46
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
nghiệp chế tạo, công nghiệp hỗ trợ, nông nghiệp…
Tuy nhiên, tác động của TPP đến FDI từ Nhật sang
Việt Nam là không lớn bởi vì cả hai quốc gia đã ký
kết hiệp định đối tác kinh tế song phương từ năm
2009 và hầu hết các doanh nghiệp lớn ở Nhật Bản
đều đã có mặt tại Việt Nam. Mặc dù vậy, doanh
nghiệp Nhật Bản vẫn tiếp tục đầu tư mở rộng sản
xuất sang Việt Nam, khi mà hàng rào thương mại,
thuế quan được gỡ bỏ thông qua các hiệp định FTA
hay TPP.
Đón nhận những làn sóng đầu tư sắp tới, Việt
Nam phải cải thiện những quy định thủ tục pháp
lý, tạo ra tính minh bạch, ổn định, bình đẳng cao
cho các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. Điều này
thể hiện rõ trong những quy định về đầu tư trong
chương 9, cũng như các quy định chặt chẽ về pháp
lý, ISDS, TRIPS… trong nội dung của TPP. Có thể
thấy, Việt Nam chủ động đưa ra các thay đổi trong
thể chế, quy định, bãi bỏ các quy định chồng chéo
trong thủ tục đầu tư FDI, bãi bỏ các chính sách bảo
hộ doanh nghiệp trong nước… Điều này đã góp
phần nâng cao môi trường đầu tư trong nước và
kêu gọi khoản đầu tư của các doanh nghiệp nước
ngoài. Vì vậy, cùng với những lợi ích về thuế quan,
hàng rào kỹ thuật,… khi TPP được kí kết, Việt Nam
sẽ trở thành điểm đến đầu tư cho các quốc gia trong
và ngoài khối.
TPP không phải là Hiệp định thương mại tự
do duy nhất mà Việt Nam từng tham gia. Tính
đến nay, Việt Nam đã kí trên 10 FTA với ASEAN,
ASEAN+, Nhật Bản, Hàn Quốc… Kết quả của các
FTA này không mấy ấn tượng vì khối các doanh
nghiệp nội địa chưa đạt đến chất lượng có thể cạnh
tranh được trong các thị trường này, ngược lại nó
giúp các doanh nghiệp FDI lớn gia tăng vị thế và
quyền lực của mình. Tới đây, khi TPP được hiện
thực hóa thì những lợi ích mà nó đem lại có thể
lớn hơn lợi ích từ các FTA khác nhưng bên cạnh
đó cũng là những thách thức và ảo tưởng mà Việt
Nam cần phải vượt qua.
Tài liệu tham khảo:
1. World Investment Report 2015 – Reforming International Investment
Governance;
2. World Investment Report, issued by United Nations UNCTAD;
3. An interview with Duane Morris LLP, issued by Lexology, 8/10/2015;
5. Trans Pacific Partnership pact to drive major gains for Vietnam in FDI, realty
investment & exports, issued by DealstreetAsia, 20/10/2015;
6. Investment set to soar with advent of TPP deal, issued by Vietnamnet
Bridge, 15/10/2015;
7. Thuận lợi và thách thức đối với Việt Nam khi tham gia TPP, Cổng thông tin
điện tử Bộ Tài chính, 8/10/2015.
Hiệp định TPP chắc chắn sẽ ảnh hưởng tích
cực đến kinh tế và xã hội của Việt Nam, GDP
Việt Nam được tính toán sẽ đạt mức 23,5 tỷ USD
vào năm 2020, tăng đến 33,5 tỷ USD vào năm
2025 và xuất khẩu vào năm 2025 sẽ là khoảng
68 tỷ USD. Sự hội nhập sâu rộng này của Việt
Nam chắc chắn sẽ thu hút được lượng vốn đầu
tư FDI lớn, dự kiến sẽ tăng khoảng 13 tỷ USD
tập trung vào các ngành công nghệ cao, chế tạo,
dệt may… Trước đây, các nước như Nhật Bản,
Mỹ, Singapore và Malaysia là các nước trong
khối TPP có khối lượng vốn đầu tư thuộc top 10
quốc gia đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam. Vì vậy,
trong xu hướng hội nhập sắp tới, việc các quốc
gia này gia tăng lượng vốn FDI vào Việt Nam là
tất yếu. Hơn nữa, Việt Nam cũng kỳ vọng chào
đón các dự án đầu tư đến từ các đối tác mới như
Mexico, Peru, Chile. Theo dự báo, Mỹ và Nhật
Bản sẽ gia tăng mạnh vốn đầu tư, tuy nhiên Mỹ
là quốc gia được kỳ vọng hơn cả.
Mặc dù là nước có nền kinh tế lớn nhất trong
khối nhưng lượng vốn FDI của Mỹ vào Việt Nam
còn khá khiêm tốn và hiện chỉ đứng thứ 8. Do
đó, khi các cam kết TPP được thực thi, hàng rào
thuế quan được gỡ bỏ, Mỹ được nhận định sẽ
đem đến làn sóng đầu tư lớn chưa từng có vào
Việt Nam, mở đầu bởi xu hướng chuyển dịch nhà
máy cũng như mở rộng năng suất sản xuất ở Việt
Nam của các doanh nghiệp Mỹ như Microsoft,
Intel, Jabil… Các tập đoàn này có thể tận dụng
lợi thế về nhân công giá rẻ để sản xuất ở Việt
Nam, sau đó luân chuyển hàng hoá đi tiêu thụ
trong nội bộ các nước thành viên mà không vấp
phải rào cản thuế quan (hầu hết thuế suất giảm
về gần 0%).
Nhật Bản được nhận định là quốc gia có dòng
vốn đầu tư mạnh mẽ vào Việt Nam những năm gần
đây. Các lĩnh vực được chú trọng chủ yếu là công
DỰ BÁO XU HƯỚNG FDI GIỮA CÁC QUỐC GIA THÀNH VIÊN TPP
Nguồn: World Investment Report, United Nations UNCTAD
