92
KINH TẾ - TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
lần, từ 3.000 tỷ USD năm 1989 lên 20.000 tỷ USD năm
2016. Hiện kim ngạch mậu dịch của APEC chiếm 48%
tổng kim ngạch mậu dịch thế giới, với ba thực thể kinh
tế lớn nhất thế giới là Mỹ, Trung Quốc và Nga. Tính
đến nay, 21 nền kinh tế này đại diện khoảng 2,8 tỷ dân
và đóng góp 43 nghìn tỷ USD tổng GDP, 20 nghìn tỷ
USD thương mại quốc tế, tương đương khoảng 39%
dân số thế giới, 59% GDP và 48% thương mại toàn cầu.
Triển vọng thương mại trong bối cảnh mới
Những biến động rất phức tạp và khó lường về
chính trị - kinh tế trên thế giới thời gian qua đang ảnh
hưởng đến triển vọng thương mại khu vực châu Á -
Thái Bình Dương nói chung và các nền kinh tế thành
viênAPEC nói riêng. Nổi bật trong số đó có thể kể đến:
- Xu hướng bảo hộ thương mại đang nổi lên:
Sự nổi lên
của chủ nghĩa bảo hộ và nguy cơ trả đũa thương mại
có thể làm mất đi phần lớn tác động tích cực của các
sáng kiến về chính sách tài khóa đối với tăng trưởng
của từng quốc gia cũng như cả thế giới, ảnh hưởng tiêu
cực đến hoạt động thương mại toàn khu vực.Thực tế
cho thấy, “chìa khóa” đem lại đà tăng mạnh mẽ của
các nền kinh tế thời gian qua là do mở cửa, tự do hóa
thươngmại. Do vậy, nếu thươngmại trở thành lĩnh vực
hứng chịu hậu quả từ xu hướng bảo hộ thì các quốc gia
sẽ gặp nguy cơ mất đi một công cụ mạnh mẽ để thúc
đẩy tăng trưởng và cuộc cải cách kinh tế trọng yếu.
- Thương mại toàn cầu yếu:
Thương mại thế giới
năm 2017 được dự báo sẽ phục hồi ở mức 4,6% do
kỳ vọng từ hiệu ứng mang lại từ một loạt hiệp định
thương mại tự do (FTA) quan trọng. Tuy nhiên, quá
trình toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế đang
đứng trước những thách thức không nhỏ với hai sự
kiện đáng chú ý là Brexit và chính sách của Tổng
thống Mỹ, sẽ có thể là nhân tố cản trở đà hồi phục
của thương mại thế giới…
- Tốc độ tăng trưởng chậm tại các nền kinh tế phát triển:
Dự báo cho thấy, năm 2017, tăng trưởng kinh tế Mỹ
đạt mức 2,2% dựa trên giả định nền kinh tế Mỹ chưa
chịu nhiều ảnh hưởng từ sự kiện Brexit, lãi suất sẽ
được tăng một cách dần dần, đồng USD mạnh lên;
Kinh tế Nhật Bản tiếp tục trì trệ do những bất ổn trong
nội tại và sẽ chỉ đạt mức 2,2%. Trung Quốc tiếp tục
quá trình chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng chậm
nhưng bền vững hơn, tốc độ tăng trưởng sẽ giảm nhẹ
xuống còn 6,2% (năm 2017) và 6,3% (năm 2018)…
- Suy giảm tăng trưởng một số nền kinh tế mới nổi:
Các nền kinh tế mới nổi trong cả khu vực Đông Á -
Thái Bình Dương được dự báo sẽ tăng trưởng 5,7%
giai đoạn 2017 - 2018, trong khi các nước Đông Nam
Á chỉ đạt mức tăng trưởng khoảng 4,6% trong năm
2017, còn các nền kinh tế Nam Á sẽ có mức tăng là
7,3%. Các nền kinh tế đang nổi dễ bị tổn thương bởi
sự mất giá thường xuyên của đồng nội tệ so với USD
(giá USD vẫn đang ở mức cao), dự trữ ngoại hối
giảm, sự sụt giảm của giá nguyên liệu thô…
- Tác động từ cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư
trong bối cảnh năng suất lao động tăng trưởng chậm:
Môi trường kinh tế hiện nay đã thay đổi rất nhiều.
Thương mại không chỉ giới hạn trong lĩnh vực hàng
hoá mà còn phụ thuộc nhiều vào công nghệ số, dịch
vụ. Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần
thứ tư với sự ứng dụng về công nghệ, tự động hóa,
đề cao tính sáng tạo… đang đặt cả khu vực châu
Á - Thái Bình Dương nói chung và APEC nói riêng
trước thách thức mới.
Nhiều ý kiến cho rằng, tới đây, triển vọng kinh tế
thương mại của khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ
phụ thuộc rất nhiều vào diễn biến của các nền kinh tế
APEC, bởi APEC vẫn thể hiện quyết tâm theo đuổi mục
tiêu thúc đẩy tự do hóa kinh tế, thương mại và đầu tư
khu vực, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền
vững và thịnh vượng ở khu vực. Tính đến cuối năm
2016, 60 FTA đã được ký kết trong APEC. APEC hiện
cũng đặt mục tiêu cải thiện môi trường kinh doanh và
thuận lợi hóa kinh doanh với mục tiêu đưa hoạt động
kinh doanh rẻ hơn, nhanh hơn và đơn giản hơn 25%; các
hàng rào thươngmại giảmđi đáng kể…Do vậy, để thúc
đẩy phát triển bền vững trong năm 2017 và các năm tiếp
theo, các nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương
cần tận dụng cơ hội để có sự đồng thuận về tự do hóa
thương mại. Trong đó, APEC diễn ra tại Việt Nam năm
2017 trở thành sự kiện quan trọng, là cầu nối để lãnh đạo
21 nền kinh tế tìm tiếng nói chung với mục tiêu tiếp tục
kiên trì thúc đẩy hợp tác và tự do hóa thương mại, tạo
động lực tăng trưởng cho các nền kinh tế thành viên và
toàn khu vực. Các nền kinh tế thành viênAPEC cần phải
tính đến việc liên kết hội nhập mạnh hơn với cách thức
phù hợp hơn trong tình hình mới, trong đó mấu chốt
vẫn là tự do hoá thương mại và ưu tiên cho kết nối về
cơ sở hạ tầng để thúc đẩy sự gắn kết về kinh tế, thương
mại giữa các nền kinh tế thành viên; Thúc đẩy các biện
pháp thương mại đầu tư “thế hệ mới” như tăng trưởng
sáng tạo, chuỗi cung ứng đáng tin cậy… nhằm bắt kịp
với cuộc cách mạng công nghiệp toàn cầu lần thứ 4.
Tài liệu tham khảo:
1. PGS.,TS. Nguyễn Anh Tuấn (2017), Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương năm
2016 và triển vọng năm 2017, Tạp chí Cộng sản;
2. Cổng Thông tin tài chính Vietstock (2017), Châu Á-Thái Bình Dương có nên
dẫn dắt quá trình toàn cầu hóa?;
3. Thanh Lâm (2017),APEC - Cơ chế hợp tác kinh tế hàng đầu châu Á-Thái Bình
Dương, Thông tấn Xã Việt Nam;
4. Một số trang web như: moit.gov.vn, apec2017.vn. vtv.vn…
