TÀI CHÍNH -
Tháng 5/2016
39
thời gian chuẩn bị tâm lý cho người dân về việc
này nên thời điểm thực hiện điều chỉnh giá dịch vụ
công có chậm hơn tiến độ yêu cầu.
Bên cạnh đó, hiện nay đang có sự hiểu chưa
thống nhất về danh mục dịch vụ công sử dụng ngân
sách nhà nước. Có ý kiến cho rằng, danh mục dịch
vụ công sử dụng ngân sách nhà nước là toàn bộ các
dịch vụ công mà do các đơn vị sự nghiệp công lập
đang cung cấp hiện nay; ý kiến khác lại hiểu, danh
mục dịch vụ công sử dụng ngân sách chỉ nên bao
gồm những loại dịch vụ công được nhà nước xác
định cần có chính sách hỗ trợ thông qua chính sách
giá trong một thời gian nhất định. Ngoài ra, còn có
sự chưa thống nhất trong việc trình Thủ tướng ban
hành các quy định về danh mục dịch vụ sự nghiệp
công sử dụng ngân sách nhà nước của bộ, ngành
hay của ngành, lĩnh vực. Mặt khác, vẫn còn sự e
ngại trong chuyển đổi cơ chế hoạt động của các
đơn vị sự nghiệp công lập sang thực hiện cơ chế tự
chủ, tự chịu trách nhiệm đặc biệt là tự chủ về tài
chính. Theo cơ chế hiện hành thì nguồn tài chính
đảm bảo hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập
bao gồm nguồn từ NSNN và nguồn thu cung cấp
dịch vụ công. Nguồn NSNN tuy không cao nhưng
lại mang tính ổn định, đảm bảo thu nhập và tiền
lương cho người lao động ít nhất bằng một lần so
chế độ nhà nước quy định. Nếu chuyển sang thực
hiện cơ chế tự chủ tài chính thì nguồn tài chính
từ NSNN sẽ không còn, đơn vị sự nghiệp sẽ phải
tự đảm bảo toàn bộ tiền lương và các chi phí hoạt
động khác từ nguồn thu cung cấp dịch vụ công.
Một số giải pháp khắc phục
Từ thực trạng phân tích cho thấy, cần có những
giải pháp giải quyết cơ bản và triệt để các vướng
mắc nêu trên mới có thể đưa được Nghị định
16/2015/NĐ-CP vào cuộc sống. Cụ thể, bài viết đề
xuất một số giải pháp cơ bản như sau:
Thứ nhất,
tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền,
phổ biến và thống nhất nhận thức trong các cấp
lãnh đạo, quản lý và người lao động trong các đơn
vị sự nghiệp công về những nội dung đổi mới của
Nghị đinh 16/2015/NĐ-CP. Đồng thời, sớm cụ thể
hóa các quy định của Nghị định 16/2015/NĐ-CP
vào từng bộ, ngành cụ thể chậm nhất đến cuối quý
II/2016 phải trình Chính phủ ban hành các Nghị
định hướng dẫn Nghị định 16/2015/NĐ-CP.
Thứ hai,
thống nhất nội dung hướng dẫn Nghị
định 16/2015/NĐ-CP về danh mục các dịch vụ
công sử dụng NSNN và phạm vi điều chỉnh của
các văn bản này. Theo đó, cần thống nhất nhận
định về danh mục các dịch vụ công sử dụng NSNN
chế giám sát, đánh giá, kiểm định chất lượng dịch
vụ sự nghiệp công; hiệu quả hoạt động của đơn vị
sự nghiệp công; thực hiện thanh tra, kiểm tra, xử
phạt vi phạm trong hoạt động cung ứng dịch vụ sự
nghiệp công và tổ chức thực hiện các nội dung khác
về trách nhiệm quản lý nhà nước đối với dịch vụ sự
nghiệp công và đơn vị sự nghiệp công lập được quy
định tại Điều 4 Nghị định số 16/2015/NĐ-CP. Tuy
nhiên, tính đến cuối tháng 3/2016, trong 07 bộ được
giao soạn thảo Nghị định cụ thể hóa Nghị định
16/2015/NĐ-CP, mới có ba bộ trình Chính phủ dự
thảo Nghị định (Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công
nghệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường), chưa dự thảo
Nghị định nào được ban hành do còn đang trong
quá trình rà soát, thẩm định; Ba bộ đang ở khâu
hoàn thiện dự thảo Nghị định và một bộ đang khảo
sát thực tế để xây dựng Nghị định.
Đối với quyết định phê duyệt danh mục dịch vụ
sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước thì chưa
có quyết định nào được ban hành. Đối với kế hoạch
ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch mạng
lưới các đơn vị sự nghiệp công lập đến năm 2020,
định hướng đến năm 2030, thì Thủ tướng Chính
phủ mới ban hành được 02 quyết định phê duyệt
quy hoạch mạng lưới các đơn vị thuộc Bộ Khoa học
và Công nghệ, Bộ Giao thông vận tải, còn lại quy
hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp của hầu hết
các bộ còn lại đều đang trong quá trình soạn thảo.
Nguyên nhân chủ yếu của việc chậm trễ trên
được xác định là do Nghị định 16/2015/NĐ-CP
ban hành những quy định khung làm căn cứ để
xây dựng, ban hành các quy định phù hợp với đặc
thù hoạt động của các lĩnh vực chuyên ngành. Mặc
dù vậy, nhiều bộ, ngành, cơ quan còn nhận thức
chưa đầy đủ các quy định mới, lúng túng khi xây
dựng các quy định để cụ thể hóa nội dung các quy
định khung tại Nghị định. Nhiều cơ quan sao chép
nguyên văn các nội dung quy định của Nghị định
vào quy định của ngành nên các quy định này chưa
gắn với đặc thù hoạt động của ngành.
Nghị định 16/2015/NĐ-CP đưa ra lộ trình tính
đủ chi phí trong giá cung cấp dịch vụ công, theo
đó: đến năm 2016 tính đủ chi phí tiền lương, chi phí
trực tiếp; đến năm 2018 tính đủ chi phí tiền lương,
chi phí trực tiếp và chi phí quản lý; đến năm 2020
tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí
quản lý và chi phí khấu hao tài sản cố định. Tuy
vậy, do lâu nay vẫn được nhà nước hỗ trợ qua giá
cung cấp dịch vụ công nên khi chuyển sang cơ chế
mới yêu cầu tính đủ chi phí trong giá cung cấp dịch
vụ, nên nhiều cơ quan nhà nước chưa sẵn sàng cho
việc thực hiện lộ trình này. Hơn nữa, cũng cần có
