TÀI CHÍNH -
Tháng 7/2017
65
pháp này, GTHL phản ánh mong đợi hiện tại của
thị trường về giá trị trong tương lai.
Nhân tố tác động đến việc
vận dụng giá trị hợp lý trong kế toán
Trong quá trình vận dụng GTHL trong kế toán
tại các công ty có các nhân tố tác động đến GTHL,
bao gồm:
- Về văn hóa, xã hội: Yếu tố này cũng được đề
cập trong nhiều nghiên cứu của các tác giả khác như
Nguyễn Thu Hoài (2009), Vũ Hữu Đức (2010) trích
dẫn các nghiên cứu của Gray (1989), của Harrison,
McKinnon (1986), của Geert Hofstede(1980, 1984)
đều khẳng định văn hóa là một nhân tố quan trọng
ảnh hưởng đến sự phát triển của kế toán.
- Về môi trường pháp lý và chính trị: Mô hình
kinh tế quyết định các chính sách kinh tế áp dụng
bao gồm các chính sách về CMKT. Do yếu tố định
hướng xã hội chủ nghĩa, vai trò của kinh tế nhà
nước là quyết định. Vì vậy, lợi ích và năng lực
của khu vực kinh tế nhà nước được chú trọng rất
nhiều trong việc xây dựng các chính sách kinh tế
của Nhà nước.
- Về môi trường kinh doanh: Theo tác giả Nguyễn
Thu Hoài (2009), một trong những ý nghĩa quan
trọng của việc vận dụng CMKT mà trong đó chủ
yếu là vận dụng kế toán GTHL, giúp cho thị trường
vốn của quốc gia dễ dàng liên thông với thị trường
vốn của thế giới.
- Về trình độ người làm nghề kế toán: Theo nhiều
nghiên cứu trước như của He, TJ.Wong, Young
(2012), Zehri & Chouaibi (2013), Bewley, Graham
and Peng (2013) thì đây không phải là nhân tố quan
trọng nhưng tác giả vẫn đưa nhân tố này vào xem
xét trong trường hợp của Việt Nam, vì hệ thống đào
tạo nghề nghiệp của Việt Nam còn lỗi thời và chất
lượng chưa cao.
Phương pháp nghiên cứu và mô hình nghiên cứu
Để xác định mô hình nghiên cứu, tác giả tiến
hành nghiên cứu sơ bộ bằng phương pháp nghiên
cứu định tính thông qua lấy ý kiến chuyên gia và
thảo luận nhóm để đề xuất mô hình nghiên cứu;
nghiên cứu chính thức bằng phương pháp nghiên
cứu định lượng để kiểm định mô hình nghiên cứu
và đo lường các nhân tố trong mô hình.
Dữ liệu và phương pháp thu thập dữ liệu
Để phục vụ nghiên cứu, tác giả tiến hành thu
thập gồm cả dữ liệu thứ cấp để tìm hiểu thực trạng
về tổ chức đánh giá trách nhiệm quản lý của các
đơn vị và dữ liệu sơ cấp nhằm kiểm định mô hình
nghiên cứu. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông
qua phương pháp sưu tầm tài liệu, phương pháp
phỏng vấn các nhà quản lý của các đơn vị. Dữ liệu
sơ cấp được thu thập thông qua bảng câu hỏi khảo
sát thông qua phỏng vấn trực tiếp và sử dụng phần
mềm Google Documents. Nghiên cứu này có 21 câu
hỏi, vì vậy kích thước mẫu tối thiểu là 21 x 5 = 105.
Để đạt được tối thiểu 105 quan sát, tác giả đã gửi 220
bảng câu hỏi đến các DN đang niêm yết tại HOSE.
Kết quả nhận được 220 phiếu khảo sát (130 phiếu
trên Google Document, còn lại là 90 phiếu được
khảo sát trực tiếp), trong đó có 20 phiếu bị loại do
không hợp lệ. Do đó, số lượng quan sát còn lại để
đưa vào phân tích là 200 phiếu là phù hợp.
Phương pháp xử lý dữ liệu
Căn cứ số liệu khảo sát, tác giả thực hiện việc xử
lý dữ liệu bằng phương pháp thống kê mô tả để xác
định trọng số và tần suất của các biến trong mô hình
nghiên cứu. Mặt khác, dữ liệu thu thập qua bước
phương pháp định lượng sẽ được xử lý trên phần
mềm SPSS Statistics 20.0.
Mô hình nghiên cứu và mã hóa thang đo
Từ các công trình nghiên cứu trước; cơ sở lý
thuyết cũng như kết hợp với kết quả phỏng vấn
chuyên gia và thảo luận nhóm, bài viết đề xuất mô
hình nghiên cứu gồm 5 nhân tố: Môi trường pháp
lý; Môi trường kinh doanh; Môi trường văn hóa;
Trình độ nhân viên kế toán; Vai trò của các tổ chức,
hội nghề nghiệp kế toán tác động đến việc vận dụng
GTHL trong các đơn vị.
Kết quả nghiên cứu
Đánh giá độ tin cậy của thang đo thông qua
hệ số Cronbach’s Alpha: Qua kết quả kiểm định
chất lượng thang đo ở Bảng 1 ta thấy, hệ số
BẢNG 1: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CHẤT LƯỢNG THANG ĐO
BẰNG HỆ SỐ CRONBACH ALPHA
STT
Nhóm biến
Số biến
quan sát
Cronbach
Alpha
1 Môi trường pháp lý
4
0.791
2 Môi trường kinh doanh
4
0.773
3 Môi trường văn hóa, xã hội
3
0.821
4 Trình độ nhân viên
3
0.710
5 Các tổ chức, hội nghề
nghiệp kế toán
4
0.816
6 Vận dụng GTHL trong
các công ty niêm yết
3
0.660
Nguồn: Tính toán của tác giả
