41
Thị trường TÀI CHÍNH
phí tòa án trước khi chuyển cho TCTD. Việc này làm
cho số tiền thu nợ của TCTD bị giảm, không thu hồi
đủ. Ngoài ra, với nhiều khoản chi phí và phí phải trả
trong quá trình bán TSĐB, trong nhiều trường hợp,
nếu chủ nợ khó có thể thu hồi đủ giá trị khoản nợ sẽ
ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của bên được thi
hành án. Chưa kể, khi xử lý, TSĐB theo nội dung bản
án và thực tế đôi lúc không thống nhất hoặc không
rõ ràng dẫn đến cơ quan thi hành án dân sự phải yêu
cầu tòa án giải thích bản án, quyết định của tòa án gây
thêm sự chậm trễ trong việc thi hành án...
Để đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ đạt hiệu quả cao,
cũng cần nghiên cứu xây dựng Luật Hỗ trợ tái cơ
cấu các TCTD và xử lý nợ xấu của NHNN, trong đó
có nêu một số cơ chế riêng cho VAMC và các ngân
hàng thương mại trong quá trình xử lý nợ xấu. Cụ
thể, nếu người giữ tài sản không giao TSĐB thì cho
phép VAMC hoặc TCTD được thực hiện quyền thu
giữ TSĐB trong trường hợp VAMC hoặc TCTD và chủ
tài sản đã có thỏa thuận về việc thu giữ tài sản trong
hợp đồng đảm bảo tài sản, thay vì yêu cầu tòa án giải
quyết như đã quy định tại Bộ luật Dân sự 2015; cho
phép VAMC (bên mua nợ của TCTD) được nhận thế
chấp bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất;
bãi bỏ quy định yêu cầu người được thi hành án phải
nộp phí thi hành án nhằm giảm chi phí xử lý nợ xấu.
Bên cạnh đó, đối với từng ngân hàng, cần nâng
cao năng lực tài chính như: chủ sở hữu, chất lượng
tài sản. Các NHTM đặc biệt là những ngân hàng nhỏ
hiện nay cần gấp rút thực hiện lộ trình tăng vốn chủ
sở hữu. Bên cạnh việc xử lý dứt điểm nợ xấu bằng
quỹ dự phòng rủi ro, phát mại tài sản, các ngân hàng
có thể chuyển khoản nợ sang công ty chuyên xử lý
nợ xấu. Để nâng cao chất lượng khoản nợ, ngân hàng
cần tuân thủ nghiêm túc quy trình cho vay, thực hiện
tốt việc kiểm tra, giám sát khoản vay đúng quy định.
Các ngân hàng cần cải thiện hệ thống xếp hạng
tín dụng nội bộ. Hiện nay, hầu hết ngân hàng đều
đã áp dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, tuy
nhiên thời gian qua, việc đánh giá giữa các ngân
hàng chưa có sự đồng nhất. Cùng một khách hàng
nhưng qua hệ thống của các ngân hàng khác nhau
sẽ cho ra “điểm” khác nhau. Vì vậy, cần xây dựng
hệ thống chấm điểm tài chính, phi tài chính thống
nhất các bộ tiêu chuẩn, triển khai áp dụng mô hình
xếp hạng tín dụng nội bộ cho toàn hệ thống.
Tài liệu tham khảo:
1. Peter S. Rose (2001), Commercial Bank Management, NXB Tài chính;
2. Phan Thị Thu Hà (2010), Ngân hàng thương mại, NXB Đại học kinh tế quốc dân;
3. Phan Thị Thu Hà (2009), Quản trị Ngân hàng thương mại, NXB Giao
thông vận tải.
vốn tối thiểu, giám sát và kỷ luật thị trường và công
bố thông tin,các ngân hàng hiện đang thực hiện và
hoàn thiện một số chuẩn mực của Basel II trong
công tác quản trị rủi ro hàng ngày. Các ngân hàng
đều đã thành lập các đơn vị phụ trách triển khai
dự án (Ban chỉ đạo, Ban triển khai dự án và một bộ
phận chuyên trách lĩnh vực Basel II tại Mảng quản
lý rủi ro (QLRR) chịu trách nhiệm chuyên trách điều
phối các tiểu dự án liên quan đến Basel II). Có thể
thấy, hệ thống NHTM Việt Nam đã xác định quản
lý rủi ro theo chuẩn quốc tế là xu thế tất yếu.
Đến nay, các ngân hàng đã xây dựng được mô
hình quản lý nợ đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn. Mô
hình quản lý nợ xấu tại các ngân hàng gồm bộ phận
chuyên trách xử lý nợ xấu từ hội sở đến chi nhánh.
Trung tâm xử lý nợ tại các ngân hàng do lãnh đạo
cấp cao trực tiếp phụ trách, chỉ đạo sát sao tới từng
bộ phận và cán bộ nhân viên. Việc xử lý nợ xấu
được kiểm tra định kỳ, đưa việc xử lý nợ xấu trở
thành yếu tố quan trọng để đánh giá tình hình kinh
doanh của chi nhánh.
Tuy nhiên, bên cạnh những chuyển biến tích cực,
thực tiễn còn hạn chế là một số ngân hàng vẫn chưa xử
lý dứt điểm các khoản nợ xấu kéo dài, việc đo lường và
đánh giá rủi ro danh mục tín dụng, áp dụng chính sách
khách hàng chưa linh hoạt…Việc xử lý tài sản bảo đảm
bị chậm ảnh hưởng rất lớn tới nợ xấu của ngân hàng
như làm tăng chi phí hoạt động trong quá trình thu hồi
nợ. Ngoài ra, các tài sản bảo đảm sẽ bị sụt giảm giá trị
nghiêm trọng nếu việc phát mại bị kéo dài…
Giải pháp quản lý nợ xấu
ở các ngân hàng thương mại Việt Nam
Có thể khẳng định, việc xử lý nợ xấu trong thời
gian đã có chiều hướng tích cực từ những giải pháp
điều hành, cơ chế chính sách đến kết quả thực hiện.
Tuy nhiên, để kết quả xử lý nợ xấu tại các NHTM
đạt được các mục tiêu, yêu cầu đặt ra cần quan tâm
đến một số nội dung:
Hiện nay, Bộ luật Dân sự năm2015 đã bỏ quyền thu
giữ tài sản bảo đảm (TSĐB), trừ trường hợp luật liên
quan có quy định khác. Điều này gây khó khăn đến
quyền xử lý TSĐB của VAMC và TCTD, bởi VAMC
hay TCTD không thể chủ động thu giữ nếu các chủ tài
sản không đồng thuận, cố tình chống đối, hay tạo ra
các tranh chấp khác liên quan đến TSĐB để khởi kiện
ra tòa nhằm kéo dài thời gian xử lý. VAMC/TCTD sẽ
phải chờ bản án của tòa án, tạo tâm lý chây ỳ trả nợ
của bên có nghĩa vụ, tạo áp lực lên các cơ quan xét xử.
Vướng mắc khác là ở giai đoạn thi hành án. Theo
quy định tại Luật Thi hành án dân sự, số tiền thu được
từ việc bán TSĐB sẽ phải được ưu tiên thu án phí, lệ
