42
KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN
tại ngày mua lại.
Nợ TK 811 hoặc Có TK 711: Chênh lệch giữa giá trị
của thành phần nợ được phân bổ và giá trị ghi sổ của
khoản nợ.
Có TK 111, 112: Giá mua lại (giá thị trường).
Đồng thời khoản thặng dư của quyền chọn cổ phếu
còn lại được chuyển sang tài khoản thặng dự vốn cổ
phiếu thường.
Nợ TK 4113.
Có Tk 4112.
- DN chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu trước
ngày đáo hạn. Để khuyển khích thực hiện việc
chuyển đổi này DN bỏ thêmmột khoản chi phí cho
trái chủ. Và chi phí bỏ thêm này được ghi nhận vào
chi phí trong kỳ:
+ Nếu chi phí chuyển đổi trái phiếu bỏ ra bằng
tiền thì bút toán chuyển dổi phản ánh như sau:
Nợ TK 3432: Giá trị ghi sổ thành phần nợ ngày
chuyển đổi.
Nợ TK 4113: Phần vốn chủ của TPCĐ ban đầu.
Có TK 4111: Mệnh giá cổ phiếu thường.
Có Tk 4112: Chênh lệch.
Đồng thời, kế toán ghi nhận chi phí chuyển đổi
như sau:
Nợ TK 811.
Có TK 111, 112….
+ Nếu chi phí chuyển đổi trái phiểu bỏ ra dưới
bằng cổ phiếu thường, thì chi phí chuyển đổi được
ghi nhận theo giá trị hợp lý của cổ phiếu thanh toán,
kế toán ghi nhận:
Nợ TK 811: Giá trị hợp lý của cổ phiếu thanh toán.
Nợ TK 3432: Giá trị ghi sổ của thành phần nợ ngày
chuyển đổi.
Nợ TK 4113: Phần vốn chủ của TPCĐ ban đầu.
Có TK 4111: Mệnh giá cổ phiếu thường.
Có TK 4112: Chênh lệch.
Thông tư 200/2014/TT-BTC ra đời với nhiều thay đổi
đáng kể được đánh giá là linh hoạt, phù hợp với thực
tiễn và thông lệ quốc tế góp phần giúp DN xử lý nhiều
tình huống kế toán mới phát sinh trong quá trình sản
xuất kinh doanh. Tuy nhiên, có một số vấn đề mới lần
đầu được đề cập đến như TPCĐ cũng như tính đa dạng
phức tạp của thực tế kinh doanh, nên một số mặt khác
của vấn đề đó chưa được Thông tư hướng dẫn chi tiết.
Do vậy, trong quá trình hạch toán, DN phải linh hoạt
vận dụng nguyên tắc cơ bản của Thông tư, kết hợp với
chuẩn mực kế toán quốc tế để xử lý các trường hợp cụ
thể phát sinh tại đơn vị mình.
Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Tài chính, Hệ thống chuẩnmực kế toán Việt Nam;
2.BộTàichính(2014),Thôngtưsố200/2014/TT-BTC–Hướngdẫnkếtoándoanhnghiệp;
3. NguyễnMạnh Hiền (2015), Kế toán trái phiếu phát hành, Website: ketoan.vn.
quyền chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu, kế toán
ghi giảm nợ gốc của TPCĐ và ghi tăng vốn đầu tư của
chủ sở hữu tương ứng với mệnh giá số cổ phiếu phát
hành thêm. Phần chênh lệch giữa giá trị phần nợ gốc
của TPCĐ lớn hơn giá trị cổ phiếu phát hành thêm tính
theo mệnh giá được ghi nhận là thặng dư vốn cổ phần.
SƠ ĐỒ KẾ TOÁN TRÁI PHIẾU CHUYỂN ĐỔI
TK 4113
TK 4112
TK 111, 112
(1)
(4a)
(4b)
(5a)
TK 4111
TK 635, 241, 627
TK 335
(2b)
(3)
TK 3432
TK 111, 112,
(2a)
(5a)
Chú thích:
(1): Bút toán phát hành trái phiếu chuyển đổi
(2): Chi phí phát hành trái phiếu chuyển đổi, trong
đó: (2a): Chi phí phát hành TPCĐ phát sinh
(2b): Định kỳ, phân bổ chi phí phát hành vào
chi phí đi vay trong kỳ.
(3): Lãi trái phiếu phải trả
(4): Chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu vào ngày
đáo hạn.
(5): Thu hồi trái phiếu vào ngày đáo hạn
Nguồn:Tácgiả tổnghợp
Một số kiến nghị
TPCĐ thông thường sẽ được chuyển đổi thành cổ
phiếu thường hay thanh toán nợ gốc khi đáo hạn. Tuy
nhiên, trên thực tế, việc chuyển đổi thành cổ phiếu
thường hay việc mua lại TPCĐ có thể xảy ra trước
thời điểm đáo hạn. Vậy trong tình huống này, kế toán
xử lý như thế nào? Vấn đề này chưa được đề cập tới
trong Thông tư 200/2014/TT-BTC. Tuy nhiên, chúng ta
có thể vận dụng chuẩn mực kế toán quốc tế để xử lý
tình huống này như sau:
- DN quyết định mua lại TPCĐ trước khi đáo hạn.
DN xác định giá trị hợp lý của thành phần nợ của
TPCĐ tại ngày mua lại, sau đó trừ khỏi giá trị này giá
trị hợp lý của trái phếu chuyển đổi đã phát hành để có
được giá trị của thành phần vốn chủ sở hữu. Sau khi
phân bổ thì khoản chênh lệch giữa giá trị của thành
phần nợ được phân bổ và giá trị ghi sổ của khoản nợ
được ghi nhận là lãi hoặc lỗ trên báo cáo kết quản kinh
doanh và khoản liên quan đến thành phần vốn được
ghi giảm vốn chủ sở hữu.
Nợ TK 3432: Giá trị ghi sổ của thành phần nợ tại
ngày mua lại.
Nợ TK 4113: Chênh lệch giá trị hợp lý của TPCĐ
tại ngày mua lại và giá trị hợp lý của thành phần nợ
