58
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Đề án “Xây dựng và phát triển TTCKPS tại Việt
Nam” với quan điểm xây dựng TTCKPS theo mô
hình tập trung, hoạt động thống nhất dưới sự quản
lý của Nhà nước, hạn chế sự hình thành và hoạt
động một cách tự phát của TTCKPS tự do. Xây
dựng TTCKPS là bước kế tiếp nhằm hoàn chỉnh
cấu trúc TTCK Việt Nam, hỗ trợ sự phát triển bền
vững các thị trường chứng khoán cơ sở như thị
trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu, đưa TTCK
trở thành kênh huy động vốn an toàn, dài hạn cho
nền kinh tế.
Một số định hướng phát triển
thị trường chứng khoán phái sinh
Đối với Việt Nam, TTCK đang ở giai đoạn đầu
phát triển với những biến động tương đối mạnh
thì nhu cầu sử dụng các chứng khoán phái sinh
để phòng ngừa rủi ro trở thành một nhu cầu
cấp thiết. Trải nghiệm qua hơn 10 năm với các
loại chứng khoán cơ bản, cơ quan quản lý, thành
viên thị trường cũng như nhà đầu tư đều mong
muốn một bước phát triển mới của thị trường ở
các chứng khoán phái sinh. Sự ra đời, phát triển
của thị trường phái sinh khẳng định trình độ phát
triển và nhu cầu tất yếu của thị trường tài chính
Việt Nam.
Là một thị trường cao cấp của thị trường tài
chính, để TTCKPS đi vào vận hành và phát triển
bền vững, cần chú trọng một số vấn đề như sau:
Một là,
tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật
liên quan đến TTCKPS. Do TTCKPS là thị trường
bậc cao nên việc hoàn thiện các quy định pháp luật
vẫn luôn cần được chú trọng. Bên cạnh đó, cũng xây
dựng các văn bản pháp lý, chế tài kiểm tra, kiểm
soát giao dịch chứng khoán phái sinh bởi sử dụng
công cụ phái sinh để phòng ngừa rủi ro cho NĐT,
nhưng bản chất các công cụ này dễ bị lợi dụng nên
để gây ra những rủi ro khó lường...
Hai là,
tranh thủ và tận dụng cơ hội từ quá trình
hội nhập kinh tế quốc tế và tiến trình cải cách thể chế
trong nước để xây dựng và phát triển TTCKPS theo
thông lệ và chuẩn mực quốc tế. Để thị trường tài
chính trong nước vận hành theo các thông lệ quốc
tế tốt nhất, có khả năng liên kết với các thị trường
khu vực và quốc tế, đồng thời tăng cường thu hút
vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài thì việc xây dựng
TTCKPS là cần thiết, đa dạng hóa hóa kênh đầu tư,
từ đó làm tăng tính cạnh tranh của TTCK Việt Nam.
Hiện nay, Việt Nam ngày càng hội nhập sâu vào nền
kinh tế thế giới, quan hệ hợp tác với các tổ chức tài
chính lớn hàng đầu thế giới cũng đã được thiết lập
và duy trì tốt đẹp. Bên cạnh đó, việc Việt Nam tham
gia hầu hết các Hiệp định thương mại, các tổ chức
tài chính toàn cầu đã tạo uy tín cho Việt Nam, nhờ
đó, TTCKPS cũng sẽ có cơ hội phát triển, thu hút
ngày càng nhiều NĐT ngoại.
Ba là,
xây dựng một TTCK đủ lớn để đáp ứng
yêu cầu phát triển công cụ phái sinh vì một yếu
tố tiên quyết để đưa TTCKPS thành công là NĐT
phải quen thuộc với tài sản cơ sở. Hiện nay, công
tác tái cấu trúc nền kinh tế đã chuyển sang giai
đoạn mới, công tác cổ phần hóa cũng được Chính
phủ và các bộ, ngành, địa phương triển khai quyết
liệt. Công tác tái cấu trúc TTCK ngày càng đạt
được thành quả quan trọng và đi vào thực chất.
Những yếu tố nền tảng trên đang tạo cơ hội to lớn
cho sự phát triển TTCK trong thời gian tới, đưa
thị trường có bước phát triển mạnh mẽ hơn, từng
bước trở thành kênh huy động vốn trung, dài hạn
chủ đạo của nền kinh tế. Việc đưa TTCKPS vào
vận hành trong thời gian tới sẽ giúp hỗ trợ TTCK
cơ sở phát triển, có tác dụng hỗ trợ ngược lại thị
trường cổ phiếu, trái phiếu.
Bốn là,
xây dựng được hệ thống các chỉ số đáng
tin cậy, phản ánh đúng tình hình cung - cầu của
thị trường, để tham chiếu trong các giao dịch phái
sinh. Về lâu dài, các sản phẩm chứng khoán phái
sinh không chỉ giúp bảo vệ lợi nhuận của NĐT trên
TTCK, mà còn giúp phòng ngừa rủi ro đối với các
sản phẩm khác như: Hàng hóa, lãi suất như thông lệ
của các quốc gia trên thế giới. Dự kiến, đầu tiên Việt
Nam sẽ vận hành TTCKPS với 2 sản phẩm ban đầu
là hợp đồng tương lai chỉ số và hợp đồng tương lai
trái phiếu. Đây là bước đi thận trọng nhưng hợp lý
trong bối cảnh Việt Nam chưa có kinh nghiệm nhiều
đối với thị trường mới này.
Tài liệu tham khảo:
1. Dubravko Mihaljeka, Frank Packer (2010), “Derivatives Markets in Emerging
Countries”;
2. Harish, A.S. (2001), Potential of derivatives market in India, The ICFAL
Journal of applied finance, Vol. 7, No. 5, pp 1-24;
3. TS. Vũ Bằng (2015), Nhìn lại chặng đường xây dựng và phát triển TTCK
Việt Nam.
Qua hơn 10 năm với các loại chứng khoán cơ
bản, cơ quan quản lý, thành viên thị trường
cũng như nhà đầu tư đều mong muốn một
bước phát triển mới của thị trường ở các chứng
khoán phái sinh. Sự ra đời, phát triển của thị
trường phái sinh khẳng định trình độ phát
triển và nhu cầu tất yếu của thị trường tài
chính Việt Nam.
