TÀI CHÍNH -
Tháng 3/2015
29
đổi mới mô hình tăng trưởng.
Thứ hai,
Hiệp định EVFTA sẽ giúp ta thực hiện
chủ trương đa dạng hóa quan hệ kinh tế - thương
mại, đặc biệt là đa dạng hóa thị trường xuất nhập
khẩu, tránh phụ thuộc quá mức vào một khu vực
cụ thể.
Thứ ba,
Hiệp định EVFTA sẽ thiết lập cơ chế ưu
đãi ổn định cho hàng xuất khẩu của Việt Nam mà
không phụ thuộc vào Chương trình ưu đãi thuế
quan phổ cập (GSP) của EU. Hiện nay, EU vẫn định
kỳ xem xét và có thể rút lại ưu đãi GSP theo các
tiêu chí riêng của EU mà ta không can thiệp được.
Hiệp định EVFTA cũng sẽ giúp đẩy nhanh việc EU
công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường đầy
đủ, giúp hàng xuất khẩu của ta không phải chịu sự
phân biệt đối xử trong các vụ kiện chống bán phá
giá và chống trợ cấp của EU.
Thứ tư,
Hiệp định EVFTA sẽ giúp thúc đẩy luồng
vốn đầu tư chất lượng cao của EU vào Việt Nam.
Với quy mô và tiềm năng của EU, nước ta có cơ hội
trở thành địa bàn thu hút mạnh đầu tư của EU và
là điểm trung chuyển, kết nối các hoạt động thương
mại - đầu tư của EU tại khu vực ASEAN. Tác động
này sẽ được cộng hưởng mạnh mẽ khi Cộng đồng
kinh tế ASEAN hình thành.
Cũng với các thời cơ trên, thách thức mới đặt ra
đối với nước ta là:
Một là,
gia tăng chi phí xuất phát
từ việc thực hiện các nghĩa vụ về sở hữu trí tuệ theo
FTA;
Hai là,
các biện pháp có khả năng hạn chế sự
tiếp cận các loại thuốc chữa bệnh với giá phải chăng
cho người dân vẫn tồn tại. Tại Việt Nam, 21,45% dân
số có thu nhập dưới 1,25 USD/ngày và việc tăng
giá thuốc chữa bệnh sẽ là vấn đề;
Ba là,
liên quan
đến tác động mạnh mẽ của việc bảo hộ sở hữu
trí tuệ đối với ngành nông nghiệp của Việt Nam.
Tác động lan tỏa của đổi mới từ đầu tư nghiên cứu
nông nghiệp có nhiều khả năng bị nắm giữ bởi các
nhóm lợi ích thay cho thúc đẩy phát triển và phổ
biến công nghệ trong hệ thống phân bổ sự sáng tạo.
Bốn là,
liên quan đến tiếp cận tri thức, “sự cân bằng
về quyền tác giả” đã được thay đổi theo hướng có
lợi cho chủ thể quyền và bất lợi cho người sử dụng.
Một số khuyến nghị
Để tận dụng tốt thời cơ, hạn chế được các thách
thức khi Hiệp định EVFTA ký kết, đi vào thực thi,
Việt Nam còn rất nhiều việc cần thay đổi để thích
ứng. Cụ thể:
Thứ nhất,
cần phải hoàn thiện thể chế kinh tế
thị trường theo các chuẩn mực quốc tế. Hoàn thiện
khuôn khổ pháp lý và hệ thống luật pháp; Hoàn
thiện và đồng bộ hóa các thị trường trong nước;
Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo môi
trường thuận lợi và thông thoáng cho các hoạt động
này theo hướng thị trường, phù hợp với các cam kết
quốc tế và Hiệp định EVFTA.
Thứ hai,
thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu
kinh tế, hoàn thiện tái cấu trúc và chuyển đổi mô
hình tăng trưởng tại các khu vực kinh tế trọng điểm
trong cả nước. Đồng thời, đẩy mạnh tái cơ cấu
doanh nghiệp nhà nước, thị trường tài chính, ngân
hàng; Tập trung nguồn lực, cơ chế chính sách nhằm
phát triển công nghiệp phụ trợ…
Thứ ba,
Việt Nam cần phải định hướng xây dựng
ngành kinh tế mũi nhọn nhằm tận dụng cơ hội của
FTA với EU.
Thứ tư,
hoàn thiện cơ chế quản lý và giám sát các
hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ, đầu
tư, bảo hộ quyền sở hữu trsi tuệ mà Việt Nam đã
cam kết trong hiệp định.
Thứ năm,
Chính phủ cần hỗ trợ DN bằng các giải
pháp sau: Xây dựng hệ thống kế toán quản trị cho
các DN Việt Nam và khuyến khích các DN áp dụng;
tăng cường năng lực cạnh tranh, tạo điều kiện hỗ
trợ hợp lý nhằm gia tăng vai trò của các DN; Bồi
dưỡng khả năng kinh doanh quốc tế và nâng cao
năng lực cạnh tranh quốc tế của các DN, đặc biệt là
các DNVVN Việt Nam.
Cộng đồng DN Việt Nam nói chung và các DN
tham gia hoạt động xuất, nhập khẩu nói riêng nếu
hướng đến thị trường châu Âu, cần phải trang bị
cho mình một lượng kiến thức căn bản về quản trị,
quản lý và thị trường mà trước mắt là các quy định
tại Hiệp định EVFTA. Đồng thời, thực hiện, áp dụng
triệt để các tiêu chuẩn quốc tế vào hoạt động sản
xuất kinh doanh; phải dần hình thành thói quen sử
dụng tư vấn pháp lý và chuyên gia tư vấn để hiều
rõ luật chơi của FTA.
Tài liệu tham khảo:
1. Đánh giá tác động của các Hiệp định FTA đối với kinh tế Việt Nam – Dự án
hỗ trợ Đa biên;
2. Diễn biến các vòng đàm phán Hiệp định EVFTA -Trung tâm hội nhập WTO;
3. Hiệp định EVFTA: Dự báo tác động tới nền kinh tế Việt Nam - Dự án MUTRAP;
4. Tình hính xuất, nhập khẩu hàng hóa Việt Nam từ các năm 2010 – 2014
(Tổng cục Thống kê, Tổng cục Hải quan)...
Theo các Hiệp định FTA của ASEAN, Việt Nam
phải giảm 90% dòng thuế trong lộ trình 10
năm nhưng Hiệp định FTA Việt Nam - EU lại có
tiêu chuẩn tối thiểu 90/7 tức là 90% dòng thuế
về 0% trong vòng 7 năm và hai bên sẵn sàng đi
nhanh hơn mức ấy.
