48
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Cơ sở lý luận
Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, nhiều doanh
nghiệp đã hướng tới các thương vụ mua bán, sáp
nhập (M&A) nhằm gia tăng giá trị công ty và giải
toả các sức ép tái cơ cấu. Nhìn chung, sự bùng nổ
của M&A bắt nguồn từ những động cơ như mong
muốn tăng quy mô doanh nghiệp, tăng thị phần,
giảm bớt các đối thủ cạnh tranh, tiếp cận và sở
hữu các công nghệ… Ngoài ra, còn một động cơ
khác khiến doanh nghiệp quan tâm đến M&A là
các khoản lợi ích từ thuế. Mục tiêu của bài viết
nhằm tìm hiểu tác động của các khoản lợi ích từ
thuế đến chi phí thu mua của bên thâu tóm. Bằng
phương pháp định lượng OLS, tác giả nghiên cứu
tác động này trong các thương vụ M&A tiêu biểu
diễn ra trong giai đoạn 2006 – 2014, từ đó giúp
doanh nghiệp bổ sung thêm 1 góc nhìn khác trong
các quyết định M&A, đồng thời các cơ quan nhà
nước có thể sử dụng kết quả nghiên cứu nhằm
đề ra các chính sách, cải thiện hành lang pháp lý
nhằm khuyến khích và hỗ trợ các hoạt động M&A
trong tương lai.
Tiếp cận M&A từ góc độ chi phí sản xuất
Lý thuyết hiệu quả kinh tế theo quy mô nói
rằng với cùng lượng đầu vào, khi sản lượng của
một doanh nghiệp liên hợp lớn hơn tổng sản lượng
của hai doanh nghiệp riêng lẻ thì doanh nghiệp
liên hợp có tính kinh tế theo quy mô (Pyndick &
Rubinfeld, 1991). Để đo lường mức độ kinh tế theo
quy mô, các nhà kinh tế sử dụng công thức:
Trong đó C(Q1), C(Q2) là chi phí sản xuất sản
lượng Q1 và Q2 riêng lẻ; C(Q1,Q2) là chi phí sản
xuất liên hợp. Theo lý thuyết, SC càng lớn thì sự
hợp nhất doanh nghiệp sẽ mang lại hiệu quả theo
quy mô. Đây là một cách tiếp cận phổ biến trong
các quyết định M&A.
Tiếp cận M&A theo giá trị cộng hưởng
Damodaran (2012) thấy rằng, trong một số
thương vụ M&A, bên thâu tóm đôi khi đưa ra
mức giá thâu tóm vượt quá giá trị thực của doanh
nghiệp mục tiêu. Điều này xảy ra do khả năng
cộng hưởng, tức giá trị tăng thêm tiềm năng do sáp
nhập mà nếu từng doanh nghiệp riêng lẻ sẽ không
có được. Theo Eccles, Lanes, và Wilson (1999), giá
trị cộng hưởng thường bắt nguồn từ 5 yếu tố: giảm
bớt chi phí, tăng doanh thu, cải thiện quy trình
hoạt động, lợi ích từ thuế, lợi ích tài chính. Trong
điều kiện lý tưởng, M&A sẽ xảy ra nếu:
Giá trị cộng hưởng > Chênh lệch giữa giá mua và giá
trị thực
Lợi ích từ thuế đối với bên thu mua
Theo Damodaran (2012), chỉ có bên thâu tóm có
thể nhận được lợi ích từ thuế mang lại trong M&A.
Khoản lợi ích này có thể bắt nguồn từ 2 nguồn:
(1) Những khoản lỗ kết chuyển của công ty mục
tiêu nhằm làm giảm thu nhập chịu thuế của công
ty thâu tóm, (2Những khoản chi phí khấu hao và
CHI PHÍ THÂUTÓMTRONGM&A TẠI VIỆT NAM
CÁCHTIẾPCẬNTỪGÓCĐỘTHUẾ
TS. ĐẶNG VĂN DÂN
- Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
Mục đích cơ bản của mua bán, sáp nhập doanh nghiệp là nhằm tăng quy mô doanh
nghiệp , tăng thị phần, giảm bớt các đối thủ cạnh tranh, tiếp cận và sở hữu các công nghệ,
đặc biệt là các khoản lợi ích từ thuế. Bài viết nghiên cứu tác động của các khoản lợi ích từ
thuế đến chi phí mua bán, sáp nhập qua phương pháp định lượng từ các thương vụ tiêu
biểu diễn ra trong giai đoạn 2006 – 2014 ở Việt Nam, qua đó, bổ sung thêm góc nhìn cho
doanh nghiệp khi ra quyết định mua bán, sáp nhập.
