78
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
thị trường, lãi suất được tính theo lãi suất trung
bình của các ngân hàng thương mại. Trong khi
đó, sự hạn chế về thông tin cũng như hiểu biết các
chính sách của Nhà nước còn hạn chế là rào cản
lớn đối với DNNVV khi tiếp cận nguồn vốn này.
Nguồn vốn từ các tổ chức quốc tế:
Hiện có một
số tổ chức phi chính phủ đang tích cực hỗ trợ
cho một số DNNVV tại Việt Nam trong một số
lĩnh vực, nhiều nhất là hỗ trợ cho các DNNVV cải
thiện hoạt động của DN, đáp ứng các tiêu chuẩn
về trách nhiệm của DN đối với xã hội. Ưu điểm
của hình thức tài trợ này là nhằm giảm bớt được
gánh nặng cho ngân sách, có thêm nguồn ngoại tệ
và các DNNVV sau khi nhận được tài trợ sẽ không
phải hoàn trả lại số vốn được hỗ trợ. Tuy nhiên,
yêu cầu đặt ra cho DNNVV của các quỹ hỗ trợ này
rất cao. Đối tượng DNNVV thường có thói quen
làm việc theo “mối quan hệ”, cho nên trước khi
giải ngân nguồn vốn, các tổ chức quốc tế thường
xuống kiểm tra thực tế năng lực của DN và trình
độ của người điều hành.
Nguồn vốn từ các DN đối tác:
Đây là hình thức
tín dụng thương mại đối với tất cả các phía mà
người hưởng lợi nhiều nhất là DNNVV. Cụ thể là,
khi DNNVV là các vệ tinh của các DN lớn, họ sẽ
được nhận hỗ trợ tài chính và kỹ thuật từ các DN
lớn. Ví dụ, Vingroup có thể ứng trước một phần
giá trị đơn hàng cho các nhà thầu sản xuất cửa
sổ Eurowindow đối với các dự án bất động sản
của họ. Khi các nhà sản xuất có đơn đặt hàng của
Vingroup, thì các DN cung cấp đầu vào cũng sẵn
sàng cho trả chậm một phần trong đơn hàng.
Việt Nam ngày càng hội nhập sâu vào nền kinh
tế thế giới, theo đó các tập đoàn sản xuất lớn trên
thế giới đến đầu tư tại Việt Nam cũng sẽ nhiều
lên, cơ hội để trở thành một công ty vệ tinh của
các tập đoàn quốc tế cũng cần được DNNVV Việt
Nam quan tâm tận dụng triệt để. Tuy nhiên, kênh
huy động vốn từ đối tác kinh doanh phần lớn
phụ thuộc vào niềm tin giữa các DN. Điều này,
đòi hỏi các DNNVV phải từ bỏ thói quen kinh
doanh kiểu “thời vụ”, tiến tới xây dựng uy tín và
thương hiệu, lòng tin không tự nhiên mà có được,
nó được xây dựng trên uy tín qua mỗi công việc,
dù là nhỏ nhất.
Giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa
tiếp cận các nguồn vốn hiệu quả
Để tháo gỡ cũng như hỗ trợ DN nói chung và
DNNVV tiếp cận được tới các nguồn vốn hiệu quả
trong bối cảnh hội nhập, cần có sự phối hợp nhịp
nhàng từ các cơ quan, bộ, ngành, hiệp hội và quan
Nguồn vốn từ chủ sở hữu và người thân:
Trong
giai đoạn mới thành lập, nguồn cung cấp vốn chủ
yếu cho các DNNVV thường là vốn chủ sở hữu
và từ những người thân quen. Do thời điểm mới
thành lập, các DNNVV thường còn tiềm ẩn nhiều
rủi ro và lợi nhuận thấp, cho nên việc tiếp cận các
nguồn vốn khác trong thời điểm này là khó có thể
thực hiện được, đặc biệt là đối với nguồn vốn từ
các tổ chức tín dụng.
Thực tế, nguồn vốn chủ sở hữu khi đầu tư
vào DN thường đã ở mức tối đa về tài chính của
chủ DN, vì vậy khi đi vào hoạt động và gặp khó
khăn thì chủ DN buộc phải tìm các nguồn vốn
khác để duy trì hoạt động mà cụ thể là nguồn vốn
từ những người thân quen. Tuy nhiên, kênh huy
động vốn này thường hạn chế về quy mô và thời
gian, không phải là kênh huy động lâu dài cho
hoạt động sản xuất kinh doanh của DN.
Nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng:
Nguồn vốn
này luôn là kênh quan trọng đối với tất cả mọi
loại hình DN trong nền kinh tế. Theo thống kê
của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt
Nam, khoảng 75% số DN tại Việt Nam có nhu cầu
vay vốn từ ngân hàng nhưng không phải DN nào
cũng tiếp cận được. Báo cáo của Ngân hàng Phát
triển Việt Nam và các ngân hàng thương mại cho
thấy, số DNNVV được bảo lãnh vay vốn trong
giai đoạn vừa qua là rất ít. Đa phần các DNNVV
cho rằng, thủ tục vay vốn hiện nay là quá rườm
rà, thậm chí ngay cả khi có chính sách ưu đãi của
Chính phủ cũng chỉ có số ít tiếp cận được với
nguồn vốn tín dụng.
Nguồn vốn từ các quỹ hỗ trợ của Chính phủ:
Thời gian qua, Chính phủ đã có nhiều giải pháp
hỗ trợ cho DNNVV, một trong những biện pháp
hiệu quả phải kể tới là việc đưa Quỹ phát triển
DNNVV vào hoạt động và phát triển mạnh mẽ.
Tuy nhiên, quỹ này chỉ tập trung vào các DN có
tiềm năng phát triển, có dự án, phương án kinh
doanh khả thi và DN nằm trong đối tượng ưu tiên
như: DN phụ trợ, DN chế biến nông sản, DN xuất
khẩu… cho DN vay vốn với lãi suất ưu đãi so với
Số doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tỷ lệ lớn
trong tổng số các doanh nghiệp Việt Nam
(khoảng 97%). Khu vực doanh nghiệp này ngày
càng khẳng định rõ vị thế và vai trò đối với nền
kinh tế khi đóng góp trên 40% GDP, thu hút
hơn 50% tổng số lao động, tạo ra từ 45-50%
khối lượng hàng tiêu dùng và xuất khẩu, chiếm
17,26% tổng thu ngân sách nhà nước.
