TÀI CHÍNH -
Tháng 7/2016
21
tác FTA có thuế suất bằng 0% (ngoại trừ một số mặt
hàng có lộ trình sau năm 2028 như thuốc lá, đường,
trứng, muối...). Để góp phần bảo vệ sản xuất trong
nước chúng ta cần thiết phải bổ sung, nâng cấp các
biện pháp phòng vệ về thuế nhằm hỗ trợ các ngành
sản xuất trong nước, khi bị thiệt hại hoặc bị đe dọa
bởi do các hành vi bán phá giá, trợ cấp, phân biệt
đối xử của các đối tác thương mại, đảm bảo phù
hợp với thông lệ quốc tế.
Mặt khác, đối chiếu với các chuẩn mực hải
quan quốc tế và các cam kết, Luật Thuế XNK
45/2005/QH11 có một số điểm chưa nội luật hoặc
nội luật chưa đầy đủ theo quy định của Công
ước Kyoto; của các hiệp định song phương và đa
phương đã, đang và sẽ ký kết. Cụ thể như: Thiếu
quy định miễn thuế đối với hàng hóa có trị giá
tối thiểu hoặc có số tiền thuế phải nộp dưới mức
quy định; thiếu quy định về miễn thuế đối với
ấn phẩm quảng cáo có trị giá thấp và hàng mẫu
theo đơn hàng để phục vụ sản xuất, ảnh, phim,
mô hình hoặc bất kỳ hàng hóa tương tự nào khác
thay thế cho hàng mẫu đó, ấn phẩm quảng cáo,
gây khó khăn vướng mắc trong thực hiện; thiếu
quy định về thuế hỗn hợp, hạn ngạch thuế quan;
thiếu quy định điều kiện hoàn thuế; thiếu quy
định về miễn thuế đối với máy móc, thiết bị, linh
kiện, phụ tùng tạm nhập để phục vụ thay thế, sửa
chữa tàu biển, tàu bay nước ngoài, tạm xuất để
phục vụ thay thế, sửa chữa tàu biển, tàu bay Việt
Nam ở nước ngoài, máy móc thiết bị nhập khẩu
để phục vụ thử nghiệm nghiên cứu phát triển sản
phẩm, hàng hóa tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái
nhập để bảo hành, sửa chữa theo hợp đồng mua
bán hàng hóa....
Trước bối cảnh đó, đòi hỏi các quy định về thuế
phòng vệ, khu phi thuế quan, nguyên tắc và thẩm
quyền ban hành biểu thuế, đối tượng miễn thuế,
giảm thuế, hoàn thuế của Luật Thuế xuất khẩu,
thuế nhập khẩu 45/2005/QH11 cần tiếp tục chỉnh
sửa, bổ sung.
Cùng với việc sửa đổi Luật Thuế xuất khẩu,
thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong
tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) ngày càng
tăng, góp phần điều chỉnh cơ cấu thu NSNN theo
hướng bền vững và phát huy vai trò quản lý của
Nhà nước trong chống gian lận thương mại, chống
thất thu thuế.
Những năm gần đây, do tác động của việc thực
hiện các cam kết về cắt giảm thuế quan, tỷ trọng
thu ngân sách từ thuế xuất khẩu, nhập khẩu trong
tổng thu NSNN giảm dần, cụ thể: Năm 2011 số thu
NSNN từ thuế XNK đạt 65.622 tỷ đồng, chiếm tỷ
trọng 9,09%; năm 2012 số thu đạt 60.066 tỷ đồng,
chiếm tỷ trọng 7,96%; năm 2013 số thu đạt 66.450
tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 8,22%; năm 2014 số thu đạt
80.099 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 7,99%; năm 2015 số
thu là 81.200 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 8,11% tổng
thu NSNN. Giai đoạn 2011-2015, tốc độ tăng thu
từ thuế XNK đạt 5,8/năm. Về cơ cấu thu ngân sách,
bình quân giai đoạn 2011-2015, thu từ thuế xuất
khẩu chiếm 20,5%, thu từ thuế nhập khẩu chiếm
79,5% tổng thu thuế XNK. Thu thuế xuất khẩu chủ
yếu từ xuất khẩu khoáng sản chưa qua chế biến
(dầu thô, than đá), giai đoạn 2011-2015 ước chiếm
76,6% tổng thu thuế xuất khẩu. Tuy nhiên, tổng thu
ngân sách từ hoạt động XNK vẫn tăng dần qua các
năm (Bảng 1).
Bên cạnh những kết quả đạt được, sau hơn
10 năm triển khai thực hiện pháp luật thuế, đến
nay một số quy định của pháp luật thuế đã bộc lộ
những hạn chế không còn phù hợp với thực tiễn
hội nhập kinh tế quốc tế và đẩy mạnh cải cách, hiện
đại hóa hải quan, do đó hệ thống pháp luật thuế
đặc biệt là Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
cần sớm được sửa đổi và bổ sung.
Xuất phát từ các lý do trên, ngày 06/04/2016,
Quốc hội đã thông qua Luật Thuế xuất khẩu, thuế
nhập khẩu 107/2016/QH13 thay thế cho Luật Thuế
xuất khẩu, thuế nhập khẩu 45/2005/QH11 và có
hiệu lực từ ngày 01/9/2016. Theo đó, nhiều quy
định tại Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
45/2005/QH11 đã được sửa đổi, bổ sung để phù
hợp với những nội dung cam kết trong một số
Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã và đang
đàm phán ký kết.
Từ khi Luật Thuế XNK ban hành đến nay, Việt
Nam đã gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới
(WTO) và ký kết 12 Hiệp định FTA, trong đó có một
số FTA đặc biệt quan trọng vừa được ký kết trong
năm 2015 và 2016 như Hiệp định đối tác kinh tế
Xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định thương
mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Theo lộ trình
đến năm 2018 sẽ có trên 95% dòng thuế với các đối
Giai đoạn 2011-2015, tốc độ tăng thu từ thuế
XNK ước đạt 5,8/năm. Về cơ cấu thu ngân
sách, bình quân giai đoạn 2011-2015, thu từ
thuế xuất khẩu chiếm 20,5%, thu từ thuế nhập
khẩu chiếm 79,5% tổng thu thuế xuất nhập
khẩu. Thu thuế xuất khẩu chủ yếu từ xuất khẩu
khoáng sản chưa qua chế biến (dầu thô, than
đá), giai đoạn 2011-2015 ước chiếm 76,6%
tổng thu thuế xuất khẩu.
