TÀI CHÍNH -
Tháng 4/2017
22
sản phẩm. Ngoài ra, việc điều tra, phân tích dữ liệu
của nhiều dự án giảm nghèo cũng do tư nhân thực
hiện. Trong các chương trình giảm nghèo, thường
là nhà nước quản lý về mặt tiêu chuẩn, quản lý các
định mức và phê duyệt việc cho vay vốn. Khu vực
tư nhân sẽ cung cấp dịch vụ kỹ thuật, vật tư nông
nghiệp, giống cây trồng vật nuôi…
Giáo dục đào tạo và dạy nghề:
Công tác xã hội hóa
dạy nghề đã được đẩy mạnh trong khoảng mười
năm qua. Theo đó, các doanh nghiệp tư nhân được
sự hỗ trợ của nhà nước (vốn, đất đai, cơ chế) đã tiến
hành các hoạt động đào tạo và dạy nghề, đặc biệt
là dạy nghề cho thanh niên nông thôn và dạy nghề
theo định hướng của chính phủ. Cơ chế PPP phổ
biến là ký hợp đồng dịch vụ (đào tạo), BOO.
Chăm sóc sức khỏe và bảo hiểm y tế:
Nhà nước quản
lý quỹ bảo hiểm y tế nhưng việc khám chữa bệnh
cho nhân dân có thể do các bệnh viện tư và các trạm
y tế học đường thực hiện.
Công tác bảo trợ và ưu đãi người có công:
Việc xã hội
hóa trong lĩnh vực bảo trợ xã hội đã được mở rộng
đáng kể. Năm 2011 cả nước có khoảng 580 cơ sở bảo
trợ xã hội, hơn 1/3 trong số đó là các cơ sở ngoài Nhà
nước, nuôi dưỡng 20.000 người.
Bảo hiểm xã hội:
Bảo hiểm xã hội do Nhà nước
quản lý và tổ chức thực hiện. Tuy nhiên, đối tượng
tham gia đang từng bước mở rộng, dự báo trong
tương lai gần khu vực tư nhân sẽ có nhiều cơ hội để
tham gia (Đặc biệt là trong lĩnh vực bảo hiểm thất
nghiệp và bảo hiểm xã hội tự nguyện).
Các chương trình hỗ trợ người có hoàn cảnh đặc
thù về nhà ở; Bảo đảm nước sạch và vệ sinh môi
trường cho người dân nông thôn; Bảo đảm thông tin
cho người nghèo, vùng nghèo có sự tham gia mạnh
mẽ của khu vực tư nhân nhưng chủ yếu dưới hình
thức xây dựng – chuyển giao (BT). Bằng nguồn vốn
của Chính phủ (hoặc ODA) khu vực tư nhân sẽ trực
tiếp thực hiện việc xây dựng nhà, trạm nước sạch,
hạ tầng thông tin và bàn giao cho các hộ dân hay
chính quyền địa phương quản lý.
Ngoài ra, còn một số lĩnh vực mà hầu như khối
tư nhân không tham gia đó là: bảo vệ và chăm sóc
2000) lên mức 0,728 (năm 2011), xếp thứ 128/187
nước, thuộc nhóm trung bình cao của thế giới; năm
2011 nước ta đã hoàn thành 6/8 nhóm Mục tiêu phát
triển Thiên niên kỷ (MDGs) do Liên hợp quốc đề ra
cho các nước đang phát triển đến năm 2015.
Tuy nhiên, Việt Nam cũng phải đối mặt với
nhiều thách thức như: Giảm nghèo chưa bền vững,
người thất nghiệp và thiếu việc làm còn nhiều,
nguồn lực thực hiện ASXH còn hạn chế, chủ yếu
dựa vào ngân sách; diện bao phủ và mức hỗ trợ
thấp; cân đối thu-chi của các quỹ bảo hiểm chưa
an toàn; chất lượng dịch vụ xã hội thấp; yếu kém
trong năng lực quản lý và tổ chức các chương trình
ASXH… Những thách thức này đã tạo một động
lực mạnh mẽ nhằm thúc đẩy hợp tác công - tư
(PPP) trong lĩnh vực ASXH ở Việt Nam. Hợp tác
công tư trong lĩnh vực ASXH mang lại những tác
dụng to lớn, đó là:
-
Huy động các nguồn lực của toàn xã hội nhằm
mở rộng phạm vi bao phủ và tăng mức trợ cấp cho
đối tượng, qua đó, giảm được gánh nặng ngân sách.
-
Tăng cường hiệu quả quản lý và tổ chức các
chương trình ASXH. Việc tham gia của khu vực tư
nhân vào các chương trình ASXH sẽ làm tăng hiệu
quả quản lý và tổ chức các chương trình trợ giúp,
cứu trợ xã hội, qua đó, chất lượng dịch vụ được
nâng lên đáp ứng nhu cầu của nhân dân.
-
PPP giúp giảm gánh nặng về nhân sự, về tiền
lương, về thể chế và chính sách đối với các cơ quan
nhà nước. Hiện nay, cán bộ tham gia các chương
trình ASXH được hưởng chế độ như công chức, viên
chức nhà nước. Điều này vô hình chung làm cho bộ
máy hành chính trở nên cồng kềnh, số lượng người
hưởng lương ngân sách tăng lên tương ứng với diện
bao phủ của lưới ASXH. Việc tham gia của khu vực
tư nhân sẽ giảm gánh nặng về tổ chức và quỹ lương
trong ngân sách nhà nước.
Ở Việt Nam, PPP trong lĩnh vực ASXH không
phải là cách tiếp cận mới mẻ nhưng chưa thực sự
phổ biến và còn nhiều hạn chế. Việc tham gia của
khu vực tư nhân mới chủ yếu nằm trong khu vực
cung cấp các dịch vụ xã hội, đào tạo nghề và giới
thiệu việc làm, một số ít chương trình xóa đói giảm
nghèo và cứu trợ nạn nhân chịu ảnh hưởng của
thiên tai, chi trả trực tiếp cho đối tượng hưởng trợ
giúp xã hội. Cụ thể:
Về việc làm và giảm nghèo:
Các chương trình tạo
việc làm cho thanh niên nông thôn có sự tham gia
của khu vực tư nhân. Đó là sự tham gia của các ngân
hàng trong việc cho vay vốn, của các công ty tư
nhân trong việc hỗ trợ kỹ thuật và cung cấp các dịch
vụ, vật tư nông nghiệp, nguyên vật liệu, bao tiêu
Hệ thống an sinh xã hội của Việt Nam đã đạt
được nhiều thành quả tích cực: số hộ nghèo
giảm từ 29% (năm 2002) xuống còn 9,64%
(năm 2012); chỉ số phát triển con người tăng
từ mức 0,683 (năm 2000) lên mức 0,728 (năm
2011), xếp thứ 128/187 nước, thuộc nhóm
trung bình cao của thế giới.
