54
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
thể kinh doanh và các cơ sở trực thuộc (chi nhánh,
cửa hàng) của các chủ thể kinh doanh đó. Nếu mục
đích kiểm đếm chỉ là các chủ thể kinh doanh, thì việc
kiểm đếm (và thu lệ phí) các cơ sở trực thuộc, sẽ phản
ánh số lượng chủ thể kinh doanh trong nền kinh tế
không chính xác. Bởi vì, một chủ thể kinh doanh sẽ
có rất nhiều các chi nhánh khác nhau, từ đó dẫn tới
việc quản lý nhà nước về kinh tế không hiệu quả. Do
vậy, cần xác định thật rõ, nếu là kiểm đếm số chủ thể
kinh doanh, thì nên bỏ thu lệ phí môn bài đối với cơ
sở trực thuộc. Mặt khác, về mức thu cụ thể, nếu có
thu lệ phí môn bài với chi nhánh, cửa hàng trực thuộc
thì giữ nguyên ở mức hiện tại.
2) Có lý do cho rằng, việc tăng lệ phí môn bài là
do mức độ thay đổi của mức lương cơ bản, hoặc do
sự trượt giá của đồng tiền. Tuy nhiên, nếu căn cứ vào
điều này sẽ không thỏa mãn được mục đích của việc
thu lệ phí, bởi vì việc thu lệ phí không nhằm mục
tiêu đối giá mà chỉ nhằm mục tiêu giảm bớt chi phí,
để cung cấp dịch vụ công và hướng tới phục vụ mọi
chủ thể trong xã hội và mục tiêu quản lý nhà nước là
tiên quyết. Mặt khác, việc bù đắp các chi phí do Nhà
nước bỏ ra để cung cấp dịch vụ công cũng đã được
các khoản thu từ thuế chịu trách nhiệm. Do vậy, nếu
có thu thì giữ lại ở mức như quy định hiện hành.
Chuyển thuế môn bài thành lệ phí môn bài là
phù hợp với cải cách thuế và bản chất của thuế môn
bài. Ngoài ra, việc quy định chi tiết, đầy đủ đối
tượng phải nộp; được miễn lệ phí môn bài về cơ
bản là phù hợp với tình hình hiện nay. Điều này có
ý nghĩa quan trọng trong việc tập trung kịp thời đầy
đủ nguồn thu từ phí, lệ phí vào NSNN là phù hợp
với thông lệ quốc tế, tạo sự đồng bộ với Luật NSNN.
Tuy nhiên, để nhanh chóng ban hành Nghị định tạo
sự đồng bộ, nhất quán, kịp thời trong lĩnh vực phí,
lệ phí, Chính phủ cần cân nhắc, làm rõ và phải đánh
giá tác động đối với môi trường kinh doanh, hoạt
động của doanh nghiệp về một số vấn đề như: Mức
thu thuế môn bài; thu thuế môn bài đối với chủ thể
kinh doanh hay cả đối với chi nhánh; dựa vào sự
thay đổi, trượt giá của hệ thống lương. Chỉ có như
vậy, Nghị định sau khi ban hành mới có sức sống
trong môi trường kinh doanh.
Tài liệu tham khảo:
1. Tờ trình số 135/TTr-CP ngày 31/3/2015 về dự án Luật Phí và lệ phí;
2. Nghị định số 75/2002/NĐ-CP ngày 30/08/2012 của Chính phủ về việc điều
chỉnh mức thuế môn bài;
3. Khoản 6, Điều 3 Luật Thương mại 2005; Khoản 2, Điều 45 Luật Doanh
nghiệp 2014;
4. Khoản 2, Điều 3 Luật Phí, lệ phí 2015;
5. Dự thảo Nghị định về Lệ phí môn bài, tháng 3/2016.
là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải nộp cho
Nhà nước để Nhà nước tiến hành quản lý, kiểm
đếm số cơ sở có hoạt động kinh doanh. Việc tiến
hành kiểm đếm số cơ sở kinh doanh không xuất
phát từ lợi ích của các chủ thể kinh doanh mà xuất
phát từ yêu cầu của quản lý Nhà nước về kinh tế.
Do vậy, khoản lệ phí này được Nhà nước bắt buộc
các chủ thể phải nộp. Từ lý do phục vụ việc quản
lý nhà nước về kinh tế, cho nên nguồn thu từ lệ
phí môn bài không nhằm mục tiêu lợi nhuận, chỉ
nhằm thu hồi, trang trải bớt những chi phí mà Nhà
nước đã sử dụng để cung cấp dịch vụ hành chính
công. Theo đó, lệ phí môn bài phải hướng tới mục
tiêu tối thượng là chủ yếu tạo sự công bằng giữa
người sử dụng dịch vụ và không sử dụng dịch vụ.
Từ những phân tích trên, đồng ý rằng sẽ tăng mức
lệ phí môn bài nhưng khi tăng lệ phí môn bài, thì
phải có lộ trình tăng; hoặc sẽ tăng khi các thủ tục
hành chính đủ để đáp ứng sự tương xứng với số
tiền mà tổ chức, cá nhân bỏ ra. Điều này có ý nghĩa
rất quan trọng đối với bản thân doanh nghiệp hiện
nay, khi mà các hoạt động kinh doanh đang rất khó
khăn, áp lực từ việc thực thi các cam kết quốc tế và
các loại thuế, phí, lệ phí ngày càng trở nên nặng nề
hơn với doanh nghiệp.
Thứ hai,
theo Điểm d, Khoản 1, Điều 4 dự thảo
Nghị định về lệ phí môn bài về lệ phí môn bài quy
định “Đối với các chi nhánh, các cửa hàng trực thuộc
thì nộp mức thuế môn bài: 2 triệu đồng/năm”. Theo
quy định hiện hành, đối với các cơ sở kinh doanh là
chi nhánh hạch toán phụ thuộc thì thu ở mức thống
nhất 1 triệu đồng/1 năm; đối với các cửa hàng, quầy
hàng, cửa hiệu kinh doanh trực thuộc cơ sở kinh
doanh hạch toán độc lập hoặc trực thuộc chi nhánh
hạch toán phụ thuộc, thì được áp dụng mức thuế
môn bài như đối với cá nhân kinh doanh, tức là dựa
trên thu nhập trên 1 tháng và nộp theo 6 mức. Nếu
so sánh với mức thu như trên, số lệ phí môn bài phải
nộp cũng sẽ theo lên ít nhất là 2 lần. Về vấn đề này,
bài viết có 2 ý kiến sau đây:
1) Việc thu lệ phí môn bài nhằm kiểm đếm số cơ sở
có hoạt động kinh doanh. Như vậy, cần phải xác định
rõ phạm vi của việc kiểm đếm này là chỉ kiểm đếm
các chủ thể kinh doanh; hay là kiểm đếm cả các chủ
Lệphímônbài được xác định là khoản lệphímà
Nhà nước thu để nhằm quản lý, kiểm kê, kiểm
soát số lượng cơ sở có hoạt động kinh doanh
hàng năm, không phân biệt là có đăng ký kinh
doanh hay không có đăng ký kinh doanh.
