TÀI CHÍNH -
Tháng 02/2016
51
cũng không có nhiều khác biệt về điểm đánh giá hiệu
quả theo như Coelli và Perelman (1996).
Với các biến tiềm năng mà bài viết này xem xét,
tác giả lựa chọn mô hình định hướng đầu vào. Bên
cạnh đó, mô hình còn được thực hiện dựa trên một
trong hai giả định là hiệu quả thay đổi theo quy
mô (VRS -variable returns to scale) và không đổi
theo quy mô (CRS-constant returns to scale). Việc
lựa chọn một trong hai giả định nói trên phụ thuộc
vào đặc điểm các DMU đang xem xét. Đối với các
ngân hàng thương mại nói chung giả định hiệu quả
không đổi theo quy mô rất khó đáp ứng, do đó, bài
viết sẽ thực hiện theo giả định VRS. Cuối cùng vấn
đề quan trọng nhất là lựa chọn các biến đầu vào và
đầu ra phù hợp mà các nghiên cứu trước đây chưa
có sự thống nhất.
Mô hình DEA trong nghiên cứu này có thể được
thể hiện như sau:
Min(Z)
Điều kiện:
Lj ≥0 (j = 1,2,…, J)
Z: Thước đo hiệu quả được tính cho mỗi DMUj
ujm: Khối lượng đầu ra m được sản xuất bởi DMUj
xjn: Khối lượng đầu vào n được sản xuất bởi DMUj
Lj: Biến cường độ cho DMUj
Cơ sở lý thuyết
Hiện nay, ở Việt Nam cũng như trên thế giới ứng
dụng rất nhiều những phương pháp khác nhau nhằm
đánh giá hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp
nói chung và ngân hàng thương mại nói riêng. Một
trong số đó là phương pháp đo lường thông qua mô
hình DEA (Data envelopment analysis), mô hình
này ngày càng phổ biến trong các nghiên cứu liên
quan đến việc đánh giá hoạt động của các ngân hàng
thương mại. Mô hình này có thể được tóm tắt và giả
thích như sau:
Trước tiên, DEA là một phương pháp định hướng
dữ liệu phi tham số được xây dựng đầu tiên bởi
Charnes et al (1978). Nghiên cứu này được phát triển
từ thước đo hiệu quả kỹ thuật của Farrell (1957), mô
hình này nhằm đo lường hiệu quả kỹ thuât (TE) dựa
trên đánh giá tổng hợp những yếu tố đầu vào và
đầu ra của các đơn vị ra quyết định DMU (decision
making unit).
Hiện nay, các nghiên cứu thực hiện mô hình DEA
thường được lựa chọn một trong hai dạng là hiệu
quả kỹ thuật định hướng đầu vào và hiệu quả kỹ
thuật định hướng đầu ra. Lời giải cho mỗi đơn vị
ra quyết định (DMU) là sử dụng các loại đầu vào
(Inputs) ở mức cần thiết tối thiểu để sản xuất ra một
tập hợp đầu ra nhất định (Outputs). Còn hiệu quả kỹ
thuật định hướng đầu ra là thước đo sản lượng tiềm
năng của một DMU từ một tập hợp đầu vào nhất
định. Việc lựa chọn mô hình định hướng đầu vào
hay định hướng đầu ra phụ thuộc vào khả năng kiểm
soát các yếu tố đầu vào của các DMU và việc lựa chọn
XÂY DỰNGMÔHÌNHDEA ĐÁNHGIÁHOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC NGÂNHÀNGTHƯƠNGMẠI VIỆT NAM
ThS. NGUYỄN QUANG KHẢI
– Trường Cao đẳng Công thương TP. Hồ Chí Minh
Phươngph pđo lường thôngquamôhìnhDEA làmột phươngph pđịnhhướngdữ liệuphi
thamsố, phươngph pnày rất tốt trongviệc đ nhgi hiệuquảhoạt động của c c ngânhàng
thươngmại. Tuynhiên, t nhphùhợp củamôhình tùy thuộc vào c c bi nđược lựa chọn. Thông
quadữ liệu từ20ngânhàng thươngmại ViệtNamnăm2014, bài vi t đề xuất phươngph p lựa
chọn c c bi nđầu ravàđầuvàodựa trênphươngph p thi t k nhân tốphânđoạn3mức độvà
khoảng c chMahanalobis.
