56
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Vấn đề xác định giá vốn sẽ trở nên phức tạp
hơn, nếu bên góp vốn chuyển nhượng vốn góp
mà ban đầu được góp bằng giá trị quyền sử dụng
đất và cả các hình thức khác (tiền hoặc tài sản
khác). Theo Công văn 5145/TCT-NDL do Tổng
Cục Thuế ban hành ngày 04/12/2015, trong trường
hợp này, nếu bên nhận góp vốn đã được cấp Giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất và hợp đồng
chuyển nhượng vốn không tách riêng từng phần
vốn chuyển nhượng, thì bên chuyển nhượng sẽ
kê khai, nộp thuế cho giao dịch này là hoạt động
chuyển nhượng vốn. Công văn này, mặc dù chỉ
hướng dẫn cho một trường hợp cụ thể và có thể
không được áp dụng rộng rãi cho các trường hợp
khác, nhưng cũng đã góp phần hướng dẫn cách
đánh thuế đối với giao dịch chuyển nhượng vốn
góp bằng giá trị quyền sử dụng đất – đúng với
bản chất chuyển nhượng vốn của giao dịch.
Đề xuất, khuyến nghị
Từ phân tích trên, nhiều DN với vai trò là bên
chuyển nhượng vốn góp bằng giá trị quyền sử
dụng đất đã gặp rất nhiều khó khăn trong triển
khai, nhất là khi kê khai nộp thuế đối với thu
nhập này. Các đơn vị thuế địa phương cũng khó
có thể đưa ra những hướng dẫn cụ thể và nhất
quán, bởi vì quy định về thuế hiện hành chưa
thực sự rõ ràng.
Từ thực tế trên, bài viết khuyến nghị cần xem
xét và có hướng dẫn cụ thể và nhất quán về thuế
áp dụng, khi chuyển nhượng vốn góp bằng giá
trị quyền sử dụng đất, đặc biệt là cách tính giá
vốn khi chuyển nhượng. Về mặt kê khai, thiết
nghĩ quyền sử dụng đất, về mặt pháp lý, hầu như
không bị ảnh hưởng từ giao dịch chuyển nhượng
vốn này, cho nên việc kê khai thuế như một giao
dịch chuyển nhượng bất động sản là không cần
thiết và cần được xóa bỏ, để giảm thủ tục hành
chính về thuế.
Tài liệu tham khảo:
1. Luật Đất Đai số 45/2013/QH13 được Quốc hội thông qua ngày
29/11/2013;
2. Luật DN số 68/2014/QH13 được Quốc hội thông qua ngày 26/11/2014;
3. Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 15/05/2014
quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai;
4. Thông tư số 78/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày
18/06/2014 hướng dẫn thi hành Nghị định số 218/2013/NĐ-CP ngày
26/12/2013 của Chính phủ quy định và hướng dẫn thi hành Luật Thuế
thu nhập DN;
5. Công văn số 5145/TCT-NDL của Tổng cục Thuế ban hành ngày
04/12/2015 hướng dẫn về chính sách thuế thu nhập DN.
như thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản,
mặc dù không hề có sự thay đổi về mặt pháp lý
đối với quyền sử dụng đất (tức là quyền sử dụng
đất vẫn thuộc về DN nhận góp vốn – DN B, chứ
không được chuyển sang cho bên nhận chuyển
nhượng vốn góp – DN C).
Đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động
sản, bên chuyển nhượng phải nộp hồ sơ khai thuế
và nộp thuế tại cục thuế địa phương nơi có bất
động sản chuyển nhượng. Thu nhập từ chuyển
nhượng bất động sản vẫn bị đánh thuế theo thuế
suất cơ bản 20%, nhưng không được cấn trừ với
thu nhập từ các hoạt động kinh doanh của bên
chuyển nhượng (trong khi thu nhập từ chuyển
nhượng vốn có thể cần trừ), trừ thu nhập từ chuyển
nhượng bất động sản của các năm trước (nếu có).
Do đó, việc đánh thuế thu nhập từ chuyển nhượng
vốn góp bằng giá trị quyền sử dụng đất như thu
nhập chuyển nhượng bất động sản có thể hiểu là
một cách để Nhà nước tăng cường thu thuế trên
thu nhập này.
Thứ hai,
tính thuế trên thu nhập chuyển
nhượng vốn góp bằng giá trị quyền sử dụng đất
như thế nào?
Các quy định về thuế hiện hành không hướng
dẫn cụ thể cách tính thu nhập chịu thuế chuyển
nhượng vốn góp bằng giá trị quyền sử dụng đất
như “thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản”
như thế nào?
Theo quy định tại Điều 17, Thông tư 78/2014/
TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 18/06/2014,
“Thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng bất động
sản được xác định bằng doanh thu thu được từ
hoạt động chuyển nhượng bất động sản trừ giá
vốn của bất động sản và các khoản chi phí được
trừ liên quan đến hoạt động chuyển nhượng bất
động sản”.
Áp dụng vào trường hợp chuyển nhượng vốn
góp bằng giá trị quyền sử dụng đất, doanh thu từ
hoạt động chuyển nhượng có thể xác định, dựa
trên giá thực tế chuyển nhượng vốn góp theo hợp
đồng chuyển nhượng. Mặc khác, việc xác định
giá vốn chuyển nhượng là một bài toán khó. Theo
quy định tại Nghị định 43/2014/NĐ-CP của Chính
Phủ ban hành ngày 15/05/2014 quy định chi tiết
thi hành một số điều của Luật Đất đai nêu trên,
bên chuyển nhượng cần phải xác định “phần vốn
là giá trị quyền sử dụng đất trong tổng giá trị vốn
chuyển nhượng”. Tuy nhiên, cách xác định như thế
nào? Dựa trên tỷ lệ vốn góp? Dựa trên giá gốc khi
góp vốn? Tất cả những vấn đề này dường như vẫn
chưa được hướng dẫn một cách cụ thể và rõ ràng.
