TÀI CHÍNH -
Tháng 02/2018
23
và không đem lại sự
phát triển bền vững
cho thị trường. Trên
TTCK, nguồn vốn
đ n từ nhóm nhà đầu
tư cá nhân khá lớn
nhưng thi u sự bền
vững khi d bị tác
động b i tâm lý, tin đồn hay hoạt động của khối
nhà đầu tư ngoại. Trong khi đó, nhóm nhà đầu tư
tiềm năng như quỹ đầu tư và công ty bảo hiểm lại
chưa được khai thác triệt để.
- Cấu trúc thị trường trái phi u mất cân bằng:
Trên thị trường trái phi u, ngoài trái phi u chính
quyền địa phương ít phát hành, c n có 2 loại hình
trái phi u: (i) Trái phi u chính phủ (TPCP) và TPCP
bảo lãnh; (ii) Trái phi u DN (TPDN). Thông thường,
tại các quốc gia có thị trường tài chính tương đối
phát triển thì tỷ trọng dư nợ trái phi u trên GDP của
TPDN tương đối cao, có thể tương đương với TPCP,
thậm chí cao hơn TPCP trong trường hợp của Hàn
Quốc (dư nợ TPDN trên GDP là 74,3% trong khi dư
nợ TPCP trên GDP chỉ đạt 53,2%). Tuy nhiên, tại
Việt Nam, phân khúc TPCP nắm phần chủ y u trên
thị trường, với tỷ trọng trong tổng dư nợ thị trường
vượt trội so với TPDN.
- Việc thực hiện cơ cấu lại DNBH c n chậm, năng
lực cạnh tranh của các DNBH trong nước chưa cao.
Dich vu bao hiêm ở Viêt Nam vẫn chưa đa dạng,
độ bao phủ chưa cao, đặc biệt là bảo hiểm phi nhân
thọ. Phân khúc khai thác bảo hiểm c n chưa đồng
đều. Mạng lưới khai thác của các DNBH Việt Nam
không ổn định, thi u tính chuyên nghiệp. Trình độ
nghiệp vụ quản lý của các DNBH Việt Nam chưa
cao, phong cách kinh doanh chưa chuyên nghiệp.
Các tranh chấp bảo hiểm trên thị trường Việt Nam
c n khá nhiều, chủ y u do DNBH không thực hiện
trách nhiệm bảo hiểm hoặc do DNBH không giải
thích cụ thể cho bên mua bảo hiểm d n đ n gây
nhầm l n về phạm vi bảo hiểm. Bên cạnh đó, v n
c n tình trạng cạnh tranh không lành mạnh giữa các
DNBH; phí bảo hiểm chưa được xây dựng dựa trên
cơ s số liệu thống kê để đảm bảo an toàn tài chính
và hiệu quả hoạt động của DN.
- Mức vốn pháp định đối với DNBH c n thấp,
chưa tạo động lực để DN nâng cao vốn điều lệ. Theo
cam k t hội nhập, Việt Nam s tự do hóa bảo hiểm
chỉ với lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ. Với mức
vốn pháp định hiện nay đối với DNBH phi nhân thọ
là 300 tỷ đồng (chưa đ n 1,5 triệu USD) thì việc cạnh
tranh về khả năng tài chính của các DNBH Việt Nam
với các DNBH nước ngoài là vô cùng khó khăn.
dựa vào vay nợ, không dựa vào vốn chủ s hữu; (ii)
Thị trường vốn trung và dài hạn không huy động
được nhiều. DN vay ngân hàng chủ y u là vay ngắn
hạn. B i vậy, các NHTM v n giữ vai tr chủ đạo
trong việc giải quy t vốn cho nền kinh t . Do đó,
đối với các DN chưa niêm y t thì vốn vay ngân hàng
là nguồn vốn chủ y u trong tổng nguồn vốn DN.
Ngay cả khi TTCK phát triển, NHTM cũng là nhà
đầu tư trực ti p và chủ chốt trên TTCK, giữ vai tr
chi phối thị trường trái phi u.
- Thị trường tín dụng phát triển thi u tính ổn định:
Nguồn vốn huy động của hệ thống ngân hàng chủ
y u là nguồn vốn ngắn hạn và không kỳ hạn, nên tính
ổn định chưa cao. Mặt khác, các sản phẩm ngân hàng
phái sinh và các dịch vụ ngân hàng khác chưa thật
sự phát triển, doanh thu của hệ thống ngân hàng v n
dựa chủ y u vào hoạt động cấp tín dụng. Trong bối
cảnh tình hình kinh t trong nước và th giới phục hồi
chậm, hoạt động sản xuất kinh doanh, tiêu dùng chịu
nhiều ảnh hư ng, khi n hoạt động tín dụng của ngân
hàng khó có thể duy trì ổn định. Trong khi đó, thị
trường tín dụng phi chính thức v n c n tồn tại song
hành cùng thị trường tín dụng ngân hàng.
- Quy mô TTCK mặc dù tăng nhưng chất lượng
thị trường chưa đạt được kỳ vọng: Mặc dù về tổng
thể, kinh t Việt Nam đang bước vào chu kỳ tăng
trư ng tốt, thị trường vốn được chú trọng tạo ra
những chuyển bi n mạnh về quy mô thị trường, số
lượng cổ phi u niêm y t và số lượng tài khoản nhà
đầu tư. Dù vậy, chất lượng thị trường cổ phi u v n
chưa thực sự được cải thiện. Nhiều cổ phi u lớn
niêm y t mới tăng giảm thất thường, các cổ phi u
lớn tăng mạnh nhưng thanh khoản thấp gây ảnh
hư ng nghiêm trọng đ n chỉ số và không phản ánh
đúng giá trị thực cổ phi u. Hoạt động niêm y t trên
Upcom một mặt mang lại nhiều cơ hội cho nhà đầu
tư, mặt khác đang tạo hiệu ứng pha loãng cổ phi u.
- Nhà đầu tư trên thị trường chưa chuyên nghiệp:
Hệ thống nhà đầu tư trên TTCK Việt Nam cho đ n
nay tuy phát triển khá đa dạng, nhưng trên thị
trường trái phi u thì nhà đầu tư chính là các NHTM,
nhu cầu đầu tư của các ngân hàng lại phụ thuộc vào
hoạt động kinh doanh (cho vay), khi n nguồn vốn
này không có tính ổn định, có thể giảm đột ngột bất
KHỐI LƯỢNG CHỨNG KHOÁN NIÊMYẾT, ĐĂNG KÝ GIAO DỊCH (Tính đến tháng 12/2017) (Tỷ chứng khoán)
Thời gian Cổ phiếu
niêm yết
TPCP
niêm yết UPCoM ETF Chứng
chỉ quỹ
TP trên
HoSE
Tổng
cộng
So với cuối
năm trước
31/12/2015
53,08
7,53
5,06 0,038
0,086 65,8
31/12/2016
60,38
9,3
14,82 0,041 0,015 0,095 84,65 28,60%
29/12/2017
71,82
9,98
24,71 0,18 0,02 0,16 106,87 26,25%
Nguồn: Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
