74
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
và đã tỏ ra kém hiệu quả.
Thứ năm,
cần có thêm những chế tài để quản
lý cũng như hỗ trợ phát triển tín dụng tiêu dùng
của CTTC. Hiện nay, NHNN đã đưa ra một dự
thảo Thông tư để quản lý các CTTC và bắt buộc
các ngân hàng phải thành lập CTTC để cho vay
tiêu dùng. Bởi khách hàng vay tiêu dùng thường
có thu nhập thấp, thiếu tài sản thế chấp nên
phù hợp với mô hình CTTC hơn và rủi ro cũng
lớn. Do vậy, NHNN cần phải quản lý các CTTC
để hạn chế tối đa rủi ro. Bên cạnh đó, mặc dù
nhiều CTTC cũng phải đi vay để cho vay, song
lại không được huy động vốn dưới hình thức
tiền gửi tiết kiệm của dân. Do đó, CTTC phải đi
vay của ngân hàng hoặc vay trên thị trường trái
phiếu để cho vay. Đó cũng chính là lý do cần có
sự quản lý khác.
Ngoài ra, vấn đề mà NHNN cần cân nhắc đó
là áp dụng trần lãi suất cho vay đối với tiêu dùng
vì trong thực tế việc áp dụng trần lãi suất cho vay
đã thất bại đối với các TCTD trước đây và điều đó
chưa tuân theo quy luật thị trường. Tuy nhiên, nếu
cho phép các CTTC tự do xác định lãi suất thỏa
thuận với khách hàng như hiện nay thì có thể xảy
ra những hậu quả khó kiểm soát và bất lợi cho
người tiêu dùng. Mức lãi suất cho vay tiêu dùng
hiện nay được các CTTC áp dụng theo nhiều kiểu
khác nhau nhưng về bản chất mức lãi suất khoảng
từ 27-35%/năm, đây là mức quá cao (vay tiêu dùng
tín chấp tại các NHTM lãi suất vài năm gần đây
khoảng 12-15%/năm nhưng các NHTM vẫn rất
thận trọng cho vay vì lo ngại rủi ro). Mức lãi suất
cao như vậy có thể khiến cho một vài CTTC có lãi
lớn như số liệu đã công bố trong 1-2 năm gần đây,
tuy nhiên, sẽ có thể xảy ra tình trạng vì theo đuổi
mục tiêu lợi nhuận bất chấp nguy cơ rủi ro tiềm ẩn
của các CTTC.
Thứ sáu,
tăng cường thanh tra, giám sát và xử
lý những bất ổn đối với các CTTC và giám sát chặt
chẽ hơn đối với các CTTC về chấp hành các quy
định liên quan đến giới hạn an toàn của TCTD;
Tăng cường giám sát quá trình M&A giữa NHTM
và CTTC; Kiểm soát rủi ro để tránh “bong bóng”
tín dụng tài chính cá nhân.
Tài liệu tham khảo:
1. Lu t Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010;
2. Lu t các Tổ chức tín dụng 2010;
3. Ngh đ nh 79/2002/NĐ-CP c a Chính ph v tổ chức và hoạt động c a
công ty tài chính; Ngh đ nh 81/2008/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số đi u
c a Ngh đ nh 79/2002/NĐ-CP; Ngh đ nh 39/2014/NĐ-CP v hoạt động
c a công ty tài chính và công ty cho thuê tài chính.
tại Việt Nam. Do tính chất lịch sử của quá trình
hình thành và phát triển CTTC ở Việt Nam nên đến
nay vẫn còn chắp vá, chưa đầy đủ, thiếu chặt chẽ
và định hướng rõ ràng của hệ thống các văn bản
pháp lý liên quan đến CTTC. Do đó, các cơ quan
quản lý Nhà nước sớm nghiên cứu để tham mưu
cho Chính phủ xem xét, trình Quốc hội ban hành
Luật Công ty tài chính hoặc Luật các phi ngân hàng
quy định một cách đầy đủ, rõ ràng và nhất quán về
hoạt động của CTTC.
Thứ hai,
hoàn thiện hệ thống cơ sở pháp lý đối
với hoạt động của các tập đoàn tài chính ngân
hàng. Luật NHNN 2010 và Luật các TCTD 2010
đã thể hiện rõ quan điểm của Nhà nước trong
việc tiếp tục đổi mới toàn diện và triệt để hệ
thống tài chính ngân hàng. Tuy nhiên, hiện nay,
chưa có một văn bản nào quy định hoàn chỉnh về
sự kết hợp giữa các TCTD riêng biệt có nguyện
vọng tập hợp lại thành một thể thống nhất dưới
sự chỉ đạo của tập đoàn tài chính ngân hàng, bao
gồm các quy định pháp lý về sáp nhập, hợp nhất,
mua lại các TCTD. Trong khi đó khung pháp
lý về mua bán và sáp nhập (M&A) là nền tảng
quan trọng nhằm thúc đẩy quá trình tích tụ và
tập trung vốn công khai minh bạch tại các TCTD.
Bên cạnh đó, quy định điều chỉnh mô hình kinh
doanh mới này về các vấn đề nền tảng như định
nghĩa tập đoàn tài chính ngân hàng, những tiêu
chí, điều kiện để thành lập tập đoàn tài chính
ngân hàng, những quy định về cấu trúc tổ chức
quản lý, chuẩn mực kế toán.
Thứ ba,
cần định hình rõ và phân tách cụ thể hơn
chức năng, nhiệm vụ, phạm vi hoạt động của loại
hình TCTD phi ngân hàng này. Tránh những lúng
túng hay những biện pháp điều chỉnh mang tính
hành chính, không tuân theo quy luật phát triển
của thị trường tài chính như đã đề cập trên đây.
Thứ tư,
cần có những quy định để có thể phân
tầng, phân loại các tổ chức tín dụng. Số lượng các
TCTD (gồm NHTM và TCTD phi ngân hàng) tuy
không nhiều nếu xét theo tiêu chí số lượng tài
khoản ngân hàng so với dân số. Tuy nhiên, với
trình độ dân trí và quy mô của thị trường Việt Nam
hiện nay thì số lượng các TCTD hiện tại quá nhiều
Tính đến 31/12/2014, Việt Nam có tổng số 17
công ty tài chính hoạt động dưới 2 hình thức
công ty cổ phần và công ty trách nhiệmhữu hạn
một thành viên (do nhà nước sở hữu 100% vốn
hoặc 100% vốn của một tổ chức nước ngoài).
