22
KINH TẾ - TÀI CHÍNH VIỆT NAM TRƯỚC SỨC ÉP ĐỔI MỚI TỪ CÁC HIỆP ĐỊNH FTA
hơn Việt Nam về mọi mặt. Hơn nữa, thời gian
qua, các ngân hàng của Singapore và Malaysia
đang đầu tư rất lớn để có thể đi trước các đối thủ
cạnh tranh khác và chuẩn bị tốt hơn cho AEC, sẽ
là thách thức rất lớn đối với các ngân hàng của
Việt Nam thời gian tới.
- Ngành dược phẩm:
Vấn đề sở hữu trí tuệ đối với ngành dược phẩm
có yêu cầu rất cao. Đó là nâng cao mức độ bảo hộ
sáng chế và vấn đề dược phẩm, nâng cao mức độ bảo
hộ dữ liệu thử nghiệm cho dược phẩm và nông hóa
phẩm, sẽ là cản trở lớn đối với các DN dược phẩm
của Việt Nam cạnh tranh với các hãng dược phẩm
nước ngoài trong quá trình mở rộng thị trường cũng
như khả năng tiếp cận giá thuốc rẻ đối với người tiêu
dùng Việt Nam. Đây luôn là vấn đề khó khăn đối với
các nước đang phát triển trong đàm phán thương
mại quốc tế.
- Ngành Logistic:
Chất lượng của các dịch vụ vận tải như: môi
giới hải quan, giao nhận vận chuyển, và giao hàng
nhanh, hạ tầng giao thông… của Việt Nam ở vị trí
thấp trong khu vực. Với bề dày kinh nghiệm, công
nghệ hiện đại, nhiều công ty logistics hàng đầu trên
thế giới đã hiện diện tại Việt Nam và ngày càng
nâng cao sức ảnh hưởng bằng cách thành lập công
ty 100% vốn nước ngoài hoặc liên doanh với các DN
nội với tỷ lệ khống chế. Các yếu tố hải quan, cơ sở
hạ tầng, quản lý nhà nước trong lĩnh vực này còn
nhiều hạn chế, chưa tạo được môi trường thuận lợi
cho DN và ngành nghề này phát triển, sẽ là bất lợi
của Việt Nam.
Nhận thức về các FTA và năng lực hội nhập quốc tế của
các DN còn hạn chế
Việt Nam chưa có nhiều các DN mang tầm quốc
tế và khu vực. Năng lực hội nhập và mở rộng thị
trường nước ngoài còn yếu, còn nhiều thụ động
trong hoạt động sản xuất kinh doanh, chưa chủ
động điều chỉnh theo yêu cầu đòi hỏi của hội nhập
kinh tế. Nhận thức về các FTA của các DN Việt Nam
cũng còn rất hạn chế, sẽ là bất lợi rất lớn trong bối
cảnh toàn cầu hóa hiện nay.
Thể chế kinh tế thị trường chưa hoàn thiện
Việt Nam là nước hội nhập muộn, vẫn là một nền
kinh tế chuyển đổi, trình độ phát triển thấp, năng lực
thực tế của Việt Nam còn ở mức thấp, thể chế kinh
tế thị trường đang dần được hoàn thiện, khả năng
hoạch định và thực thi pháp luật còn nhiều hạn chế.
Đây là thách thức lớn đối với Việt Nam khi hội nhập
sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu.
Một số kiến nghị
Việc thực thi các FTA thời gian qua cũng như
triển vọng ký kết các FTA thời gian tới là cơ hội đối
với Việt Nam hội nhập sâu hơn nữa nhằm nâng cao
vị thế của mình trong quá trình hội nhập quốc tế,
tận dụng được các lợi thế do hội nhập kinh tế mang
lại. Tuy nhiên, thời gian qua, đặc biệt sau khi gia
nhập WTO và các FTA đang thực hiện đã thể hiện rõ
những thua thiệt của Việt Nam trong nhiều lĩnh vực.
Do đó cần nhìn nhận sâu sắc lại vấn đề này cho điều
chỉnh chiến lược hội nhập thời gian tới.
Để tận dụng được các cơ hội, hạn chế, phòng
ngừa và giảm thiểu rủi ro, Việt Nam phải nỗ lực
cải cách mạnh mẽ, nhanh và toàn diện về thể chế
kinh tế thị trường, đặc biệt là đổi mới tư duy trong
hoạch định chính sách theo nguyên tắc của kinh
tế thị trường; nâng cao năng lực cạnh tranh cho
hệ thống doanh nghiệp, trong đó thúc đẩy kinh
tế tư nhân phát triển, giảm thiểu vai trò của DN
nhà nước; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực,
đặc biệt là lao động nghề và nhân lực trình độ cao;
chiến lược phát triển thị trường nội địa và nước
ngoài, xây dựng năng lực thương mại cần đặt ở vị
trí trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế.
Tuy nhiên, sẽ có nhiều thách thức đối với Việt Nam
cần phải vượt qua để đạt được các mục tiêu trên
và cần thiết phải có ý chí chính trị của chính phủ,
quyết tâm cao của DN. Nếu không, cơ hội sẽ bị bỏ
lỡ và rủi ro, tổn thất có thể lớn hơn.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Thư ký ASEAN (2012), “Cộng đồng kinh tế ASEAN: Sổ tay thông tin cho
doanh nghiệp”;
2. Bộ Công Thương (2014), Báo cáo kết quả Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN
lần thứ 46;
3. Đại học kinh tế, Đại học quốc gia Hà Nội (2014), Hướng tới Cộng đồng kinh
tế ASEAN 2015 và hàm ý chính sách với Việt Nam, Kỷ yếu Hội thảo quốc tế
tháng 10/ 2014, Hà Nội;
4. Tổng cục Hải quan (2014), Tổng quan xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt
Nam theo châu lục, theo khu vực thị trường và theo thị trường năm 2013;
5. Phòng Thương mại châu Âu (EuroCham) tại Việt Nam (2014), Sách trắng
2015 - Các vấn đề thương mại/đầu tư và kiến và kiến nghị của cộng đồng
DN châu Âu.
Để tận dụng được các cơ hội, hạn chế, phòng
ngừa và giảm thiểu rủi ro, Việt Nam phải nỗ
lực cải cách mạnh mẽ, nhanh và toàn diện
về thể chế kinh tế thị trường, đặc biệt là đổi
mới tư duy trong hoạch định chính sách theo
nguyên tắc của kinh tế thị trường.
