82
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
cấp cơ sở cho các bên liên quan để đánh giá sự hình
thức của tính độc lập bằng cách xem xét liệu có hay
không kiểm toán viên tránh được hoặc kiểm soát các
mối đe dọa đến mức chấp nhận bằng cách thực hiện
các biện pháp bảo vệ.
Tổng quan các nghiên cứu
về dịch vụ phi kiểm toán và tính độc lập kiểm toán
Có nhiều nghiên cứu liên quan tác động của dịch
vụ phi kiểm toán đến tính độc lập của kiểm toán
viên tại nhiều thị trường khác nhau qua các thời kỳ.
Kết quả của sự tác động là hỗn hợp. Dịch vụ phi
kiểm toán có thể làm giảm tính độc lập kiểm toán
hoặc không ảnh hưởng đánh kể tới tính độc lập.
Một số nghiên cứu còn cho thấy, dịch vụ phi kiểm
toán làm tăng chất lượng kiểm toán. Có thể kể tới
các nghiên cứu tiêu biểu sau:
Dịch vụ phi kiểm toán có thể ảnh hưởng tính độc
lập kiểm toán. RandolphA. Shockley (1981) nghiên
cứu thông qua bảng câu hỏi qua mail, kết quả là
công ty kiểm toán có cung cấp dịch vụ tư vấn quản
lý thì làm giảm tính độc lập kiểm toán.
Nicholas Dopuch và Ronald R. King (1991) dùng
phương pháp thực nghiệm để nghiên cứu và tác giả
đề nghị rằng, người làm chính sách ngăn cấm dịch
vụ phi kiểm toán thì sẽ có sự bất lợi tác động tới cấu
trúc thị trường của ngành kiểm toán, từ đó có thể
ảnh hưởng tính độc lập kiểm toán.
Ferdinand A. Gul và cộng sự (2007) chỉ ra mối
quan hệ giữa phí phi kiểm toán và tính độc lập kiểm
toán thì phụ thuộc vào nhiệm kỳ kiểm toán, và phí
phi kiểm toán có tác động âm tới tính độc lập kiểm
toán khi nhiệm kỳ kiểm toán ngắn và quy mô công
ty khách hàng nhỏ. Dahlia Robinson (2008) cho
rằng, dịch vụ thuế cung cấp bởi kiểm toán viên thì
làm suy giảm tính độc lập kiểm toán. Allen D. Blay
và Marshall A. Geiger (2013) chứng minh được mối
quan hệ giữa sự suy giảm tính độc lập và phí dịch
vụ phi kiểm toán tại Mỹ.
Kiểm toán viên cung cấp dịch vụ hỗ trợ kiện
tụng có nhiều khả năng biện hộ quan điểm khách
hàng của họ, từ đó làm giảm tính độc lập kiểm toán.
Tiêu biểu có các nghiên cứu của: Crain và cộng sự
(1994); Trompeter (1994); Ponemon (1995); Brody &
Masselli (1996); Haynes và cộng sự (1998); Shaub
(2004); Francis (2006); Jenkins & Lowe (2011). Dịch
vụ thiết kế hệ thống cũng làm giảm tính độc lập
kiểm toán như nghiên cứu của Kurt Pany and P. M.
J. Reekers (1983).
Tuy nhiên, có nhiều nghiên cứu cho rằng,
dịch vụ phi kiểm toán không làm giảm tính độc
độc lập toán. Mark L . Defond và cộng sự (2002)
không tìm thấy sự liên quan đáng kể giữa các
phí dịch vụ phi kiểm toán và suy giảm tính độc
lập kiểm toán viên. A A Ghosh và cộng sự (2009)
cho rằng, không có bằng chứng về mối liên quan
giữa tính độc lập kiểm toán và tỷ lệ phí phi kiểm
toán. Mohinder Parkash và Rajeev Singhal (2009)
cho thấy không có sự tương quan đáng kể giữa ý
kiến chấp nhận toàn phần và phí dịch vụ phi kiểm
toán. Philip Beaulieu và Alan Reinstein (2010) chỉ
ra người hành nghề tại công ty lớn sẽ ít có khả
năng hơn kiểm toán viên ở công ty nhỏ trong vấn
đề tin rằng dịch vụ phi kiểm toán làm suy giảm
tính độc lập kiểm toán.
Nicole Ratzinger-Sakel (2013) cho rằng, kiểm toán
viên nước Đức thì không giảm độc lập hơn khi cung
cấp dịch vụ phi kiểm toán. Ananth Seetharaman và
cộng sự (2015) không tìm thấy mối quan hệ giữa
dịch vụ thuế được cung cấp bởi kiểm toán viên và
chất lượng báo cáo tài chính cho công ty đại chúng.
Dịch vụ phi kiểm toán tạo ra sự lan tỏa kiến thức,
từ đó mang lại nhiều lợi ích. Zoe-Vonna Palmrose
(1986) cho rằng khách hàng cảm nhận tốt hơn với
việc được công ty kiểm toán cung cấp đồng thời
dịch vụ kiểm toán và phi kiểm toán. Mohinder
Parkash và Carol F. Venable (1993) chỉ ra khách
hàng có xu hướng mua dịch vụ phi kiểm toán vì có
sự lan tỏa kiến thức khi có sử dụng đồng thời của
dịch vụ kiểm toán và dịch vụ phi kiểm toán từ một
công ty kiểm toán.
Michael Firth (1997) giải thích công ty có chi phí
ủy quyền đại diện cao hơn thì có liên quan đến mua
dịch vụ phi kiểm toán nhỏ hơn từ kiểm toán viên của
họ. Jennifer R. Joe và Scott D. Vandervelde (2005) chỉ
ra dịch vụ phi kiểm toán được cung cấp bởi kiểm
toán viên có thể có nhiều lợi ích từ việc kiến thức
chuyển giao thêm cho tiếp cận rủi ro kiểm toán khi
cùng một kiểm toán viên thực hiện cả dịch vụ kiểm
toán và phi kiểm toán. Nghiên cứu của W. Robert
Knechel và Divesh S. Sharma (2012) cho thấy, dịch
vụ phi kiểm toán được cung cấp bởi kiểm toán viên
thì mang lại nhiều lợi ích cho khách hàng mà không
dẫn đến mất sự hiệu quả kiểm toán.
Ngoài ra, dịch vụ phi kiểm toán cũng có liên quan
đến các công ty có hành vi gian lận báo cáo tài chính.
Ariel Markelevich và Rebecca L. Rosner (2013) chỉ ra
rằng, những công ty gian lận mà bị phạt bởi ủy ban
chứng khoán thì chi trả tổng phí, phí kiểm toán, phí
phi kiểm toán cao hơn đáng kể so với các công ty bị
phạt không phải từ ủy ban chứng khoán.
Các nghiên cứu trên cho thấy, một số nghiên cứu
chỉ ra dịch vụ phi kiểm toán làm suy giảm tính độc
lập kiểm toán. Một số nghiên cứu cho thấy dịch vụ
