72
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
nhưng không được nhận tiền gửi không kỳ hạn,
không làm dịch vụ thanh toán. TCTD phi ngân
hàng gồm CTTC, công ty cho thuê tài chính và
các TCTD phi ngân hàng khác. Đối với các CTTC
thuộc các tổng công ty, việc ra đời còn dựa trên
các quy định của Luật Doanh nghiệp nhà nước
(DNNN) năm 1995.
Giai đoạn hình thành và phát triển
Từ năm 1995, triển khai Luật DNNN, Chính
phủ đã thí điểm thành lập một số tổng công ty
nhà nước, trong đó có việc thí điểm thành lập một
số CTTC trong tổng công ty nhà nước. Thời gian
đầu, do mới đi vào hoạt động, hành lang pháp
lý còn thiếu, hoạt động của CTTC còn bó hẹp,
hiệu quả chưa cao. Khi Luật các TCTD 1997 ra
đời, tổ chức và hoạt động của CTTC được định
hình rõ hơn, đặc biệt là qua Nghị định 79/2002/
NĐ-CP ngày 04/10/2002 về tổ chức và hoạt động
của CTTC. Từ đây, các CTTC dần phát huy đúng
vai trò, chức năng vị trí của mình đối với nền
kinh tế. Tuy nhiên, phải đến năm 2006-2008 một
loạt CTTC thuộc các ngành kinh tế chủ chốt khác
mới ra đời. Thời gian này, với sự phát triển khá
mạnh của thị trường chứng khoán tạo tiền đề cho
sự phát triển của CTTC cổ phần. Tiếp theo đó,
ngày 29/7/2008 Chính phủ ban hành Nghị định
81/2008/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của
Nghị định số 79/2002/NĐ-CP, trong đó cho phép
CTTC được thành lập và hoạt động tại Việt Nam
dưới các hình thức là Công ty tài chính TNHH
Các giai đoạn hình thành và phát triển
Những công ty tài chính đầu tiên
Nói đến sự hình thành và phát triển của các
công ty tài chính (CTTC) ở Việt Nam, không thể
không nhắc đến 3 CTTC nhà nước được thành lập
và đi vào hoạt động năm 1998 là: CTTC Bưu điện
trực thuộc Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt
Nam, CTTC Dệt may Việt Nam thuộc Tập đoàn
Dệt may Việt Nam, CTTC Cao su thuộc Tập đoàn
Công nghiệp Cao su Việt Nam. Các công ty này
hoạt động theo Luật các Tổ chức tín dụng (TCTD)
năm 1997.
Thực tế trước đó, đã có 2 CTTC được thành lập
là: CTTC Cổ phần Sài Gòn (SFC) và CTTC Cổ phần
Seaprodex trên cơ sở Pháp lệnh ngân hàng, hợp
tác xã tín dụng và CTTC được Hội đồng Nhà nước
thông qua ngày 23/5/1990. Văn bản này là cơ sở
pháp lý đầu tiên cho sự ra đời và hoạt động của
CTTC ở Việt Nam. Pháp lệnh này quy định: “CTTC
cho vay để mua, bán hàng hóa, dịch vụ bằng vốn
của mình hoặc vay dân cư”; “CTTC hoạt động
bằng nguồn vốn của mình hoặc vay dân cư bằng
phát hành tín phiếu, không được nhận tiền gửi tiết
kiệm của dân cư và không sử dụng vốn vay của
dân cư làm phương tiện thanh toán”.
Theo Luật các TCTD năm 1997: CTTC là TCTD
phi ngân hàng. TCTD phi ngân hàng là loại hình
TCTD được thực hiện một số hoạt động ngân
hàng như là nội dung kinh doanh thường xuyên
HOÀNTHIỆN CƠ SỞ PHÁP LÝ VỀ TỔ CHỨC
VÀHOẠT ĐỘNG CỦA CÔNGTY TÀI CHÍNH
TS. NGUYỄN THỊ HƯƠNG LAN
- Đại học Đại Nam
Cũng giống như ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng, các công ty tài chính ở Việt
Nam đã trải qua nhiều thăng trầm trong quá trình phát triển. Đến nay mô hình hoạt động
của công ty tài chính ở Việt Nam vẫn còn khá mới mẻ và có nhiều quan điểm khác nhau về
định hướng phát triển. Bài viết đề cập đến quá trình hình thành và phát triển, chia sẻ một
số quan điểm nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý liên quan đến tổ chức và hoạt động của các
công ty tài chính ở Việt Nam.
