TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2016
99
năng suất thấp sang nông nghiệp công nghệ cao,
nông nghiệp - phi nông nghiệp, nông thôn - thành
thị, xuất khẩu lao động).
Nhiều thách thức đặt ra
Mặc dù đã đạt được những kết quả rất tích cực,
tuy nhiên chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ngành, nghề
và cơ cấu lao động ở khu vực nông thôn vẫn còn
chậm và còn cách xa so với yêu cầu quá trình công
nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.
Tính trong 10 năm (từ 2001 - 2011), tỷ trọng lao động
hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm, thuỷ sản mới
giảm được 20%, từ khoảng 80% năm 2001 xuống còn
khoảng 60% vào năm 2011, bình quân mỗi năm chỉ
giảm được 2%. Trong tổng số người trong độ tuổi
lao động có tham gia hoạt động nông nghiệp thì lao
động chuyên nông nghiệp (thuần nông) chiếm tỷ lệ
lớn, tới 46%; lao động nông nghiệp kiêm ngành nghề
khác chiếm 32,1% và lao động phi nông nghiệp có
hoạt động phụ nông nghiệp chiếm 21,9%....
Mặt khác, trình độ chuyên môn của lao động nông
thôn vẫn còn rất thấp trước yêu cầu sản xuất hàng
hoá trong nền kinh tế thị trường. Vì vậy, khả năng
chuyển đổi ngành nghề từ khu vực nông, lâm, thuỷ
sản sang khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch vụ
để thay đổi cơ cấu lao động trong nông nghiệp, nông
thôn còn chậm và không đồng đều giữa các vùng, các
địa phương, nhất là ở miền núi, vùng sâu, vùng xa,
vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Lao động nông thôn
mặc dù còn dư thừa nhiều (thiếu việc làm tuyệt đối
và thiếu việc làm do tính chất thời vụ của hoạt động
sản xuất nông nghiệp) nhưng rất ít người chuyển đổi
(và có năng lực để chuyển đổi) sang lao động công
Những kết quả đạt được
Có thể khẳng định, các chính sách phát triển nông
nghiệp, nông thôn đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở
hạ tầng kinh tế - xã hội đã làm thay đổi bộ mặt nông
thôn, góp phần tích cực cho chuyển dịch cơ cấu lao
động và hỗ trợ kịp thời cho nông dân trong quá trình
chuyển dịch sang những ngành nghề có năng suất
lao động cao hơn. Theo khảo sát, tính theo vùng, tốc
độ chuyển dịch cơ cấu ngành, nghề hộ nông thôn từ
nông, lâm, thuỷ sản sang các lĩnh vực công nghiệp,
xây dựng và dịch vụ rõ nét nhất là ở vùng Đông Nam
Bộ và sau đó là vùng Đồng bằng sông Hồng. Chính
từ chuyển dịch cơ cấu ngành, nghề theo hướng công
nghiệp hóa đã dẫn tới sự chuyển dịch cơ cấu lao động
ở nông thôn. Nhiều địa phương vốn gắn liền với
nông nghiệp thì nay cơ cấu lao động cũng có chuyển
biến đáng kể theo hướng tăng tỷ trọng lao động công
nghiệp, dịch vụ, giảm lao động nông nghiệp. Có thể
nêu điển hình như tỉnh Đồng Nai, năm 2011, cơ cấu
kinh tế trên địa bàn công nghiệp - xây dựng chiếm
57,3%, dịch vụ 35,2%, nông, lâm nghiệp và thuỷ sản
7,5%; tỉnh Bình Dương: công nghiệp 62,2%, dịch vụ
33,7%, nông nghiệp 4,1%; tỉnh Vĩnh Phúc: nông, lâm
nghiệp, thuỷ sản 15,6%; công nghiệp - xây dựng 54,8%
và dịch vụ 29,6%.... Ngoài ra, làng nghề nông thôn
cũng góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao
động. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn,
hiện cả nước có khoảng 3.000 làng nghề với trên 13
triệu lao động nông thôn, thu nhập 700.000 - 3.000.000
đồng/người/tháng.
Chuyển dịch cơ cấu lao động nông nghiệp, nông
thôn được thực hiện dưới nhiều hình thức đa dạng
theo xu hướng tiến bộ (nông nghiệp truyền thống
ĐẨYMẠNH CHUYỂNDỊCH CƠ CẤU LAOĐỘNGNÔNGTHÔN
ĐÁPỨNGMỤC TIÊU CÔNGNGHIỆPHÓA ĐẤT NƯỚC
TƯỜNG MẠNH DŨNG
- Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên
Thực tế trong những năm qua cho thấy, quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ngành, nghề và cơ
cấu lao động ở khu vực nông thôn hiện vẫn còn chậm và còn cách xa so với yêu cầu quá trình công
nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Một trong những tiêu chí xây dựng nông thôn
mới, đó là thúc đẩy đưa công nghiệp vào nông thôn, giải quyết việc làm và chuyển dịch nhanh cơ
cấu lao động nông thôn. Đây là “bài toán khó” cần lời giải thiết thực của các địa phương hiện nay.
•
Từ khóa: Chuyển dịch cơ cấu lao động, nông thôn,hội nhập, công nghiệp hóa, kinh tế.
