội đồng quản
trị độc lập, thành lập các tiểu ban để hỗ trợ hoạt động
của hội đồng quản trị, việc tham gia các khóa đào tạo
về quản trị công ty của thành viên hội đồng quản trị,
đảm bảo tránh xung đột về lợi ích trong giao dịch với
các bên liên quan…
Kết quả chấm điểm quản trị công ty cho thấy,
quản trị công ty mới đang ở giai đoạn đầu tại Việt
Nam. Các công ty Việt Nam chưa hiểu được tầm
quan trọng của thực hiện các thông lệ tốt về quản trị
công ty.
Nhiều nỗ lực nhưng chưa đủ
Ngoài nỗ lực của các DN niêm yết, nhà quản lý
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã có nhiều cố gắng
trong cải thiện chất lượng quản trị công ty. Cơ quan
này đã phối hợp với các đơn vị liên quan để thực
hiện các chương trình xây dựng năng lực, đào tạo mở
rộng về quản trị công ty. Trong đó bao gồm các hoạt
động như: Đào tạo cho thành viên hội đồng quản trị
của các DN về những thông lệ quản trị công ty tốt
trên thế giới, cũng như các văn bản pháp quy của
Việt Nam về quản trị công ty; tập huấn về soạn thảo
tài liệu cổ đông hướng đến các thông lệ quản trị công
ty tốt nhất- theo Thẻ điểm quản trị công ty khu vực
ASEAN; Đào tạo cho các cơ quan quản lý về vấn đề
liên quan đến giám sát và cưỡng chế thực thi về quản
trị công ty... Ngoài ra, trong những năm qua, Ủy ban
Chứng khoán Nhà nước đã phối hợp với Tổ chức Tài
chính Quốc tế (IFC) tổ chức các diễn đàn để trao đổi,
chia sẻ kinh nghiệm về quản trị công ty trong khu
vực, chẳng hạn như Chương trình Thẻ điểm quản trị
công ty khu vực ASEAN và lễ trao giải…
Tuy nhiên, những nỗ lực như vậy là chưa đủ. Để
nâng cao chất lượng quản trị công ty trong thời gian
tới, từ thực tiễn, cũng như kinh nghiệm quốc tế cho
thấy, Việt Nam cần thúc đẩy thành lập Viện Quản trị
công ty. Tổ chức này sẽ chịu trách nhiệm về chương
trình nâng cao chất lượng quản trị công ty cho các
DN, mà trước hết là công ty niêm yết, công ty đại
chúng. Viện kết hợp với sở giao dịch chứng khoán,
hiệp hội nhà đầu tư chứng khoán thực hiện đánh giá
toàn diện về tình hình quản trị công ty của công ty
niêm yết và công bố các kết quả đánh giá, đồng thời
học hỏi kinh nghiệm của các nước để thực hiện nhiều
hoạt động khác. Cũng cần thành lập Hội đồng tư vấn
Quản trị công ty cấp Quốc gia. Đây sẽ là hội đồng
xây dựng các nguyên tắc và kiến nghị về các thông lệ
quản trị công ty tốt nhất cho Việt Nam. Hội đồng này
không chỉ tư vấn cải thiện tình hình quản trị công ty,
tạo các diễn đàn trao đổi về kỹ thuật và về chính sách
thúc đẩy quản trị công ty tốt.
Cần thực hiện đánh giá toàn diện về quản trị công
ty đối với toàn bộ các công ty niêm yết và công bố
kết quả những đánh giá đó để nhà đầu tư nhìn nhận,
xem xét và đưa vào tiêu chí đầu tư. Áp lực từ các
nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư tổ chức, chính
là nhân tố thúc đẩy công ty niêm yết phải thay đổi
để đáp ứng các yêu cầu thu hút vốn đầu tư. Khung
pháp lý nên có những chế tài đủ sức răn đe đối với
các vi phạm quy định về quản trị công ty để dần dần
hình thành ý thức tuân thủ của DN trong bối cảnh
nhận thức về quản trị công ty của công ty niêm yết
chưa cao.
Đặc biệt, cần tập trung nâng cao nhận thức về trách
nhiệm và đạo đức của đội ngũ lãnh đạo DN, nhất là
các thành viên hội đồng quản trị về vấn đề quản trị
công ty thông qua các khóa đào tạo, cấp chứng chỉ,
đưa ra quy định bắt buộc về thời gian phải được đào
tạo về quản trị công ty trong 1 năm, nâng cao chất
lượng của các khóa đào tạo. Chỉ khi hội đồng quản
trị hiểu rõ và thực hiện đúng chức trách của mình
một cách trung thực, thì các tiêu chí khác về quản trị
công ty mới được thực thi tốt, khi đó quyền lợi của cổ
đông và các bên liên quan được bảo đảm... Tiếp tục
nâng cao khung pháp lý về công bố thông tin, trong
đó khuyến khích công bố các thông tin phi tài chính,
thông tin về môi trường, xã hội và quản trị.
Khi các công ty Việt Nam thành công trong nâng
cao chất lượng quản trị công ty, thì chính DN là đối
tượng được hưởng lợi đầu tiên trên nhiều khía cạnh
như: có thể thuê và giữ được đội ngũ lao động có
chất lượng; giúp thúc đẩy và nâng cao hiệu quả hoạt
động kinh doanh; nâng cao khả năng tiếp cận thị
trường vốn, giảm chi phí vốn và tăng giá trị tài sản;
nâng cao uy tín của DN trong con mắt nhà đầu tư…
Việc áp dụng các thông lệ quản trị công ty tốt còn
giúp cho các DN Việt Nam hội nhập chủ động hiệu
quả vào thị trường toàn cầu ngày càng cạnh tranh và
mang tính chọn lọc cao.
Tài liệu tham khảo:
1. TS. Nguyễn Thanh Phương: Quản trị DN cho các công ty cổ phần chứng khoán
trong quá trình tái cấu trúc TTCK (2014);
2. WB: Báo cáo Thẻ điểm quản trị công ty;
3. IFC: Bộ nguyên tắc quản trị công ty;
4. Website Đầu tư chứng khoán; UBCKNN; Tạp chí Tài chính.
