TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2017
59
chính dựa trên một mẫu quan sát gồm 1.000 công
ty tại Ấn Độ trong giai đoạn 1988 – 1994. Nghiên
cứu của Gleason và Mathur (2000) cũng cho thấy,
ảnh hưởng tiêu cực của tỷ lệ nợ trên tổng tài sản lên
hệ số ROA của các công ty trong ngành bán lẻ tại
14 quốc gia ở châu Âu. Hay Zeitun và Tian (2007)
nghiên cứu167 công ty tại Jordan trong giai đoạn
1989 – 2003 cũng cho kết quả tương tự.
Phương pháp nghiên cứu
Dữ liệu và mẫu nghiên cứu
Nghiên cứu áp dụng hai phương pháp nghiên
cứu: Phân tích tương quan và phân tích hồi quy bằng
phương pháp FEM hoặc REM trên dữ liệu bảng. Bên
cạnh đó, nghiên cứu được thực hiện trong khoảng
thời gian từ 2010-2015 và tiến hành chọn mẫu 207
công ty niêm yết trong tổng số 219 Công ty niêm yết
ngành sản xuất phân bổ trên 2 Sở giao dịch chứng
khoán tập trung tại HOSE và HNX. Từ phương
pháp trên, bài viết tạo bảng dữ liệu gồm 1.242 mẫu
quan sát thuộc 8 nhóm ngành của ngành sản xuất.
Việc phân ngành dựa trên tiêu chí ngành sản xuất
kinh doanh có tỷ trọng đóng góp vào doanh thu lớn
nhất và theo hệ thống mã ngành VISC 2007.
Các biến nghiên cứu và phương pháp đo lường
Trong phương pháp đo lường các biến nghiên
cứu, phần lớn tác giả tham khảo
cách đo lường của các nghiên cứu
thực nghiệm đã được các nhà
nghiên cứu công bố. Tuy nhiên,
tác giả cũng có một số điều chỉnh
để phù hợp với nguồn dữ liệu ở
Việt Nam, cũng như thuận tiện
trong công việc nghiên cứu của
tác giả. Tác giả chọn biến phụ
thuộc là tỷ suất sinh lời trên vốn
chủ sở hữu, biến độc lập là quy
mô hoạt động, cấu trúc vốn, khả
năng thanh toán, cấu trúc tài sản,
tốc độ tăng trưởng được xem như là những biến
kiểm soát.
ROE là biến phụ thuộc được dùng để đo lường
hiệu quả tài chính của DN. Đặc thù của các DNNY
là sự tách biệt giữa quản lý và chủ sở hữu. Mục tiêu
quản lý chính là lợi nhuận, nhưng mục tiêu của các
chủ sở hữu DN chính là khả năng sinh lời từ đồng
vốn họ bỏ ra. ROE là những chỉ báo kết quả cho kết
quả sản xuất kinh doanh hiện tại và phản ánh khả
năng lợi nhuận mà DN đã đạt được trong các kỳ kế
toán đã qua. Vì thế, nhóm này là cách nhìn về quá
khứ hoặc đánh giá khả năng lợi nhuận ngắn hạn của
DN.(Hu & Izumida 2008; Le & Buck 2011; Wang &
Xiao 2011), (Shah, Butt & Saeed 2011; Thomsen &
Pedersen 2000). Liên quan đến các biến độc lập, tác
giả sử dụng chỉ tiêu tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu
(VCSH) để đo lường cấu trúc vốn của DN. Ngoài ra,
sử dụng các biến kiểm soát như (SIZE), (CR), Tỷ lệ tài
sản cố định (TSCĐ) (FAR) và (GROWTH).
Giả thiết và mô hình nghiên cứu
Với mục tiêu tìm hiểu mối quan hệ giữa cấu
trúc vốn và hiệu quả tài chính của các DN, tác giả
đặt ra giải thiết nghiên cứu sau:
Giả thiết 1: Cấu trúc vốn (hệ số nợ trên VCSH)
tác động nghịch chiều đến HQTC
Giả thiết 2: Cấu trúc vốn (hệ số nợ trên VCSH)
tác động thuận chiều đến HQTC.
Sau khi thực hiện xác định
các biến trong mô hình theo các
công thức nêu trên. Tác giả đưa
ra mô hình nghiên cứu để phân
tích ảnh hưởng của các biến tác
động đến hiệu quả tài chính DN:
Y = β_1i + β2i X1 +β_3iX2 + β_4i
X3+ β_5iX4 + β_6i5 + ε_it
Trong đó: Y: Tỷ suất sinh lợi
vốn chủ sở hữu; X1: Tỷ lệ nợ trên
VCSH; X2: Quy mô hoạt động;
BẢNG 1. MÔ TẢ CÁC BIẾN
STT
Tên biến
Viết tắt
Công thức tính
Ký hiệu
1 Tỷ suất sinh lời trên
vốn chủ sở hữu
ROE
Lợi nhuận sau thuế/Vốn chủ
sở hữu bình quân)x100% Y
2 Tỷ lệ nợ trên vốn
chủ sở hữu
D/E
Nợ phải trả/Vốn chủ sở hữu
X1
3 Quy mô doanh nghiệp
SIZE
Logarit tổng tài sản
X2
4 Khả năng thanh
toán ngắn hạn
CR
Tài sản cố định/Tổng tài sản
X3
5 Tỷ lệ tài sản cố định
FAR Tài sản ngắn hạn/Nợ ngắn hạn X4
6 Tốc độ tăng trưởng
GROWTH (DTn – DTn-1)/ Tổng DT năm n-1 X5
Nguồn: Tác giả tổng hợp
BẢNG 2. THỐNG KÊ MÔ TẢ CÁC BIẾN
Biến
Bình quân Độ lệch chuẩn Nhỏ nhất
Lớn nhất
Tỷ suất sinh lời VCSH (Y)
0.16855
0.19061
-0.1700 1.94000
Cấu trúc vốn (X1)
2.43343
4.72389
0.09000 45.1900
Quy mô hoạt động (X2)
5.75565
0.62709
3.9000
7.43000
Khả năng thanh khoản (X3)
0.70434
0.38364
0.13000 3.41000
Cấu trúc TS (X4)
0.29481
0.190073
0.0001
0.9558
Tốc độ tăng trưởng (X5)
1.17281
0.65792
0.01117 10.6211
Nguồn: Tác giả tổng hợp
