TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2017
85
kiến nghị đối với các đơn vị về các bất cập trong
cơ chế, chính sách quản lý nhà nước trong hoạt
động giám sát.
Theo dõi, kiểm tra, thực hiện các kiến nghị kiểm toán
Ở giai đoạn này, KTNN đã đánh giá được các hoạt
động của cơ quan thực hiện hoạt động kiểm toán, trợ
giúp cho các cơ quan khác khi cần thiết và đặc biệt là
đã tăng cường hiệu lực của báo cáo kiểm toán, hiệu
lực kiến nghị của cuộc kiểm toán. Về quy trình cũng
như hình thức báo cáo đã đáp ứng được các quy định
hiện hành của KTNN.
Một số hạn chế cần khắc phục
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn
những hạn chế cần khắc phục trong bối cảnh nền
kinh tế ngày càng hội nhập sâu vào nền kinh tế.
Thứ nhất, trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán:
- Về nhân sự trong kiểm toán hoạt động: Việc
bố trí nhân sự đoàn kiểm toán chưa phù hợp. Do
đặc thù của cuộc kiểm toán hoạt động đòi hỏi sự
hiểu biết sâu rộng về nhiều lĩnh vực, đặc biệt là
khả năng phân tích, tổng hợp và đánh giá 3Es hoạt
động tại đơn vị, do đó cần phải có lực lượng kiểm
toán viên cả về số lượng và chất lượng và kinh
nghiệm công tác.
- Về lựa chọn chủ đề kiểm toán: Cơ sở dữ liệu,
thông tin phục vụ cuộc kiểm toán chưa đầy đủ,
nhất là thông tin về các đầu mối thuộc phạm vi
kiểm toán của KTNN để giúp kiểm toán viên trong
việc thu thập thông tin, lựa chọn chủ đề kiểm toán;
Chưa có dữ liệu thông tin để lựa chọn lĩnh vực,
chủ đề kiểm toán tiềm năng và khó khăn trong xây
dựng tiêu chí kiểm toán trong hoạt động của cơ
quan hành chính…
- Về xây dựng nội dung và tiêu chí kiểm toán:
Một số cuộc kiểm toán hoạt động, nội dung và tiêu
chí còn chưa cụ thể rõ ràng do việc hướng dẫn cách
thức xây dựng tiêu chí còn có những hạn chế. Khi
thực hiện, các kiểm toán viên vẫn chủ yếu dựa vào
kinh nghiệm và xét đoán chuyên môn nên bản thân
kiểm toán viên cũng còn lúng túng. Điều này khiến
cho đơn vị kiểm toán khó nhận diện tiêu chí và từ
đó cung cấp bằng chứng dàn trải, tốn thời gian cho
cả hai bên.
Thứ hai, trong giai đoạn thực hiện kiểm toán:
- Hạn chế về kinh nghiệm trong khi kiểm toán:
Xảy ra đối với trường hợp các kiểm toán viên còn trẻ
và thiếu kinh nghiệm trong việc thực hiện kiểm toán
hoạt động, đặc biệt là ở vị trí các thành viên nhóm
kiểm toán.
- Tập trung nhiều vào khía cạnh tuân thủ (hiệu
lực) trong quá trình kiểm toán: Dựa trên việc phỏng
vấn có thể thấy rằng, còn có các tư duy khác nhau
liên quan đến kiểm toán tính hiệu lực cùng tồn tại
trong khi kiểm toán; chưa có sự thống nhất trong
nhận thức kiểm toán hoạt động.
- Về kỹ năng và chuyên môn hóa công tác kiểm
toán: Mặc dù kiểm toán viên đã được bồi dưỡng,
tập huấn về kiểm toán hoạt động và kiểm toán cho
mục đích đặc biệt tại các lớp đào tạo của KTNN.
Tuy nhiên, tình trạng chuyên môn hoá chưa cao,
dẫn đến một số kiểm toán viên cảm thấy còn chưa
đủ kỹ năng và chuyên môn trong việc thực hiện
kiểm toán hoạt động.
- Về phương pháp kiểm toán hoạt động: Dựa
trên cuộc khảo sát, nhiều kiểm toán viên tại cơ quan
KTNN đều sử dụng các kỹ thuật kiểm toán của kiểm
toán báo cáo tài chính như: phỏng vấn (98%), các
hoạt động quan sát (95%), kiểm tra tài liệu (94%) và
bảng câu hỏi (94%) khi thực hiện kiểm toán. Trong
khi các kỹ thuật khác được coi là thích hợp hơn như
điểm chuẩn, mô hình, kỹ thuật thống kê… thì thảo
luận nhóm tập trung và ví dụ tình huống được sử
dụng ít hơn.
Thứ ba, trong giai đoạn lập và phát hành báo cáo
kiểm toán hoạt động:
Nhiều báo cáo kiểm toán hoạt
động tại KTNN tập trung quá nhiều vào các kết
luận. Chất lượng dự thảo báo cáo kiểm toán của
một số Đoàn kiểm toán còn hạn chế, phải chỉnh
sửa; văn phong còn dài, thiếu tập trung hoặc diễn
đạt khó hiểu.
Thứ tư,
trong giai đoạn theo dõi, kiểm tra, thực
hiện các kiến nghị kiểm toán: Mặc dù kế hoạch kiểm
tra việc thực hiện kết luận kiến nghị đã có từ đầu
năm nhưng các kiểm toán viên còn chú trọng quá
nhiều vào triển khai thực hiện kế hoạch kiểm toán
nên chậm triển khai công tác này.
Tài liệu tham khảo:
1. Quốc hội (2011), Luật Kiểm toán độc lập số 67/2011/QH12; Các giải pháp
nâng cao chất lượng kiểm toán hoạt động, Báo Kiểm toán cuối tháng 10/2013;
2. Ngô Thị Thúy Quỳnh (2015), Giải pháp thu hẹp khoảng cách kỳ vọng giữa kiểm
toán viên và nhà quản lý trong kiểm toán báo cáo tài chính.
Các kiểm toán viên sử dụng nhiều kỹ thuật
kiểm toán của kiểm toán báo cáo tài chính
như: phỏng vấn (98%), các hoạt động quan sát
(95%), kiểm tra tài liệu (94%) và bảng câu hỏi
(94%) khi thực hiện kiểm toán.
